Gyrohypnus punctulatus

(Przekierowano z Gyrohypnus liebei)

Gyrohypnus punctulatusgatunek chrząszcza z rodziny kusakowatych i podrodziny kusaków. Zamieszkuje większość krain zoogeograficznych.

Gyrohypnus punctulatus
(Paykull, 1789)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Infrarząd

Staphyliniformia

Rodzina

kusakowate

Podrodzina

kusaki

Plemię

wydłużaki

Rodzaj

Gyrohypnus

Podrodzaj

Gyrohypnus s.str.

Gatunek

Gyrohypnus (Gyrohypnus) punctulatus

Synonimy
  • Staphylinus punctulatus Paykull, 1789
  • Xantholinus punctulatus (Paykull, 1789)
  • Gyrohypnus quadratus Stephens, 1833
  • Xantholinus liebei Scheerpeltz, 1926
  • Gyrohypnus liebei (Scheerpeltz, 1926)

Taksonomia

edytuj

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1789 roku przez Gustafa von Paykulla pod nazwą Staphylinus punctulatus. Jako miejsce typowe wskazano Szwecję[1][2].

Morfologia

edytuj
 
Edeagus

Chrząszcz o wydłużonym, wąskim ciele długości od 7 do 9 mm. Głowa jest wydłużona, czarna z brunatnoczarnymi czułkami i żółtobrunatnymi głaszczkami szczękowymi, o matowych, szorstko punktowanych skroniach zakończonych ząbkowato; na wysokości tego zakończenia głowa jest najszersza. Ciemię ma niewielki, podłużny obszar pozbawiony głębokiego punktowania. W tyle głowy szwy gularne łączą się w pojedynczą linię. Przedplecze jest czarne, zaopatrzone w rzędy grzbietowe o około sześciu punktach każdy. Pokrywy są całkiem czarne. Odnóża mają brunatnoczarne uda i golenie. Odwłok jest czarny, pozbawiony rozjaśnień na tylnych krawędziach tergitów[3].

Ekologia i występowanie

edytuj

Owad ten zasiedla różne, w tym synantropijne środowiska. Bytuje pod gnijącymi szczątkami roślinnymi, padliną, w starych grzybach, pryzmach kompostowych i nawozie[4].

Gatunek o szerokim zasięgu, na północ wykraczającym daleko poza koło podbiegunowe[4]. W Europie znany jest z Irlandii, Wielkiej Brytanii, Portugalii, Hiszpanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Grecji i europejskiej części Rosji[5]. W palearktycznej Azji podawany jest z Gruzji, Syberii, Kazachstanu oraz Iranu[6]. W Afryce Północnej zamieszkuje Azory, Wyspy Kanaryjskie, Maderę, Maroko i Algierię[6][5]. Poza tym podawany jest z Etiopii w krainie afrotropikalnej[6], Indii w krainie orientalnej[3], Argentyny w krainie neotropikalnej[4] oraz nearktycznej Ameryki Północnej[6][3].

Przypisy

edytuj
  1. G. Paykull: Monographia Staphylinorum Sueciae. Upsaliae: Johann. Edman, 1789.
  2. Volker Assing. Taxonomic and faunistic notes on some West Palaearctic and Middle Asian Xantholinini, with a revalidation and new synonymies (Coleoptera: Staphylinidae: Staphylininae). „Linzer biologische Beiträge”. 49 (1), s. 235–252, 2017. 
  3. a b c Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 d Kusakowate - Staphylinidae: Wydłużaki - Xantholininae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.
  4. a b c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Staphylinidae część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (7), 1980. 
  5. a b Gyrohypnus (Gyrohypnus) liebei (Scheerpeltz, 1926). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-04-04].
  6. a b c d Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Insecta: Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001.