Goryczuszka Wettsteina
Goryczuszka Wettsteina, goryczka Wettsteina (Gentianella germanica (Willd.) Börner) – gatunek rośliny z rodziny goryczkowatych.
| |||
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | rośliny zielone | ||
| Nadgromada | rośliny telomowe | ||
| Gromada | rośliny naczyniowe | ||
| Podgromada | rośliny nasienne | ||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | astropodobne | ||
| Rząd | goryczkowce | ||
| Rodzina | goryczkowate | ||
| Rodzaj | goryczuszka | ||
| Gatunek | goryczuszka Wettsteina | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Gentianella germanica (Willd.) Börner Clapham et al., Fl. Brit. Isles 824. 1952 | |||
| Synonimy | |||
|---|---|---|---|
| |||
WystępowanieEdytuj
Występuje w środkowej i zachodniej Europie[3]. W Polsce jest bardzo rzadka. Z rzadka występuje w Sudetach i na przyległych do nich terenach, w Karpatach Zachodnich i na Wyżynie Małopolskiej, osiągając w Polsce północno-wschodnią granicę zasięgu[4].
MorfologiaEdytuj
- Pokrój
- Roślina jednoroczna lub dwuletnia, wzniesiona, o wysokość 5–30 cm.
- Łodyga
- Wzniesiona, zazwyczaj u góry rozgałęziona.
- Liście
- U dołu łopatkowate, później jajowato-lancetowate, zaostrzone. Ulistnienie naprzeciwległe.
- Kwiaty
- Czerwonofioletowe, z koroną 5-łatkową (wyjątkowo 4-łatkową), o długości 2-4 cm, w gardzieli brodato owłosione. Wyrastają na szypułkach po 1-3 z kątów przysadek. Pręciki w 1/3 długości przyrośnięte do rurki korony, słupek na trzonku.
- Owoc
- Osadzona na krótkim trzonku lub siedząca i wystająca z kielicha torebka
Biologia i ekologiaEdytuj
Roślina jednoroczna lub dwuletnia. W Polsce kwitnie od maja do października. Przedprątne kwiaty zapylane są przez motyle i błonkówki[5]. Rośnie na ubogich murawach, torfowiskach niskich, łąkach, górskich halach, pastwiskach, chętnie na glebach gliniastych na podłożu bezwapiennym.
Zagrożenia i ochronaEdytuj
W Polsce pod ścisłą ochroną gatunkową od 1946 roku[6][7]. Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii DD (stopień zagrożenia nie może być określony)[8]. Najbardziej zagrożona jest przez zanikanie naturalnych siedlisk, na których występuje[4].
PrzypisyEdytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-11-30] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].
- ↑ a b Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
- ↑ Józef Rostafiński, Olga Seidl: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1965, s. 162.
- ↑ Dz.U. z 2014 r. nr 0, poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin
- ↑ Dz.U. z 1946 r. nr 70, poz. 384 – Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 29 sierpnia 1946 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych i z Ministrem Leśnictwa w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
BibliografiaEdytuj
- Bertram Münker: Kwiaty polne i leśne. Warszawa: Świat Książki, 1998, s. 144-145. ISBN 83-7129-756-4.