Hajdukowate[2], szorstniki[2] (Holocentridae) – rodzina morskich ryb beryksokształtnych (Beryciformes) nazywanych często rybami-żołnierzami (z ang. soldierfishes) ze względu na jaskrawe ubarwienie ciała uzbrojonego w twarde łuski i ostre kolce. Poławiane lokalnie jako ryby konsumpcyjne. Niektóre gatunki są trzymane w akwariach.

Hajdukowate
Holocentridae[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – Sargocentron spiniferum
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

beryksokształtne

Rodzina

hajdukowate

Występowanie

edytuj

Ocean Indyjski, Atlantyk i Ocean Spokojny, najczęściej wśród raf koralowych na głębokościach do 100 m, rzadziej do 200 m p.p.m. Większość gatunków występuje w strefie przybrzeżnej, do 100, rzadziej do 200 m od linii brzegowej.

Charakterystyka

edytuj

Ciało nieznacznie wydłużone, u większości jaskrawo ubarwione, pokryte dużymi, szorstkimi łuskami ktenoidalnymi mocno osadzonymi w skórze (stąd nazwa szorstniki). W ubarwieniu większości dominuje kolor jasnoczerwony. Płetwa grzbietowa dwuczęściowa, z czego pierwsza część ciernista. Płetwa ogonowa wcięta. Kolce na pokrywach skrzelowych często są połączone z gruczołami jadowymi. Oczy duże, wypukłe.

Większość gatunków osiąga długość 20–30 cm. Najmniejsze gatunki z rodzaju Sargocentron nie przekraczają 8 cm, największe Holocentrus adscensionis, Sargocentron spiniferum i Myripristis murdjan dorastają do 60 cm.

Hajdukowate są aktywne nocą, w ciągu dnia kryją się wśród raf. Żywią się zooplanktonem, bezkręgowcami i małymi rybami.

 
Holocentrus ascensionis

Klasyfikacja

edytuj

Rodzaje zaliczane do tej rodziny[3] są zgrupowane w podrodzinach Holocentrinae, Myripristinae:

CornigerHolocentrusMyripristisNeoniphonOstichthysPlectrypopsPristilepisSargocentron

Nazwy zwyczajowe

edytuj

Nazwę zwyczajową „szorstnik” wprowadził w 1822 Feliks Paweł Jarocki dla rodzaju Holocentrus[4].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Holocentridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
  3. Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 7 czerwca 2012 [dostęp 2012-08-05] (ang.).
  4. Feliks Jarocki: Zoologia czyli zwierzętopismo ogólne podług naynowszego systemu ułożone. Warszawa: 1822.

Bibliografia

edytuj
  • Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
  • Joseph S. Nelson: Fishes of the World. Wyd. 4. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7. (ang.).