Italo Svevo

Italo Svevo, właściwie Aron Hector Schmitz, Ettore Schmitz (ur. 19 grudnia 1861 w Trieście, zm. 13 września 1928 w Motta di Livenza) – włoski pisarz i publicysta.

Italo Svevo

Imię i nazwisko	Ettore Schmitz
Data i miejsce urodzenia	19 grudnia 1861 Triest
Data i miejsce śmierci	13 września 1928 Motta di Livenza
Dziedzina sztuki	literatura

Życie i twórczość

Pochodził z zamożnej żydowskiej rodziny kupieckiej. Wraz z bratem Adolfo uczył się w latach 1874–1878 w prywatnej szkole handlowej Brüsselsche Institut w Segnitz w Bawarii, prowadzonej od 1872 przez polityka Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Samuela Spiera. Bankructwo ojca zmusiło Schmitza do porzucenia planów studiów humanistycznych we Florencji. Po studiach handlowych w Niemczech rozpoczął pracę w filii austriackiego Union-Banku w Trieście, który miał wówczas status wolnego miasta cesarskiego w ramach monarchii austro-węgierskiej.

Nie zerwał kontaktów z miejscowym środowiskiem literackim – współpracował z lokalnymi gazetami, głównie z „L'Indipendente”, publikując recenzje literackie i drobne artykuły pod pseudonimem Ettore Samigli. W 1892 i 1898 roku opublikował pod pseudonimem Italo Svevo swoje pierwsze powieści Una vita (Jedno życie) i Senilità (Starość), które jednak nie spotkały się z zainteresowaniem krytyki ani czytelników. Rozgoryczony niepowodzeniem zajął się karierą zawodową w przedsiębiorstwie teściów – w lipcu 1896 roku poślubił znacznie od siebie młodszą córkę kuzynki swojej matki, Livię Veneziani, której rodzice posiadali w Trieście fabrykę farb do zastosowań podwodnych. W 1897 opublikował opowiadanie La tribù w czasopiśmie „Critica Sociale” wydawanym przez współzałożyciela Włoskiej Partii Socjalistycznej Filippo Turatiego.

Podróżował jako przedstawiciel firmy teściów do Francji, Niemiec i Anglii, gdzie w 1903 powstała filia przedsiębiorstwa w londyńskiej dzielnicy Charlton (Schmitz stał się kibicem klubu piłkarskiego Charlton Athletic). Z tego względu w 1907 rozpoczął prywatne lekcje angielskiego u Jamesa Joyce'a, który był wówczas nauczycielem szkoły językowej Berlitza w Trieście. Przyjaźń z Joyce’em, którego wspierał finansowo, rozbudziła w nim dawne ambicje, a lektura Freuda, którego tłumaczył na włoski, i I wojna światowa, która ograniczyła działalność firmy, pchnęły go do pracy nad kolejną powieścią.

Po wybuchu I wojny światowej przebywał na przełomie sierpnia i września 1914 w Niemczech, gdzie nabrał przekonania o nieuchronnym zwycięstwie tego państwa w rozpoczętym konflikcie. Po przystąpieniu Włoch do wojny w maju 1915 i ucieczce teściów przed internowaniem do Zurychu i Londynu przejął jako obywatel austriacki zarząd nad fabryką, objętą kontrolami i rekwizycjami ze strony armii austriackiej.

W 1919 ogłosił projekt pokoju światowego opartego na koncepcjach laureata Pokojowej Nagrody Nobla z 1911 Alfreda Hermanna Frieda oraz niemieckiego polityka liberalnego i delegata Niemiec na konferencję pokojową w Paryżu Walthera Schückinga. W tym samym roku nawiązał współpracę z triesteńskim dziennikiem „La Nazione”, wydawanym przez Silvio Benco, redaktora pism Joyce'a, i Giulio Cesariego do nastania rządów faszystowskich w 1922. Zaczął używać włoskojęzycznego pseudonimu Ettore Samigli jako nazwiska.

W 1923 roku ukazał się Zeno Cosini (La coscienza di Zeno). Początkowo również ta książka nie spotkała się z życzliwym przyjęciem. Mieszkający w Paryżu Joyce, do którego Svevo zwrócił się z prośbą o recenzję, zainteresował nią grupę francuskich intelektualistów związanych z pismem „Le Navire d'Argent”. Wkrótce pojawiły się entuzjastyczne recenzje wszystkich trzech dotychczasowych książek, zarówno we Francji, jak i we Włoszech, gdzie pisarzem zainteresował się Eugenio Montale. Sześćdziesięcioletni Svevo próbował pisać dalej, ale nowa powieść Corto viaggio sentimentale (Krótka powieść sentymentalna) pozostała nieukończona, a z planowanej kontynuacji powieści Zeno Cosini – Il vecchione lub Il vegliardo (Starzec), powstało tylko pięć rozdziałów. Svevo zdążył opublikować wtedy kilka opowiadań.

Zmarł w 1928 roku w wyniku urazów odniesionych w wypadku samochodowym.

Główną cechę jego twórczości jest bardzo wnikliwa psychologiczna charakterystyka głównych bohaterów, ludzi samotnych i nie przystosowanych do życia w mieszczańskim społeczeństwie. Bohaterowie Svevo to tzw. inetti – ludzie nieprzystosowani do życia, od początku skazani na klęskę. Styl pisarza cechuje się stosowaniem monologu wewnętrznego i wykorzystywaniem dialektu triesteńskiego.

Powieści

• 1892 Una vita – Jedno życie (wyd. polskie 1960 r.)
• 1898 Senilità – Starość (wyd. polskie 2002 r.)
• 1923 Zeno Cosini – Zeno Cosini (wyd. polskie 1966 r., 2024 r.)

Bibliografia

• Halina Kralowa, Posłowie, [w:] Italo Svevo, Starość, Warszawa 2002.
• RiccardoR. Cepach RiccardoR., [http://web.archive.org/web/20250326090500/https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/31742352/A_bella_posta_-_in_Lastricato_di_buoni_propositi__2012_-libre.pdf?1391447516=&response-content-disposition=inline%3B+filename%3DA_bella_posta_Tracce_epistolari_per_la_b.pdf&Expires=1742982544&Signature=E95Smx1R7BF8j3S34b5m0jNETpz5cmstBvAwi6SWqXnNGVII0cjs74qbNCfEz2HdEJhgPWKuWN9fdjO9V3Obnr4HOVcA~yVYcZkjt3IOJlJVA96imWPu7Ecw2-EZxNkKrGIeXa273esrbGnRU0nLf1bSJ4NsWKUqXZhlN0VtycVHYgDEqSkgQ3UcbGb7RPsq5tVA4p6EIaOI~v5lhDVHHnyvyC~FEmoAM-tBUGwzSwwHo23q082ZXvWgpiFb6rrlicGGciU7BKmWlJrwrSdG79yn0ZY7jeaIJDEJg6IUGNfjkFaOHtwM161SYC8IVJTlWxVtNGPr-dhHJ4Z2tvFhLQ__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA A bella posta. Tracce epistolari per la biografia di Italo Svevo, [w:] Lastricato di buoni propositi. Il centocinquantenario della nascita di Italo Svevo 1861-2011], Trieste: Comune di Trieste, 2012, s. 23–63, ISBN 978-88-6287-077-1 .