Griseliniaceaerodzina roślin należąca do rzędu selerowców. Jest to takson monotypowy z jednym rodzajem Griselinia J.R. Forst. & G. Forst. (1775) obejmującym 6[4]–7[5] gatunków. Występują w Chile, Argentynie, w południowo-wschodniej Brazylii, dwa gatunki rosną na Nowej Zelandii[6]. Rosną w lasach i zaroślach[7].

Griseliniaceae
Ilustracja
Griselinia lucida
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

Griseliniaceae

Nazwa systematyczna
Griseliniaceae J.R. Forst. & G. Forst. ex A. Cunn.
Ann. Mag. Nat. Hist. 4: 261. Dec 1839[3]
Typ nomenklatoryczny

Griselinia J.R. Forst. & G. Forst. (1775)[3]

Pokrój Griselinia littoralis

Niektóre gatunki bywają uprawiane jako rośliny ozdobne[6]. Najbardziej popularny w uprawie gatunek to Griselinia littoralis z Nowej Zelandii[7]. Ponieważ jest tolerancyjny na zasolenie, sadzony jest w obszarach nadmorskich w zaroślach osłaniających inne rośliny przed słonym aerozolem. Z gatunków nowozelandzkich wykonywano w tym kraju także podkłady kolejowe[4][8] i statki[8].

Nazwa rodzajowa upamiętnia włoskiego botanika – Francesco Griseliniego (1717–1783)[7].

Morfologia

edytuj
Pokrój
Dwupienne, niewielkie i zimozielone drzewa (do 15 m wysokości[7]) i krzewy, rzadko rosnące jako epifity[6].
Liście
Pojedyncze, ułożone zwykle w dwóch rzędach, zwykle też całobrzegie, rzadziej odlegle ząbkowane na brzegu[6]. Blaszka liściowa jest gruba[2], skórzasta, gładka, często nieco asymetryczna u nasady[7]. Nasada ogonka nieco pochwiasta, przylistków brak[4].
Kwiaty
Jednopłciowe, drobne, promieniste i zielonkawe[7]. Zebrane w grona i wiechy. Kwiaty męskie składają się z 5 działek, 5 bardzo drobnych płatków i 5 krótkich pręcików. Kwiaty żeńskie mają 5 działek, mogą mieć 5 płatków lub są pozbawione okwiatu, zawierają słupek z zalążnią trój- lub dwukomorową[6][7].
Owoce
Niewielkie, mięsiste, ciemnofioletowe, jednonasienne jagody[6][7].

Systematyka

edytuj

Rodzaj Griselinia dawniej zaliczany był do rodziny dereniowatych (Cornaceae) lub gariowatych (Garryaceae)[4], ew. w randze rodziny wyodrębniany w rzędzie hortensjowców (Hydrangeales). Dowody morfologiczne i anatomiczne wskazują na pokrewieństwo z pospornicowatymi Pittosporaceae i Araliaceae. Na podstawie dowodów molekularnych uznany został w randze rodziny za siostrzany dla kladu obejmującego rodziny: Pittosporaceae, Araliaceae, Myodocarpaceae, Apiaceae[6][2].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
selerowce

Pennantiaceae




Torricelliaceae




Griseliniaceae




Pittosporaceaepospornicowate




Araliaceaearaliowate




Myodocarpaceae



Apiaceaeselerowate








Wykaz gatunków w rodzaju Griselinia J.R. Forst. & G. Forst. (1775)[5]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
  2. a b c Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).
  3. a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – G. [dostęp 2013-05-05]. (ang.).
  4. a b c d Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 627-628. ISBN 978-1-842466346.
  5. a b Griselinia. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-05-05].
  6. a b c d e f g Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 160. ISBN 1-55407-206-9.
  7. a b c d e f g h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 331. ISBN 0-333-73003-8.
  8. a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 407, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.