Jan Gabriel Grochmalicki
Jan Gabriel Grochmalicki (ur. 24 marca 1883 w Błażowej, zm. 15 kwietnia 1936 w Poznaniu) – polski naukowiec, zoolog. W latach 1926–1928 rektor Uniwersytetu Poznańskiego.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
24 marca 1883 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
15 kwietnia 1936 |
| Profesor nauk przyrodniczych | |
| Specjalność: zoolog | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1908 |
| Profesura |
1921 |
| rektor Wszechnicy Piastowskiej dzisiejszego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu | |
| Uczelnia | |
| Okres spraw. |
1926–1928 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Życiorys edytuj
Urodził się 24 marca 1883 r. w Błażowej, woj. lwowskim[1], w wielodzietnej rodzinie organisty i rolnika Franciszka oraz jego żony Teresy z Bernharndów. Grochmaliccy byli organistami w Błażowej, od co najmniej 1805 r., kiedy to organistą był Michał Grochmalicki. Później byli nimi kolejni potomkowie tego rodu Jan, Konstanty, Maciej. Swoją edukację Jan Gabriel Grochmalicki rozpoczął w szkole ludowej w Błażowej, a następnie kontynuował w gimnazjum w Rzeszowie, które ukończył w 1902 r.
Kariera naukowa edytuj
W latach 1902–1906 studiował nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Jana Kazimierza, tam też w 31 marca 1908 r. uzyskał doktorat filozofii w zakresie zoologii, a w roku 1914 habilitował się z zoologii i embriologii. W latach 1906–1914 pełnił funkcję asystenta w Katedrze Zoologii u prof. Józefa Nusbauma-Hilarowicza. W latach 1910–1914 był także nauczycielem gimnazjum IV we Lwowie, 27 października 1913 r. złożył egzamin nauczyciela szkół średnich[1]. W latach 1913–1917 był sekretarzem w Muzeum im. Dzieduszyckich. Od 1908 r. był członkiem[1], a w latach 1914–1918 pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika w Krakowie[2].
W czasie I wojny światowej służył w Legionie Wschodnim, a następnie w armii austriackiej, jako bakteriolog.
Do Poznania Jan Gabriel Grochmalicki przeniósł się wraz z żoną lwowianką Eleonorą z Witkiewiczów, gdzie na Uniwersytecie Poznańskim objął funkcję kierownika katedry antropologii. Od 1 kwietnia 1919 r. był profesorem nadzwyczajnym. Ogłosił szereg prac z zakresu zoologii eksperymentalnej, fauny wodnej (głównie skorupiaki), o mięczakach bajkalskich i Świtezi, opisując wiele nowych gatunków i form. 1 października 1921 r. został mianowany profesorem zwyczajnym zoologii Uniwersytetu Poznańskiego. Od 1922 był członkiem Państwowej Rady Muzealnictwa oraz członkiem przybranym Towarzystwa Naukowego we Lwowie[1].
W latach 1926–1928 pełnił funkcję rektora poznańskiej uczelni. Dał się poznać, jako uzdolniony organizator. W okresie jego kadencji oddano do użytku wiele nowych budynków, z powodzeniem zabiegał też o pozyskanie funduszy na rozwój uczelni. Nad Jeziorem Kierskim pod Poznaniem zorganizował Stację Hydrobiologiczną, gdzie koncentrowały się badania faunistyczne i hydrobiologiczne pracowników katedry. Od roku 1929 był członkiem PAU.
Śmierć edytuj
Zmarł 15 kwietnia 1936 w szpitalu sióstr Elżbietanek w Poznaniu, po zachorowaniu na różę[3]. Został pochowany na Cmentarzu parafii św. Wojciecha w Poznaniu.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 96. [dostęp 2021-07-23].
- ↑ Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika w Krakowie. [dostęp 2013-05-16].
- ↑ Zgon ś .p. prof. Grochmalickiego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 88 z 17 kwietnia 1936.
Bibliografia edytuj
- Gabriel Brzęk, Grochmalicki Jan Gabriel (1882–1936), profesor zoologii, [w:] Polski Słownik Biograficzny, tom VIII (przewodniczący Komitetu Redakcyjnego Kazimierz Lepszy), Wrocław–Kraków–Warszawa 1959–1960, s. 582–583 (tu data urodzenia: 23 marca 1882).
- Andrzej Dzięczkowski, Grochmalicki Jan Gabriel (1883–1936), zoolog, działacz ochrony przyrody, prof. UP, [w:] Wielkopolski słownik biograficzny (przewodniczący Komitetu Redakcyjnego Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski), Warszawa–Poznań 1983, s. 230.
- Aleksander Wróblewski, Grochmalicki Jan Gabriel (1883–1936), zoolog, [w:] Słownik biologów polskich (redaktor Stanisław Feliksiak), Warszawa 1987, s. 195.
- Andrzej Śródka, Uczeni polscy XIX–XX stulecia, tom I: A–G, Warszawa 1994, s. 575–576 (z fotografią).
- Małgorzata Kutrzeba, Norbert Kroemeke: Znani Błażowiacy. biblioteka.blazowa.net. [dostęp 2016-04-02].
- Tomasz Schramm, Anna Marciniak, Poczet rektorów Almae Matris Posnaniensis, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, [w:] Wydawnictwo Naukowe UAM, 2004, s. 290.
Linki zewnętrzne edytuj
- Poczet rektorów UAM: Jan Gabriel Grochmalicki. amu.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-10)].
- Prace Jana Grochmalickiego w serwisie Polona.pl