Hotel Europejski w Warszawie
Hotel Europejski, od 2018 Raffles Europejski Warsaw – hotel w Warszawie, zbudowany etapami w latach 1855–1877 według projektu Henryka i Leandra Marconich. Uznawany wówczas za najbardziej luksusowy w mieście. Wznowił działalność w 2018 pod marką sieci Raffles.
nr rej. MZ/211 z 1.07.1965 | |
Budynek hotelu, widok od strony ul. Krakowskie Przedmieście | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres |
ul. Krakowskie Przedmieście 13 |
Typ budynku |
hotel |
Styl architektoniczny |
neorenesansowe elewacje, z elementami renesansu włoskiego |
Architekt |
Henryk Marconi przy współpracy Marcelego Berendta, Leandro Marconiego oraz Władysława Mierzejewskiego |
Inwestor |
Aleksander Przezdziecki[1] |
Kondygnacje |
4 |
Rozpoczęcie budowy |
1855 |
Ukończenie budowy |
1877 |
Ważniejsze przebudowy |
1907 według projektu Czesława Przybylskiego i Antoniego Jawornickiego, 2013-2018 |
Zniszczono |
1944 |
Odbudowano |
1949–1951 według projektu Bohdana Pniewskiego |
Pierwszy właściciel |
Aleksander Przezdziecki (7/8) i Rozalia Wambach (1/8) |
Kolejni właściciele |
Władysław i Ksawery Pusłowscy oraz Aleksander Przezdziecki |
Obecny właściciel |
H.E.S.A. Sp. z o.o. Sp.K. |
Położenie na mapie Warszawy | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
52°14′30″N 21°00′52″E/52,241667 21,014444 | |
Strona internetowa |
Historia
edytujW połowie XVII wieku w miejscu hotelu znajdował się dwór Jana Oborskiego, starosty sochaczewskiego, a w XVIII wieku barokowy pałac Ogińskich. Na początku XIX wieku nieruchomość nabył bogaty stolarz warszawski Ferdynand Gerlach, który urządził tam hotel[4].
Budynek, zaprojektowany przez Henryka Marconiego[5], powstał w miejscu budynku zburzonego hotelu Gerlacha[4][6]. Część gmachu od strony obecnych ul. Ossolińskich, ul. Karaszewicza-Tokarzewskiego i placu Piłsudskiego została wzniesiona w latach 1855–1857[5]. W latach 1857–1859 powstała część od ul. Ossolińskich i Krakowskiego Przedmieścia[7]. Budowa została dokończona w latach 1876–1877[7].
Hotel był pierwszą siedzibą Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych oraz kolejną lokalizacją popularnej cukierni Lourse'a (1871–1944)[8][9][10]. Na parterze znajdowały się również sklepy i restauracja[11].
W czasie powstania styczniowego w dniu 10 października 1863 przed hotelem stracony został czeladnik cukierniczy Emilian Chodakowski za udział w zamachu na carskiego agenta Bertolda Hermaniego[12].
Hotel Europejski był pierwszym nowoczesnym hotelem w Warszawie[7]. W 1877 w hotelu uruchomiono pierwszą w mieście windę osobową[13]. Od końca XIX wieku w budynku działało centralne ogrzewanie[14]. Pod koniec XIX był uważany za najwykwintniejszy hotel w mieście[15].
W lutym 1918 w hotelu popełnił samobójstwo oficer Legionów Polskich, mjr kanc. Ludwik Eydziatowicz[16][17]. W 1920 otwarto w nim księgarnię spółki Trzaska, Evert i Michalski[18]. W 1938 hotel dysponował 250 pokojami.
W czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 w budynku hotelu wybuchł pożar[19].
Po zniszczeniach wojennych, przedwojenni właściciele uruchomili restaurację i rozpoczęli remont budynku. W 1948 hotel zajęło Ministerstwo Obrony Narodowej i dokończyło odbudowę budynku z przeznaczeniem na Akademię Wojskowo-Polityczną im. Feliksa Dzierżyńskiego (1951–1954).
W latach 1957–1961 budynek został ponownie zaadaptowany na hotel[7], którym zarządzała grupa hotelowa Orbis. W 1965 zagrał tu koncert The Golden Gate Quartet.
W 1989 podjęto próbę renowacji gmachu, w co był zaangażowany Gene Gutowski, zakończonej niepowodzeniem[20]. W 1991 spadkobiercy właścicieli nieruchomości rozpoczęli starania o jej odzyskanie. W 1993 została reaktywowana przedwojenna spółka akcyjna Hotel Europejski, a minister gospodarki przestrzennej i budownictwa stwierdził nieważność orzeczenia prezydenta Warszawy z 1948 o odmowie przyznania spółce własności czasowej z powodu dekretu Bieruta[21]. W kwietniu 2005 zostało podpisane porozumienie z władającą nieruchomością spółką Accor-Orbis, a we wrześniu została ona przekazana spółce Hotel Europejski[21].
W latach 2009–2014 w budynku mieściła się siedziba Radia Wnet[22].
W 2012 do grona właścicieli hotelu dołączyła szwajcarska milionerka Vera Michalski-Hoffmann (jako większościowy udziałowiec w spółce będącej właścicielem hotelu)[23].
W czasie prowadzonego w latach 2013–2018 remontu, za zgodą stołecznego konserwatora zabytków, budynek został nadbudowany – w miejscu strychu powstały dwie nowe kondygnacje z ok. 7 tys. m² powierzchni biurowej. Projekt nadbudowy wywołał kontrowersje[24].
Hotel wznowił działalność w maju 2018 pod marką luksusowej sieci Raffles, jako Raffles Europejski Warsaw[25]. Na ostatnim piętrze urządzono przestrzeń biurową i coworkingową[26]. W hotelu powstały także butiki marek Patek Philippe, Hermès i Brunello Cucinelli[27].
Hotel siedzibą przedstawicielstw dyplomatycznych
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ dla dwóch pierwszych faz budowy, Andrzej Rottermund: Hotel Europejski, PWN Warszawa 1972.
- ↑ dla ostatniej trzeciej fazy budowy, Andrzej Rottermund: Hotel Europejski, PWN Warszawa 1972.
- ↑ Spółka założona w 1921 przez rodziny Czetwertyńskich i Przezdzieckich; zob. Andrzej Rottermund: Hotel Europejski, PWN Warszawa 1972 oraz statut spółki z 11 maja 1921 r.
- ↑ a b Jadwiga Waydel Dmochowska: Jeszcze o dawnej Warszawie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1960, s. 94.
- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 264. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Stefan Kieniewicz: Warszawa w latach 1795–1914. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976, s. 121.
- ↑ a b c d Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 76.
- ↑ Stanisław Szenic: Najstarszy szlak Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1955, s. 210.
- ↑ Beata Meller. „U Lourse'a". „Almanach Muzealny”. 1, s. 81, 1997.
- ↑ Kurjer Warszawski, „Kurjer Warszawski 1871 nr 221”, 7 października 1871 .
- ↑ Ilustrowany przewodnik po Warszawie wraz z treściwym opisem okolic miasta (wydanie I na podstawie wydania z 1893 roku). Warszawa: Wydawnictwo Ciekawe Miejsca.net, 2012, s. 24. ISBN 978-83-928349-8-4.
- ↑ Ryszard Kołodziejczyk, Rocznik Warszawski 1960, t.1, "Warszawska Żandarmeria Narodowa w Powstaniu Styczniowym", s. 164
- ↑ Ewa Klekot (red.): Dane warszawskie. Warszawa: Muzeum Warszawy, s. Tab. Pierwsze razy. ISBN 978-83-65777-55-3.
- ↑ Stefan Kieniewicz: Warszawa w latach 1795–1914. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976, s. 200.
- ↑ Ilustrowany przewodnik po Warszawie wraz z treściwym opisem okolic miasta (wydanie I na podstawie wydania z 1893 roku). Warszawa: Wydawnictwo Ciekawe Miejsca.net, 2012, s. VII. ISBN 978-83-928349-8-4.
- ↑ Wiadomości bieżące. Nagły zgon. „Kurjer Warszawski”, s. 3, Nr 47 z 15 lutego 1918.
- ↑ Śmierć majora Eydziatowicza. Rozpacz z powodu Chełmszczyzny. „Ilustrowany Kuryer Codzienny”, s. 1, Nr 50 z 20 lutego 1918.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 903. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Mieczysław Cieplewicz. Bombardowanie i ostrzeliwanie Warszawy we wrześniu 1939 r.. „Kronika Warszawy”. 4/48, s. 65, 1981.
- ↑ Gene Gutowski: Od Holocaustu do Hollywood. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2004, s. 357-359. ISBN 83-08-03549-3.
- ↑ a b Biznes kosztem sentymentu. „Rzeczpospolita (dodatek Życie Mazowsza)”, s. R6, 31 stycznia 2018.
- ↑ POZNAJ WNET - WNET.fm [online], wnet.fm [dostęp 2020-08-13] .
- ↑ Michał Wojtczuk, Hotel Europejski będzie najbardziej luksusowy w Polsce, Gazeta Wyborcza, 20 września 2012 r.
- ↑ Michał Wojtczuk. Najbardziej luksusowy prawie gotowy. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 19 kwietnia 2017.
- ↑ Michał Wojtczuk. Hotelowa gorączka w Warszawie. „Gazeta Stołeczna”, s. 6, 4 czerwca 2018.
- ↑ WeWork z kolejną lokalizacją w Warszawie – oficjalne otwarcie w Hotelu Europejskim. mamstartup.pl, 1 lipca 2019. [dostęp 2019-07-02].
- ↑ Piotr Miączyński. Luksus i szpan po polsku. „Gazeta Wyborcza 9dodatke Mój Biznes)”, s. 4, 22 października 2024.
- ↑ Mariusz Mróz: Utworzenie Francuskiej Misji Wojskowej w Polsce, Przegląd Historyczno-Wojskowy 3/2019
- ↑ a b c Haliczanin : kalendarz powszechny zastosowany do potrzeb wszystkich mieszkańców Małopolski i Kresów Wschodnich na rok Pański 1923, Lwów
- ↑ „Kalendarz Powszechny Haliczanin zastosowany do potrzeb wszystkich mieszkańców Małopolski i Wschodnich Kresów na rok pański 1925, który jest rokiem zwyczajnym liczącym 365 dni”, Lwów 1925
- ↑ Rocznik Polityczny i Gospodarczy 1937
Bibliografia
edytuj- Stanisław Szenic, Józef Chudek: Najstarszy szlak Warszawy, PIW, Warszawa 1955, 367 s.
- Andrzej Rottermund: Hotel Europejski, PWN Warszawa 1972, 91 s.
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona internetowa
- Krakowskie Przedmieście 13 – hotel Europejski, Jerzy S. Majewski, gazeta.pl z 4 października 2007
- Hotel, aż ślinka cieknie. Co jadano w Europejskim ?, Jerzy S. Majewski, gazeta.pl z 13 sierpnia 2010
- Luksusowe hotele przedwojennej Warszawy i ich historia. W jednym z nich spał Napoleon, a trzy działają nadal
- Archiwalne widoki hotelu w bibliotece Polona