Torpedowce typu Springeren
Torpedowce typu Springeren – duńskie torpedowce z okresu międzywojennego i II wojny światowej. W latach 1916–1920 w stoczni Orlogsværftet w Kopenhadze zbudowano dziesięć okrętów tego typu. Jednostki weszły w skład Kongelige Danske Marine w latach 1917–1920. W 1929 roku sześć jednostek przebudowano na trałowce. Trzy okręty skreślono z listy floty w 1940 roku, a podczas wojny cztery zostały samozatopione, trzy zostały zdobyte przez Niemców, a jeden internowano w Szwecji. Ocalałe z wojny okręty zostały wycofane ze służby w latach 1946-1949.
 „Havkatten” podczas II wojny światowej | |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Stocznia | |
| Wejście do służby |
1917-1920 |
| Wycofanie |
1940-1949 |
| Zbudowane okręty |
10 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 93 tony |
| Długość |
38,5 metra |
| Szerokość |
4,25 m |
| Zanurzenie |
2,74 m |
| Napęd |
1 maszyna parowa potrójnego rozprężania o mocy 2000 KM |
| Prędkość |
24,6 węzła |
| Zasięg |
425 Mm przy prędkości 14 węzłów |
| Załoga |
24 |
| Uzbrojenie | |
Projekt i budowa edytuj
Od końca XIX wieku Duńska Marynarka Wojenna rozwijała klasę torpedowców, początkowo budowanych według wzorów zagranicznych. W 1907 roku zbudowała na licencji francuskiego Normanda w kopenhaskiej stoczni niewielki torpedowiec „Ormen”, a w kolejnych latach krótkie serie po trzy większe okręty typów Søridderen, Tumleren i Hvalrossen[1]. Po wybuchu I wojny światowej, w której Dania pozostała neutralna, zaszła konieczność doposażenia marynarki w dużą liczbę nowych tańszych torpedowców. Projekt okrętów typu Springeren, opracowany w Danii, bazował na zbudowanym na licencji Normanda w 1907 roku torpedowcu „Ormen”[1]. Okręty były od początku przestarzałe, jednak niski koszt budowy zaowocował zbudowaniem dużej serii jednostek[2].
Wszystkie torpedowce typu Springeren zostały zbudowane w stoczni Orlogsværftet w Kopenhadze[1][2]. Stępki okrętów położono w latach 1916-1919 i w tych samych latach zostały zwodowane[2].
| Okręt | Oznaczenie burtowe | Stocznia | Początek budowy | Wodowanie | Wejście do służby |
|---|---|---|---|---|---|
| „Springeren” | 1920 - 10, 1923 - B2, 1929 - S1 | Orlogsværftet | kwiecień 1916 | 8 lipca 1916 | luty 1917 |
| „Støren” | 1920 - 9, 1923 - B3, 1929 - S2 | 1916 | 5 sierpnia 1916 | kwiecień 1917 | |
| „Søløven” („Søridderen”, „Hajen”) |
1920 - 8, 1923 - B4, 1929 - S3 | kwiecień 1916 | 9 września 1916 | maj 1917 | |
| „Søhunden” | 1920 - 7, 1923 - B5, 1929 - S4 | 1916 | 6 stycznia 1917 | 1917 | |
| „Havhesten” („Havørnen”) |
1920 - 6, 1923 - B6, 1929 - S5 | 16 lutego 1917 | |||
| „Narhvalen” | 1920 - 5, 1923 - B7, 1929 - S6 | ? | 4 kwietnia 1917 | ||
| „Makrelen” | 1920 - 4, 1923 - B8, 1929 - R2 | 1917 | 30 stycznia 1918 | 1918 | |
| „Nordkaperen” | 1920 - 3, 1923 - B9, 1929 - R3 | ? | 16 marca 1918 | ||
| „Havkatten” | 1920 - 2, 1923 - B10, 1929 - R4 | listopad 1918 | 3 maja 1919 | maj 1920 | |
| „Sælen” | 1920 - 1, 1923 - B11, 1929 - R5 | 1919 | 30 września 1919 | czerwiec 1920 |
Dane taktyczno-techniczne edytuj
_-_line_drawing_as_minesweeper.jpg)
Okręty typu Springeren były niewielkimi torpedowcami o długości całkowitej 38,5 metra, szerokości 4,25 metra i zanurzeniu 2,74 metra[1][2]. Wyporność standardowa wynosiła 93 tony, zaś pełna 109 ton[2]. Okręty napędzane były przez maszynę parową potrójnego rozprężania o mocy 2000 KM, do której parę dostarczały dwa kotły[1][2]. Jednośrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 24,6 węzła[1][2]. Okręty zabierały zapas 15 ton węgla, co zapewniało zasięg wynoszący 425 Mm przy prędkości 14 węzłów[2].
Okręty wyposażone były w dwie wyrzutnie torped kalibru 450 mm: stałą na dziobie i obrotową na pokładzie[2][3]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły dwa pojedyncze 6-funtowe działa pokładowe kalibru 57 mm L/40 M1885[2][3][a].
Załoga pojedynczego okrętu składała się z 24 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2].
Służba edytuj
Torpedowce typu Springeren były sukcesywnie przyjmowane do służby w Kongelige Danske Marine w latach 1917–1920[2]. W 1929 roku pierwszych sześć jednostek przebudowano na trałowce, pozbawiając je pokładowych wyrzutni torped i instalując wyposażenie trałowe[2][b]. Pierwsze dwie jednostki („Støren” i „Søhunden”) zostały wycofane ze służby w czerwcu 1940 roku, już po zajęciu Danii przez Niemcy[1][2]. Podczas próby zajęcia duńskiej floty 29 sierpnia 1943 roku, trzy okręty zostały zdobyte przez Niemców, zaś cztery zostały samozatopione, z tego trzy w kopenhaskim porcie[2][4]. Jedynie „Havkatten” zdołał uciec i został internowany w Szwecji[1][2]. Po zakończeniu wojny ocalałe cztery okręty powróciły do Danii, lecz zostały skreślone z listy floty w latach 1946-1949[1][4].
Uwagi edytuj
- ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 353 podaje, że kaliber dział wynosił 75 mm.
- ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 382 podaje, że przebudowa na trałowce odbyła się około 1923 roku.
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: SPRINGEREN torpedo boats (1917-1920). Navypedia. [dostęp 2018-08-28]. (ang.).
- Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).