Gertrud von Le Fort

Gertrud Auguste Lina Elsbeth Mathilde Petrea Freiin von Le Fort (ur. 11 października 1876 w Minden, zm. 1 listopada 1971 w Oberstdorfie) – niemiecka pisarka katolicka, poetka i eseistka. Jedna z czołowych przedstawicielek katolickiej literatury niemieckiej[1].

Gertrud Auguste Lina Elsbeth Mathilde Petrea Freiin von Le Fort
Ilustracja
Gertrud von Le Fort w 1935
Data i miejsce urodzenia

11 października 1876
Minden

Data i miejsce śmierci

1 listopada 1971
Oberstdorf

Zawód, zajęcie

pisarka, poetka, eseistka

Życiorys

edytuj
 
Kamień pamiątkowy na terenie Meklemburgii

Urodziła się w rodzinie protestanckiej[2]. Jej ojciec był pruskim pułkownikiem. Studiowała teologię protestancką, historię, filozofię[3] w Berlinie, Marburgu oraz Heidelbergu[4]. W 1926 dokonała konwersji na katolicyzm[1]. Jej debiut literacki nastąpił w wieku pięćdziesięciu lat i był związany z konwersją. W 1928 wydała pierwszą część pseudoautobiograficznej powieści Chusta Weroniki (niem. Das Schweißtuch der Veronika), zatytułowaną Rzymska fontanna (niem. Der römische Brunnen). W 1930 ukazała się jej powieść historyczna Papież z getta, a w 1931 opowiadanie Die Letzte am Schafott. To ostatnie osadzone było na motywach zgilotynowania karmelitanek z Compiègne przez rewolucjonistów francuskich (na jego podstawie Georges Bernanos napisał w 1948 dramat Dialogi karmelitanek, wykorzystany jako osnowa opery François Poulenca pod tym samym tytułem[4], a w 1960 było podstawą opowiadanie francusko-włoskiej ekranizacji)[5]. W 1938 wydała powieść historyczną, Gody magdeburskie[6], w 1960 wydaną w polskim tłumaczeniu Cecylii Lewandowskiej[7]. W 1946 ukazał się Wieniec aniołów[8] (niem. Der Kranz der Engel), stanowiący drugą część Chusty Weroniki[6]. Powieść ta była napisana już w okresie III Rzeszy, jednak ze względów politycznych nie mogła się wówczas ukazać. Po 1946 napisała szereg opowiadań z akcją osadzoną w średniowieczu, które stanowiły duchowe i moralne rozliczenie z niemieckimi zbrodniami wojennymi oraz stosunkiem do nich katolików niemieckich. W Polsce ukazała się jedynie część z tych opowiadań, zatytułowana Córka Farinaty. Powieść Das fremde Kind z 1961 zawierała wątki polskie. Łącznie wydała około trzydzieści tytułów. Na przełomie lat 50. i 60. XX wieku siedem razy nominowano ją do literackiej Nagrody Nobla[4].

Twórczość

edytuj

Była pisarką humanizmu katolickiego, zafascynowaną Łaską Bożą, co nie przeszkadzało jej w zainteresowaniu światem i jego różnorodnością[4]. Duża część jej prac ma podłoże historyczne (była miłośniczką Rzymu[9]), jednak było ono głównie tłem do ukazania problemów duchowych i ponadczasowego chrześcijańskiego przesłania[10]. Autorka ukazuje na tle uwarunkowań historycznych wewnętrzną przemianę bohaterów pod wpływem działania Boga[1].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Ewa Anna Piasta, WPŁYW KONWERSJI NA ZMIANĘ TOŻSAMOŚCI TYTUŁOWEJ BOHATERKI POWIEŚCI „CHUSTA WERONIKI” GERTRUDY VON LE FORT, w: Roczniki Humanistyczne, tom LVIII, zeszyt 5, 2010, s. 137
  2. Papież z getta - Gertrud Von Le Fort - ebook [online], www.legimi.pl [dostęp 2023-01-10].
  3. Le Fort Gertrud von, [w:] Jan Chodera, Mieczysław Urbanowicz (red.), Mały Słownik Pisarzy Niemieckich, Austriackich i Szwajcarskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 224.
  4. a b c d Paweł Milcarek, Pisarka miłości nieodwołalnej, „Gość.pl”, www.gosc.pl, 3 marca 2016 [dostęp 2022-12-19].
  5. Dialogi karmelitanek | Film | 1960. [dostęp 2023-01-11].
  6. a b Le Fort Gertrud von, [w:] Jan Chodera, Mieczysław Urbanowicz (red.), Mały Słownik Pisarzy Niemieckich, Austriackich i Szwajcarskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 225.
  7. Gody magdeburskie, [w:] Katalogi Biblioteki Narodowej [online].
  8. Le Fort Gertrud, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-01-11].
  9. Jerzy Szymik, recenzja: Aleksandra Chylewska-Tölle, Literarische Entwürfe und Formen der Wandlung im Werk Gertrud von le Forts, Frankfurt am Main, Peter Lang, 2007, s. 188
  10. Ewa Anna Piasta, MOTYWY RELIGIJNE W POWIEŚCI GODY MAGDEBURSKIE GERTRUDY VON LE FORT, „Respectus Philologicus” (29(34)), 2016, s. 65–74, ISSN 1392-8295 [dostęp 2022-12-19] (pol.).