Torpedowce typu Hvalrossen
Torpedowce typu Hvalrossen – duńskie torpedowce z początku XX wieku i okresu międzywojennego. W latach 1913–1914 w stoczni Orlogsværftet w Kopenhadze zbudowano trzy okręty tego typu. Jednostki weszły w skład Kongelige Danske Marine w latach 1913–1914. W 1929 roku jednostki przeklasyfikowano na patrolowce. Dwa okręty skreślono z listy floty w 1932 roku, a „Hvalrossen” został samozatopiony w sierpniu 1943 roku.
 Operacja podniesienia zatopionego torpedowca „Hvalrossen” w 1943 r. | |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Stocznia | |
| Wejście do służby |
1913-1914 |
| Wycofanie |
1932-1943 |
| Zbudowane okręty |
3 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 169 ton |
| Długość |
45,2 metra |
| Szerokość |
5,16 m |
| Zanurzenie |
2,12 m |
| Napęd |
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 3500 KM |
| Prędkość |
26,3 węzła |
| Zasięg |
685 Mm przy prędkości 14 węzłów |
| Załoga |
30 |
| Uzbrojenie |
1 działo kal. 75 mm |
Projekt i budowa edytuj
Królewska Duńska Marynarka na początku XX wieku zamówiła dwie trójki nowoczesnych torpedowców projektu niemieckiego i brytyjskiego (typów Tumleren i Søridderen), wodowanych w 1911 roku[1]. Kolejny projekt okrętów typu Hvalrossen powstał w kraju[1]. Z przyczyn ekonomicznych stanowiły krok wstecz w stosunku do poprzedników, choć wyróżniało je zastosowanie jednocześnie pojedynczych i podwójnych wyrzutni torpedowych[2]. Między innymi, były one nieco mniejsze, a w zakresie napędu powrócono do słabszych maszyn parowych zamiast turbin, przez co rozwijały o ponad węzeł mniejszą prędkość[1].
Wszystkie torpedowce typu Hvalrossen zostały zbudowane w stoczni Orlogsværftet w Kopenhadze[1][2]. Okręty zostały zwodowane w 1913 roku[2].
| Okręt | Oznaczenie burtowe | Stocznia | Wodowanie | Wejście do służby |
|---|---|---|---|---|
| „Hvalrossen” | 1920: 13, 1923: E1, 1929: P1 | Orlogsværftet | 31 marca 1913 | 1913 |
| „Delfinen” | 1920: 12, 1923: E2, 1929: P2 | 5 lipca 1913 | 1914 | |
| „Sværdfisken” | 1920: 11, 1923: E3, 1929: P3 | 25 października 1913 |
Dane taktyczno-techniczne edytuj
Okręty typu Hvalrossen były torpedowcami o długości całkowitej 45,2 metra, szerokości 5,16 metra i zanurzeniu 2,12 metra[1][2]. Wyporność standardowa wynosiła 169 ton, zaś pełna 182 tony[2]. Okręty napędzane były przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 3500 KM, do których parę dostarczały dwa kotły[1][2]. Prędkość maksymalna napędzanych dwiema śrubami okrętów wynosiła 26,3 węzła[1][2]. Okręty zabierały zapas 29 ton węgla, co zapewniało zasięg wynoszący 685 Mm przy prędkości 14 węzłów[2][3].
Okręty wyposażone były w cztery wyrzutnie torped kalibru 450 mm: jedną stałą na dziobie i trzy na pokładzie (jedna pojedyncza i jedna podwójna)[1][2]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło pojedyncze działo pokładowe kalibru 75 mm L/52 M07 i pojedynczy karabin maszynowy kalibru 8 mm L/80[1][2].
Załoga pojedynczego okrętu składała się z 30 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2][a].
Służba edytuj
Torpedowce typu Hvalrossen weszły do służby w Kongelige Danske Marine w latach 1913–1914[2]. W 1929 roku wszystkie jednostki przystosowano do pełnienia funkcji patrolowców, prawdopodobnie pozbawiając je uzbrojenia torpedowego[2]. „Delfinen” i „Sværdfisken” zostały wycofane ze służby w 1932 roku[1][4]. Gdy 29 sierpnia 1943 roku w ramach operacji Safari Niemcy przystąpili do rozbrojenia duńskiej floty, „Hvalrossen” został samozatopiony w Kopenhadze, aby uniknąć przejęcia przez Niemców[1][5].
Uwagi edytuj
- ↑ Parkes 1934 ↓, s. 145 podaje, że liczebność załogi wynosiła 33 osoby.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 353.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Gogin 2018 ↓.
- ↑ Parkes 1934 ↓, s. 145.
- ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 382.
- ↑ Tony DiGiulian, Orders of Battle - Operation Safari - Battles of the Atlantic and Arctic - World War II - NavWeaps [online], www.navweaps.com [dostęp 2018-09-04] (ang.).
Bibliografia edytuj
- Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: HVALROSSEN torpedo boats (1913-1914). Navypedia. [dostęp 2018-08-28]. (ang.).
- Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1934. London: Sampson Low, Marston & Co., 1934. (ang.).