Irena Grywińska
Irena Grywińska, również Grywińska-Adwentowicz (ur. 28 października 1895 w Kaliszu[1][2], zm. 26 grudnia 1969 w Warszawie) – polska aktorka, reżyserka.
 Irena Grywińska i Karol Benda w scenie przedstawienia Ponad śnieg Stefana Żeromskiego w Teatrze Kameralnym w Warszawie (1935) | |
| Data i miejsce urodzenia |
28 października 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 grudnia 1969 |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Urodziła się w rodzinie Stanisława i Franciszki Stangów (Sztangów). Szkołę średnią ukończyła w Kaliszu, studiowała języki obce w Dreźnie. Aktorstwa uczyła się pod kierunkiem T. Rolanda i K. Borowskiego. Debiutowała w 1923 w Teatrze Miejskim w Łodzi. W sezonie 1923/24 występowała w Teatrze im. A. Fredry w Warszawie. W lecie 1924 grała w warszawskim Teatrze Bagatela, w sezonie 1924/25 w Teatrze im. W. Bogusławskiego. Na sezon 1925/26 zaangażowała się do Teatru Miejskiego w Łodzi. Od 6 sierpnia 1926 grała gościnnie w Teatrze Polskim w Warszawie. Od stycznia do września 1927 występowała w zespole objazdowym Karola Adwentowicza, m.in. w Kaliszu, Kielcach, Radomiu, Zamościu, Stanisławowie, Przemyślu, Tarnowie, Drohobyczu, Częstochowie, Płocku. W latach 1927–1930 należała do zespołu Teatru Miejskiego w Łodzi. Na sezon 1930/31 została zaangażowana do Teatrów Miejskich we Lwowie (grała głównie na scenie Teatru Małego). W 1931 występowała gościnnie w Teatrze Nowym w Poznaniu. Od lutego 1932 grała w Instytucie Reduty w Warszawie, a następnie w objeździe. W latach 1932–1939 prowadziła (wspólnie z mężem) prywatny Teatr Kameralny w Warszawie, w którym także grała (Amelię w Mazepie Juliusza Słowackiego, Norę Henryka Ibsena) i reżyserowała. W 1939 występowała też w warszawskim kabarecie Nowy Momus. W sezonie 1933/34 zagrała dwie role w Teatrze Ateneum[2].
W czasie okupacji niemieckiej do 1942 pracowała w Warszawie jako kelnerka w barze „Pod Znachorem”, potem ukrywała się w Albinowie pod Opatowem[3].
Po wojnie, od kwietnia do września 1945 występowała w Teatrze Miejskim w Katowicach. W sezonie 1945/46 prowadziła z K. Adwentowiczem Teatr Powszechny im. Żołnierza Polskiego w Krakowie. W sezonie 1946/47 kierowała najpierw krakowskim Okręgowym Teatrem Domu Żołnierza, a od grudnia Zrzeszeniem Artystów pn. Komedia Muzyczna. W 1947 uzyskała uprawnienia reżyserskie. W sezonie 1947/48 występowała gościnnie w warszawskim Studio Teatr MO. W latach 1948–1951 należała do zespołu Teatru Powszechnego w Łodzi (także reżyserowała). Następnie w Warszawie: w latach 1951–1953 należała do zespołu Teatru Nowego, w latach 1953–1955 do zespołu Teatru Powszechnego. Potem, od 1 listopada 1955 do października 1959, była aktorką, reżyserem, dyrektorem i kierownikiem artystycznym Teatru Ludowego. Potem przeniosła się do Teatru Klasycznego i pracowała jako reżyser do końca sezonu 1963/64. W tym okresie reżyserowała także gościnnie m.in. w Teatrze Polskim w Szczecinie[2].
19 stycznia 1955 na wniosek Ministra Kultury i Sztuki została odznaczona Medalem 10-lecia Polski Ludowej[4].
Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B19-8-8)[5].
Życie prywatne edytuj
Była żoną Karola Adwentowicza (ich ślub odbył się 2 lipca 1936 w kościele ewangelicko-reformowanym w Warszawie[6]).
Przypisy edytuj
- ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 236. [dostęp 2021-07-25].
- ↑ a b c Irena Grywińska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2024-01-05].
- ↑ Irena Grywińska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2019-09-30].
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wymieniona jako Adwentowicz Irena.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2021-07-25].
- ↑ Ślub Adwentowicza. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 151 z 5 lipca 1936.
Bibliografia edytuj
- Irena Grywińska w bazie filmpolski.pl
Linki zewnętrzne edytuj
- Irena Grywińska na zdjęciach w bibliotece Polona