Meklemburgia-Pomorze Przednie
Meklemburgia-Pomorze Przednie (niem. Mecklenburg-Vorpommern, dolnoniem. Mäkelborg-Vörpommern, MV) – kraj związkowy Niemiec, w północno-wschodniej części kraju, ze stolicą w Schwerinie; obejmuje historyczną Meklemburgię i Pomorze Przednie. Liczy 1,6 mln mieszkańców (31 grudnia 2022).
kraj związkowy | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Kod ISO 3166-2 |
DE-MV | ||||
Premier | |||||
Powierzchnia |
23 211,25 km²[1] | ||||
Populacja (31 grudnia 2022) • liczba ludności |
| ||||
• gęstość |
70 os./km² | ||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||
Liczba miast na prawach powiatu |
2 | ||||
Liczba powiatów |
6 | ||||
Liczba urzędów |
76 | ||||
Liczba gmin |
725 | ||||
Liczba przedstawicieli w parlamencie | |||||
Liczba przedstawicieli w Bundesracie |
3 | ||||
Położenie na mapie Niemiec | |||||
Strona internetowa |
Geografia
edytujObszar kraju związkowego obejmuje następujące krainy historyczne:
- Meklemburgia
- Meklemburgia-Schwerin (Mecklenburg-Schwerin)
- Meklemburgia-Strelitz (Mecklenburg-Strelitz)
- Pomorze Przednie (Vorpommern)
- niewielką część Brandenburgii (Brandenburg)
Na północy, wzdłuż bogato rozczłonkowanego wybrzeża Bałtyku znajdują się wyspy i półwyspy (ze wschodu na zachód):
Na południowym zachodzie kraj ten sięga do rzeki Łaby (Elbe), gdzie leżą miasta Dömitz i Boizenburg/Elbe. Na całym obszarze występują liczne duże jeziora, na przykład Schweriner See i Müritz, oraz wiele innych z Pojezierza Meklemburskiego.
Większe rzeki:
Historia
edytujTereny Meklemburgii zasiedlała od co najmniej VI w. grupa plemion słowiańskich tzw. Obodrzyców, należąca do Słowian połabskich. Geograf Bawarski podaje, że na ziemi obodrzyckiej znajdowały się 53 grody zbudowane przez Słowian. Tereny te we wczesnym średniowieczu były areną zaciekłych walk między Słowianami a Sasami. W 798 książę obodrzycki Drożko zwyciężył Sasów w bitwie nad Święcianą. W 808 Duńczycy pod przywództwem Godfreda najechali na ziemie obodrzyckie.
Wschodnia, pomorska część dzisiejszego kraju związkowego leżała w granicach Polski Bolesława III Krzywoustego. Wówczas na początku XII w. książę pomorski Warcisław I jako lennik polski został protoplastą dynastii Gryfitów, panującej w księstwie pomorskim do 1637 r. W 1130 Ranowie przyjęli polskie zwierzchnictwo nad Rugią[3], uznane w 1135 w Merseburgu przez cesarza rzymskiego Lotara III[4]. W 1147 rycerstwo niemieckie zorganizowało pierwszą krucjatę połabską przeciw Obodrzytom, odpartą przez księcia Niklota. W wyniku krucjat ziemie te jednak zostają ostatecznie podbite i włączone do Świętego Cesarstwa Rzymskiego jeszcze w średniowieczu[5]. Książęta Obodrzyców zostali książętami Meklemburgii i jako dynastia meklemburska panowali w regionie do 1918 r. Po ofensywie duńskiej, w 1168 r. powstało księstwo rugijskie jako lenno Danii. W księstwie panowała słowiańska dynastia Wisławiców. Po jej wygaśnięciu w 1325 r. księstwo przeszło we władanie pomorskich Gryfitów.
W XV w. powstały tu pierwsze nadbałtyckie uniwersytety: w 1419 najstarszy uniwersytet Meklemburgii w Rostocku, a w 1456 najstarszy uniwersytet Pomorza w Greifswaldzie.
Po pokoju westfalskim w 1648 r. Pomorze Przednie oraz miasto Wismar zostały włączone do Szwecji. W 1803 Szwecja zastawiła Wismar Księstwu Meklemburgii-Schwerin (zrzekła się praw do miasta 100 lat później), a w 1815 utraciła Pomorze Przednie na rzecz Prus. W 1871 r. wielkie księstwa Meklemburgii-Schwerin i Meklemburgii-Strelitz oraz pruska prowincja Pomorze znalazły się w granicach Niemiec.
W 1945 roku większość Pomorza została przyznana Polsce. Po zjednoczeniu Niemiec, w 1990 roku, pozostała część tego regionu utworzyła wraz z Meklemburgią jeden kraj związkowy.
Polityka
edytujNajwyższym prawem krajowym jest Konstytucja Kraju Związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie z 23 maja 1993 r.
Na czele lokalnego rządu obecnie stoi Manuela Schwesig (SPD), która przewodzi koalicji SPD/CDU. Meklemburgia była pierwszym niemieckim krajem związkowym, w którym do władzy doszli przedstawiciele dawnego systemu z PDS (1998).
- Obecny skład Landtagu (po wyborach z 4 września 2016 r.)
Podział administracyjny
edytujMeklemburgia-Pomorze Przednie składa się z dwóch miast na prawach powiatu oraz sześciu powiatów.
Miasta
edytujMiasta z liczbą mieszkańców ponad 10 000 (31 grudnia 2022):
Miasto | Powiat | Dodatkowe informacje | Populacja[6] (31 grudnia 2022) |
Powierzchnia (km²) |
Region historyczny | |
---|---|---|---|---|---|---|
1. | Rostock | Miasto na prawach powiatu | Rostock kontakt. [dostęp 2015-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-27)]. | 209 920 | 181,36 | Meklemburgia |
2. | Schwerin | Miasto na prawach powiatu | Oficjalna strona | 98 596 | 130,52 | Meklemburgia |
3. | Neubrandenburg | Mecklenburgische Seenplatte (siedziba powiatu) | Oficjalna strona | 63 989 | 86,12 | Meklemburgia |
4. | Greifswald | Vorpommern-Greifswald (siedziba powiatu) | Oficjalna strona (pol.) | 59 691 | 50,5 | Pomorze |
5. | Stralsund | Vorpommern-Rügen (siedziba powiatu) | Oficjalna strona (pol.) | 59 363 | 54,51 | Pomorze |
6. | Wismar | Nordwestmecklenburg (siedziba powiatu) | Oficjalna strona (ang.) | 43 878 | 41,72 | Meklemburgia |
7. | Güstrow | Rostock (siedziba powiatu) | Güstrow kontakt. [dostęp 2012-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-09)]. | 29 556 | 71,09 | Meklemburgia |
8. | Waren (Müritz) | Mecklenburgische Seenplatte | Waren kontakt. [dostęp 2012-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-03)]. | 21 267 | 159,46 | Meklemburgia |
9. | Neustrelitz | Mecklenburgische Seenplatte | Oficjalna strona (niem.) | 20 340 | 139,89 | Meklemburgia |
10. | Parchim | Ludwigslust-Parchim (siedziba powiatu) | [7] | 18 278 | 124,81 | Meklemburgia |
11. | Ribnitz-Damgarten | Vorpommern-Rügen | 15 721 | 122,83 | Meklemburgia/Pomorze | |
12. | Bergen auf Rügen | Vorpommern-Rügen | 13 689 | 51,49 | Pomorze | |
13. | Bad Doberan | Rostock | 12 954 | 32,85 | Meklemburgia | |
14. | Hagenow | Ludwigslust-Parchim | 12 399 | 67,54 | Meklemburgia | |
15. | Anklam | Vorpommern-Greifswald | 12 312 | 56,68 | Pomorze | |
16. | Ludwigslust | Ludwigslust-Parchim | 12 270 | 78,84 | Meklemburgia | |
17. | Wolgast | Vorpommern-Greifswald | 12 055 | 61,73 | Pomorze | |
18. | Boizenburg/Elbe | Ludwigslust-Parchim | 10 829 | 47,42 | Meklemburgia | |
19. | Grevesmühlen | Nordwestmecklenburg | 10 538 | 52,38 | Meklemburgia | |
20. | Demmin | Mecklenburgische Seenplatte | 10 395 | 82,06 | Pomorze |
Plan zagospodarowania przestrzennego kraju dzieli ważniejsze miejscowości na trzy kategorie : Oberzentrum (4 najważniejsze ośrodki: Neubrandenburg, Stralsund z Greifswaldem, Schwerin oraz Rostock, który jest także regiopolią na poziomie federalnym), Mittelzentrum (oprócz wymienionych w powyższej tabeli również Teterow, Ueckermünde i Wolgast), Grundzentrum/Unterzentrum (należący do tej kategorii Boizenburg/Elbe prawdopodobnie zostanie przekwalifikowany do Mittelzentrum).
Gospodarka
edytujTrochę więcej niż trzy czwarte wszystkich osób czynnych zawodowo (77,5 procent) jest zatrudnionych w sektorze usługowym, prawie jedna piąta w przemyśle wytwórczym (19,4 procent), a 3,1 procent w rolnictwie, leśnictwie lub rybołówstwie[8].
Najważniejsze sektory przemysłowe regionu to: stocznie, budowa maszyn, energetyka oraz przemysł spożywczy. Inne dziedziny gospodarki to: turystyka, usługi, rolnictwo, opieka zdrowotna. Spośród zaawansowanych dziedzin rozwijają się: biotechnologia, technologie informacyjne i lotnicze[9].
Galeria
edytuj-
Bałtyk, plaża na Darss
-
Grabow (Elde)
-
Kościół mariacki w Neubrandenburg
-
Pasewalk, w obszarze metropolitalnym Szczecin
-
Niemiecko-polskie gimnazjum w Löcknitz
-
Hiddensee, latarnia morska Dornbusch
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Mecklenburg-Vorpommern [online] [dostęp 2021-06-27] (niem.).
- ↑ Bevölkerung am 31.12.2020 nach Nationalität und Bundesländern [online] [dostęp 2021-07-29] (niem.).
- ↑ Edmund Kosiarz, „Wojny na Bałtyku X-XIX w.”, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1978, s. 38.
- ↑ Jerzy Krasuski, Polska-Niemcy. Stosunki polityczne od zarania po czasy najnowsze, Wrocław: Ossolineum, 2009, s. 51, ISBN 978-83-04-04985-7, OCLC 750890813 .
- ↑ Historia kraju związkowego. mecklenburg-vorpommern.eu. [dostęp 2015-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-27)].
- ↑ Bevölkerung [online], www.laiv-mv.de [dostęp 2020-02-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-23] .
- ↑ Parchim kontakt. [dostęp 2012-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-09)].
- ↑ Zatrudnienie i rynek pracy. mecklenburg-vorpommern.eu. [dostęp 2015-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-27)].
- ↑ Gospodarka i praca. mecklenburg-vorpommern.eu. [zarchiwizowane z tego adresu].
Linki zewnętrzne
edytuj- www.mecklenburg-vorpommern.eu. [dostęp 2012-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-16)]. (pol.).