Język tagalski
Język tagalski, tagalog – jeden z najważniejszych języków na Filipinach (ustandaryzowana forma urzędowa tego języka nazywa się filipino). Należy do zachodniej gałęzi rodziny języków malajsko-polinezyjskich. Jest jednym z około 90 głównych spokrewnionych między sobą języków i dialektów, którymi posługują się mieszkańcy Archipelagu Filipińskiego. Jest to język ojczysty znaczącej części mieszkańców centralnych rejonów Filipin; używa go około 24 miliony osób[1].
| |||||
| Obszar | Filipiny | ||||
| Liczba mówiących | około 24 miliony | ||||
| Pismo/alfabet | łacińskie | ||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Status oficjalny | |||||
| Ethnologue | 3 szersza komunikacja↗ | ||||
| Kody języka | |||||
| Kod ISO 639-1↗, ISO 639-1 | tl | ||||
| Kod ISO 639-2↗, ISO 639-2 | tgl | ||||
| Kod ISO 639-3↗ | tgl | ||||
| IETF | tl | ||||
| Glottolog | taga1280 | ||||
| Ethnologue | tgl | ||||
| GOST 7.75–97 | таг 636 | ||||
| WALS | tag | ||||
| W Wikipedii | |||||
| |||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||
Pierwotnie do zapisu języka starotagalskiego używano siedemnastu znaków graficznych (pismo baybayin). Trzy z nich przedstawiały pięć występujących w tym języku samogłosek. Oryginalne zabytki tego pisma w zasadzie do naszych czasów nie przetrwały. Postępujący od momentu przybycia na wyspy Hiszpanów proces latynizacji pisma spowodował, że stare alfabety były stopniowo wypierane. Obecnie tagalski zapisywany jest w zmodyfikowanym alfabecie łacińskim.
Pierwszą książką drukowaną w tym języku była wydana w 1593 Doctrina Christiana en lengua española y tagala. Gramatykę języka tagalskiego jako pierwszy opracował dominikanin Francisco de San José w pracy Arte y reglas de la lengua tagala, wydanej w 1610 w Manili. W trzy lata później ukazał się słownik autorstwa Pedra de San Bonaventury Vocabulario de la lengua tagala. Fundamentalne znaczenie dla języka tagalskiego ma wydana w 1940 Gramatyka języka narodowego, autorstwa pracowników Instytutu Języka Narodowego w Manili.
MorfologiaEdytuj
Rzeczowniki są nieodmienne. Liczbę mnogą tworzy się, dodając przed rzeczownikiem partykułę mga (wymowa: "manna"): mga bata (dzieci).
SkładniaEdytuj
W języku tagalskim na pierwszym miejscu zdania stoi zwykle remat (nowa informacja), na przykład Malaki ang bahay niya (Duży dom jego = Jego dom jest duży); John ang pangalan ko (John imię moje = Mam na imię John); Si Gng. Garcia ang guro ko (Pani Garcia nauczycielka moja = Moją nauczycielką jest pani Garcia).
Przeczenie tworzy się za pomocą partykuły hindi: Hindi malaki ang bahay (Nie duży ten dom = Ten dom nie jest duży). Pytanie tworzy się za pomocą partykuły ba: Malaki ba ang bahay? (Duży czy ten dom = Czy ten dom jest duży?).
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Tagalog. A language of Philippines, Ethnologue
- ↑ Alfred Majewicz: Języki świata i ich klasyfikacja
BibliografiaEdytuj
- Norbert Wójtowicz: Kilka słów o języku tagalskim [w:] Combat Kalaki. Alternatywna sztuka walki wywodząca się z tradycji dawnych wojowników filipińskich, J. Nycek (red.), Oleśnica 2002, s. 59–61.
- John Wolff: Pilipino Phrasebook. Lonely Planet Publications 1988
- Alfred Majewicz: Języki świata i ich klasyfikacja. PWN, Warszawa, 1989 ISBN 83-01-08163-5
Linki zewnętrzneEdytuj
- Dane Ethnologue dla języka tagalskiego (ang.)
- Podstawowe zwroty na SEAsite (ang.)
- Translator języka tagalskiego (ang.)
- Słownik języka tagalskiego (fr.) słownik francusko-tagalski tagalsko-francuski Autora Patrick rené Henri Jouannès