Geitonoplesium cymosum
Geitonoplesium cymosum (R.Br.) A.Cunn. ex R.Br. – gatunek roślin z monotypowego rodzaju Geitonoplesium A.Cunn. ex R.Br. z rodziny złotogłowowatych (Asphodelaceae), występujący na obszarze od Małych Wysp Sundajskich w Azji Południowo-Wschodniej do wschodniej Australii i wysp Fidżi w Oceanii[3], introdukowany na Jawie[3]. Zasiedla dobrze rozwinięte lasy deszczowe, gdzie występuje na różnych typach skał, wzdłuż strumieni i wąwozów[4].
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Geitonoplesium |
| Gatunek |
Geitonoplesium cymosum |
| Nazwa systematyczna | |
| Geitonoplesium cymosum (R.Br.) A.Cunn. ex R.Br. Bot. Mag. 59: t. 3131 (1832)[3] | |
Nazwa rodzaju pochodzi od greckich słów γειτον (geiton – sąsiad) i πλησίον (plision – blisko), co stanowi aluzję do powinowactwa z rodzajem czepin[5], do którego roślina ta została pierwotnie zaliczona[3]. Nazwa gatunkowa odnosi się do łacińskiej nazwy wierzchotki, kwiatostanu, w który zebrane są kwiaty tej rośliny[6].
Morfologia edytuj
Smukłe pnącza. Łodyga czterokątna na przekroju, o średnicy do 2 cm, zygzakowata. Liście o wymiarach ok. 2,79 x 0,7-1,3 cm, ogonki liściowe o długości ok. 0,5-2 mm, na wierzchu rowkowane, skręcone tak, że górna powierzchnia blaszki liściowej skierowana jest do dołu[4]. Kwiaty zebrane w wierzchotkę lub wierzchotkowate wiechy[5]. Szypułki o długości ok. 6-7 mm. Listki okwiatu o długości ok. 6-7 mm, całobrzegie[4], białe do jasnofiołkoworóżowych[5]. Sześć pręcików, o nitkach nieco skręconych, o długości 1,5-2 mm. Główki pręcików o długości ok. 3,5 mm. Zalążnia kulista, o długości 1-1,5 mm. Szyjka słupka nieco skręcona w kierunku nasady, o długości ok. 4 mm. Znamię słupka kuliste[4]. Owocami są kuliste jagody[5] o średnicy 5-11 mm, zawierające od jednego do dwóch odwrotniejajowatych nasion[4].
Systematyka edytuj
Gatunek z monotypowego rodzaju Geitonoplesium z podrodziny liliowcowych (Hemerocallidoideae) z rodziny złotogłowowatych (Asphodelaceae)[7].
- Luzuriaga laxiflora Hallier f.
- Luzuriaga timorensis (Ridl.) Hallier f.
- Eustrephus timorensis Ridl.
- Geitonoplesium cymosum f. album Schlittler
- Geitonoplesium cymosum subsp. asperum (A.Cunn. ex R.Br.) Schlittler
- Luzuriaga cymosa R.Br. (bazonim)
- Luzuriaga montana R.Br.
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-09] (ang.).
- ↑ a b c d e Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-02-098]. (ang.).
- ↑ a b c d e Australian Tropical Rainforest Plants. [dostęp 2021-02-09]. (ang.).
- ↑ a b c d Conran J.G., Clifford H.T.: Flora of Australia: Geitonoplesium. [dostęp 2021-02-09].
- ↑ David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.
- ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-02-09]. (ang.).