Irena Turska
Irena Kietlińska-Turska (ur. 26 października 1912 w Warszawie, zm. 22 lutego 2012 tamże[1]) – polska historyk, krytyk i teoretyk baletu[1][2][3].
| |
| Data i miejsce urodzenia |
26 października 1912 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
22 lutego 2012 |
| Zawód, zajęcie |
historyk, krytyk i teoretyk baletu |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Irena Turska urodziła się 26 października 1912 roku w Warszawie[1]. W 1943 roku w Warszawie ukończyła Szkołę Rytmiki i Tańca Artystycznego J. Mieczyńskiej, a od 1946 do 1948 roku prowadziła wykłady z historii tańca w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Łodzi. Od roku 1947 regularnie publikowała teksty poświęcone współczesnemu baletowi i tańcowi. W latach 1951–1953 była członkiem Państwowej Komisji Weryfikacyjnej przy Ministrze Kultury i Sztuki, która została powołana do uregulowania zasad przyznawania uprawnień zawodowych tancerzy[2]. Od połowy lat 50. współpracowała z Polskim Wydawnictwem Muzycznym, publikując monografie i kompendia wiedzy o historii i teorii tańca[3].
W latach 1964–1966, jako stypendystka rządu francuskiego, kształciła się pod kierunkiem Stanisława Głowackiego (ur. 1874, zm. 1946) w paryskiej Ecole Supérieure d’Etudes Chorégraphiques[2], gdzie w 1964 obroniła pracę doktorską La situation de la danse dans l’ensemble des arts. Prolegomenes a l’asthetique de la danse[1]. Od 1972 do 1989 roku prowadziła wykłady z historii i estetyki tańca w Zaocznym Wyższym Studium Nauczycieli Tańca na Wydziale Wychowania Muzycznego Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie – w tym czasie była również autorką podręczników do nauki historii tańca z przeznaczeniem dla tegoż studium. Od roku 1996 była działaczką polskiej sekcji European Dance Research Information Directory[2].
W roku 2002, za wkład w rozwój nauki o balecie i popularyzację sztuki baletowej w Polsce, otrzymała nagrodę Ministra Kultury[2], a w 2012 złoty medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”[2][4] oraz medal Polskiego Wydawnictwa Muzycznego „Ad honorem”[2].
Jest współautorką scenariusza do filmu Taniec (1959), będącego filmową monografią tańca, jego genezy i formy wykonania oraz zapisu[5].
Irena Turska zmarła 22 lutego 2012 w Warszawie[1].
Publikacje edytuj
Irena Turska była felietonistką m.in. „Stolicy”, „Życia Warszawy”, „Pamiętnika Teatralnego”, „Teatru” oraz „Ruchu Muzycznego”[2]. Współpracowała również z czasopismami: „Łódź Teatralna”, „Radio i Świat”, „Muzyka”, „Nowa Kultura”, „Przegląd Kulturalny”, „Dziś i Jutro”, „Panorama”, „Po Prostu”, „Sztandar Młodych”, „Teatr Ludowy”, „Trybuna Ludu”, „Antena”, „Śpiewamy i Tańczymy”[1]. Jej felietony i artykuły problemowe były poświęcone zagadnieniom tańca i baletu w Polsce[2]. Na łamach dzienników i czasopism recenzowała przedstawienia baletowe, przedstawiała relacje z przeglądów, festiwali, konkursów tanecznych i choreograficznych, publikowała biografie i monografie[1]. Ponadto była autorką haseł w Encyklopedii Muzycznej PWM, Encyklopedii Muzyki pod red. A. Chodkowskiego oraz leksykonach wydawanych przez PWN[2].
Książki edytuj
- 1957: Co to jest balet
- 1962: Krótki zarys historii tańca i baletu (wyd. 5: 2010)
- 1965: W kręgu tańca
- 1973: Przewodnik baletowy (wyd. II: 1997)
- 1980: Z dziejów tańca współczesnego
- 1983: Almanach baletu polskiego
- 2000: Spotkanie ze sztuką tańca
Źródło: Instytut Muzyki i Tańca[2].
Teatr edytuj
- 1964, 1977, 1979, 1987: Pinokio, Jadwigi Szajny-Lewandowskiej – libretto; Opera we Wrocławiu, Teatr Muzyczny w Gdyni, Opera i Operetka w Bydgoszczy, Operetka Wrocławska[1]
- 1964: Stańczyk, Tomasza Kiesewettera – libretto; Opera Śląska w Bytomiu[1]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i Irena Turska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (krytycy). [dostęp 2021-01-28].
- ↑ a b c d e f g h i j k Warszawa: Zmarła Irena Turska. Instytut Muzyki i Tańca, 2012-02-2012. [dostęp 2021-01-27].
- ↑ a b Irena Turska. Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. [dostęp 2021-01-27].
- ↑ Lista laureatów medalu Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2017-01-22].
- ↑ Taniec. FilmPolski.pl. [dostęp 2013-07-26].
Linki zewnętrzne edytuj
- Irena Turska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (krytycy). [dostęp 2021-01-28].
- Irena Turska [online], Instytut Muzyki i Tańca [dostęp 2021-01-27].
- Irena Turska w katalogu Biblioteki Narodowej