Wikipedia

Józef Gawlik (podpułkownik)

oficer Wojska Polskiego

Józef Gawlik (ur. 11 listopada 1895 w Zakościelu, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Józef Gawlik
Model
Ilustracja
w mundurze majora
podpułkownik podpułkownik
Data i miejsce urodzenia

11 listopada 1895
Zakościele, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

1940
Katyń, RFSRR, ZSRR

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Armia Polska we Francji
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie
Korpus Ochrony Pogranicza

Jednostki

5 Pułk Piechoty
144 Pułk Piechoty
13 Pułk Piechoty
71 Pułk Piechoty
6 Pułk Strzelców Podhalańskich
23 Pułk Piechoty im. płk. Leopolda Lisa-Kuli

Stanowiska

dowódca batalionu
dowódca ośrodka zapasowego

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje - dwukrotnie ranny
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Srebrny Krzyż Zasługi

Życiorys edytuj

Syn Stanisława i Rozalii z domu Orfin. Uczęszczał do gimnazjum w Krakowie i Przemyślu. Przed 1914 podjął studia.

Po wybuchu I wojny światowej, 6 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Przeszedł szlak bojowy w szeregach 5 pułku piechoty w składzie I Brygady na stanowisku dowódcy plutonu. Został ranny w bitwie pod Urzędowem w lipcu 1915. W Legionach nosił pseudonim „Model”. Po kryzysie przysięgowym z 1917 został wcielony do c. i k. armii. W 1918 na froncie włoskim trafił do niewoli. Stamtąd przeszedł do Armii Polskiej we Francji gen. Józefa Hallera, wraz z którą powrócił do Polski.

Zweryfikowany do stopnia podporucznika, po wstąpieniu do Wojska Polskiego został przydzielony do 144 pułku piechoty, następnie do 13 pułku piechoty. W jego szeregach brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, za co otrzymał Order Virtuti Militari. W jej trakcie pełnił funkcję dowódcy oddziału karabinów maszynowych. Po wojnie służył w 71 pułku piechoty, będącym kontynuatorem 144 pułku piechoty. Został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z 1923. Pracował na stanowisku dowódcy szkoły podoficerskiej Dowództwa Okręgu Korpusu nr I w Warszawie. Od 1924 był oficerem Korpusu Ochrony Pogranicza. Został awansowany do stopnia majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928. 31 marca 1930 roku został przeniesiony z KOP do 6 pułku strzelców podhalańskich na stanowisko dowódcy batalionu[1]. We wrześniu 1933 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy II batalionu detaszowanego w Drohobyczu[2]. Został awansowany do stopnia podpułkownika. Od 11 sierpnia 1939 był I zastępcą dowódcy 23 pułku piechoty im. płk. Leopolda Lisa-Kuli.

W czasie kampanii wrześniowej mobilizacyjny dowódca Ośrodka Zapasowego 27 Dywizji Piechoty we Włodzimierzu Wołyńskim. Po agresji ZSRR na Polskę wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu w Kozielsku. Wiosną 1940 został przetransportowany do Katynia i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Został pochowany na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, gdzie w 1943 jego ciało zidentyfikowano podczas ekshumacji prowadzonych przez Niemców pod numerem 995[3]. Przy zwłokach Józefa Gawlika zostały odnalezione: legitymacja oficerska, notatnik, listy, wizytówka, krzyż Orderu Virtuti Militari z legitymacją i pamiątkowa odznaka Józefa Piłsudskiego[4].

Był żonaty z Miladą z domu Szabuniewicz (ur. 1905), z którą miał córkę Miladę i syna Andrzeja. Jego żona uczestniczyła w powstaniu warszawskim[5]. Po wielu staraniach, przed 1989 odwiedziła masowe groby polskich oficerów w Katyniu.

Ordery i odznaczenia edytuj

Upamiętnienie edytuj

Józef Gawlik został symbolicznie upamiętniony na grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło awansował go pośmiertnie do stopnia pułkownika[10]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[11].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 119.
  2. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933 roku, s. 194.
  3. ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2015-01-11].
  4. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 55. ISBN 83-7001-294-9.
  5. ↑ Milada Gawlik. 1944.pl. [dostęp 2015-01-11].
  6. ↑ M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137 „za zasługi położone około zabezpieczenia granic Państwa”.
  7. ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 61)
  8. ↑ M.P. z 1926 r. nr 252, poz. 706 „za zasługi położone około zabezpieczenia granic Państwa”.
  9. ↑ Na podstawie fotografii [1].
  10. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  11. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2015-01-11].

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Gawlik_(podpułkownik)&oldid=71679750”