HAT-P-15 (Berehynia[4]) – gwiazda w gwiazdozbiorze Perseusza. Według pomiarów sondy Gaia opublikowanych w 2018 roku jest odległa od Słońca o ok. 630 lat świetlnych. Obiega ją co najmniej jedna planeta pozasłoneczna.

Berehynia
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Perseusz

Rektascensja

04h 24m 59,535s[1]

Deklinacja

+39° 27′ 38,31″[1]

Paralaksa (π)

0,004166 ± 0,000054[1]

Odległość

631,3 ± 6,7 ly
193,6 ± 2,1 pc

Wielkość obserwowana
(pasmo V)

12,41 ± 0,24m[1]

Ruch własny (RA)

14,403 ± 0,129 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−9,377 ± 0,089 mas/rok[1]

Prędkość radialna

31,21 ± 0,65 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

żółty karzeł

Typ widmowy

G5[1]

Masa

1,013 ± 0,043[2][3] M

Promień

1,080 ± 0,039[2] R

Metaliczność [Fe/H]

0,22 ± 0,08[2][3]

Wielkość absolutna

4,86 ± 0,14m[2]

Jasność

1,00 ± 0,11 L[2]

Wiek

6,8 +2,5−1,6[2]

Temperatura

5568 ± 90 K[2][3]

Alternatywne oznaczenia
2MASS: J04245952+3927382
TYC 2883-1687-1, GSC 02883-01687

Gwiazda ma nazwę własną Berehynia, pochodzącą od brzegini, bóstwa związanego z wodą i brzegami w wierzeniach słowiańskich. Nazwa została wyłoniona w konkursie zorganizowanym w 2019 roku przez Międzynarodową Unię Astronomiczną w ramach stulecia istnienia organizacji. Sto państw zyskało prawo nazwania gwiazd i okrążających je planet, uczestnicy z Ukrainy mogli wybrać nazwę dla tej gwiazdy. Wybrane nazwy miały być powiązane tematycznie i związane z Ukrainą. Spośród nadesłanych propozycji zwyciężyła nazwa Berehynia dla gwiazdy i Tryzub dla planety[4].

Charakterystyka

edytuj

HAT-P-15 to żółty karzeł, gwiazda podobna do Słońca; należy do typu widmowego G5[1]. Ma temperaturę około 5570 K[3]. Jej masa jest nieznacznie większa od masy Słońca, a promień o ok. 8% większy od promienia Słońca[3]. Jest najprawdopodobniej starsza od Słońca, jej wiek ocenia się na 6,8 miliarda lat[3]. Jest niewidoczna gołym okiem, jej obserwowana wielkość gwiazdowa to ok. 12,4m[1].

W 2010 roku odkryto krążącą wokół tej gwiazdy planetę HAT-P-15 b[2] (Tryzub[4]). Planeta jest gazowym olbrzymem o masie około dwukrotnie większej od masy Jowisza, ale obiegającym gwiazdę w odległości 0,096 au (dziesięciokrotnie bliżej niż przebiega orbita Ziemi w Układzie Słonecznym), czyli tzw. gorącym jowiszem[3].

Towarzysz Masa
[ MJ ]
Promień
[ RJ ]
Okres orbitalny
[ d ]
Półoś wielka
[ au ]
Ekscentryczność
b[3][2] (Tryzub) 1,946 ± 0,066 1,072 ± 0,043 10,863502 ± 2,7×10–5 0,0964 ± 0,00014 0,190 ± 0,019

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j HAT-P-15 w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e f g h i G. Kovács i inni, HAT-P-15b: A 10.9-day Extrasolar Planet Transiting a Solar-type Star, „The Astrophysical Journal”, 724 (2), 2010, s. 866, DOI10.1088/0004-637X/724/2/866, arXiv:1005.5300 (ang.).
  3. a b c d e f g h HAT-P-15 w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
  4. a b c Ukraine – Approved Names. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2019-12-17. [dostęp 2021-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-11)]. (ang.).