Havhesten (1917)

duński torpedowiec

Havhesten, później Havørnenduński torpedowiec, następnie trałowiec z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z 10 zbudowanych jednostek typu Springeren. Okręt został zwodowany 16 lutego 1917 roku w stoczni Orlogsværftet w Kopenhadze, a do służby w Kongelige Danske Marine wszedł w tym samym roku. W 1929 roku jednostkę przebudowano na trałowiec, zaś w 1938 roku jego nazwę zmieniono na „Havørnen”. Okręt został samozatopiony w sierpniu 1943 roku, by uniknąć przejęcia przez Niemców.

Havhesten
Ilustracja
„Havørnen” po zatopieniu w 1943 r.
Klasa

torpedowiec / trałowiec

Typ

Springeren

Historia
Stocznia

Orlogsværftet, Kopenhaga

Położenie stępki

1916

Wodowanie

16 lutego 1917

 Kongelige Danske Marine
Nazwa

„Havhesten” (1917)
„Havørnen” (1938)

Wejście do służby

1917

Zatopiony

29 sierpnia 1943

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

standardowa: 93 tony
pełna: 109 t

Długość

38,5 metra

Szerokość

4,25 m

Zanurzenie

2,74 m

Napęd
1 maszyna parowa potrójnego rozprężania o mocy 2000 KM
2 kotły, 1 śruba
Prędkość

24,6 węzła

Zasięg

425 Mm przy prędkości 14 węzłów

Uzbrojenie
2 działa kal. 57 mm (2 x I)
Wyrzutnie torpedowe

2 x 450 mm (2 x I)

Załoga

24

Projekt i budowa edytuj

Okręt był jedną z 10 zbudowanych jednostek typu Springeren, których projekt bazował na zbudowanym na licencji Normanda w kopenhaskiej stoczni w 1907 roku torpedowcu „Ormen[1][2]. Okręty były od początku przestarzałe, jednak niski koszt budowy zaowocował zbudowaniem dużej serii jednostek[2].

„Havhesten” zbudowany został w stoczni Orlogsværftet w Kopenhadze[1][2]. Stępkę okrętu położono w 1916 roku, a zwodowany został 16 lutego 1917 roku[2].

Dane taktyczno-techniczne edytuj

Okręt był niewielkim torpedowcem o długości całkowitej 38,5 metra, szerokości 4,25 metra i zanurzeniu 2,74 metra[1][2]. Wyporność standardowa wynosiła 93 tony, zaś pełna 109 ton[2]. Okręt napędzany był przez maszynę parową potrójnego rozprężania o mocy 2000 KM, do której parę dostarczały dwa kotły[1][2]. Jednośrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 24,6 węzła[1][2]. Okręt zabierał zapas 15 ton węgla, co zapewniało zasięg wynoszący 425 Mm przy prędkości 14 węzłów[2].

Okręt wyposażony był w dwie wyrzutnie torped kalibru 450 mm: stałą na dziobie i obrotową na pokładzie[2][3]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły dwa pojedyncze 6-funtowe działa pokładowe kalibru 57 mm L/40 M1885[2][3][a].

Załoga okrętu składała się z 24 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2].

Służba edytuj

 
Bliźniaczy „Springeren” po przebudowie na trałowiec.

„Havhesten” wszedł do służby w Kongelige Danske Marine w 1917 roku[2]. W 1920 roku okręt otrzymał numer taktyczny 6, zmieniony trzy lata później na B6[2]. W 1929 roku jednostkę przebudowano na trałowiec, pozbawiając ją pokładowej wyrzutni torped i instalując wyposażenie trałowe (okręt otrzymał też nowy numer taktyczny – S5)[2][b]. W 1938 roku nazwę trałowca zmieniono na „Havørnen”, a dotychczasową nazwę otrzymał następnie nowy okręt podwodny[4].

Podczas próby przejęcia duńskiej floty przez Niemców 29 sierpnia 1943 roku „Havørnen” przebywał w porcie Stubbekøbing i podjął próbę rejsu do Szwecji, lecz został przechwycony przez niemiecki okręt, który uniemożliwił mu wyjście na otwarte morze, po czym duński dowódca kpt. A.O. Schultze samozatopił go przez wyrzucenie na skały na południu Zelandii i wysadzenie ładunkiem wybuchowym[5].

Uwagi edytuj

  1. Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 353 podaje, że kaliber dział wynosił 75 mm.
  2. Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 382 podaje, że przebudowa na trałowiec odbyła się około 1923 roku.

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 353.
  2. a b c d e f g h i j k l m n o Gogin 2018 ↓.
  3. a b Parkes 1934 ↓, s. 144.
  4. Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 382-383.
  5. Marcin Gubała. Samozatopienie floty duńskiej. „Morze”. Nr 1/2018. IV (28), s. 40-41, styczeń 2018. Warszawa. ISSN 2543-5469. 

Bibliografia edytuj

  • Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Ivan Gogin: SPRINGEREN torpedo boats (1917-1920). Navypedia. [dostęp 2018-08-23]. (ang.).
  • Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).