Janowo (powiat bydgoski)
Janowo – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Dąbrowa Chełmińska. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa bydgoskiego.
| wieś | |
 Widok z drona | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
298[2] |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
86-070[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CBY |
| SIMC |
0084190 |
Położenie na mapie gminy Dąbrowa Chełmińska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego  | |
 53°11′16″N 18°14′57″E/53,187778 18,249167[1]
| |
Położenie edytuj
Miejscowość położona jest w gminie Dąbrowa Chełmińska, powiecie bydgoskim, na historycznej Ziemi Chełmińskiej. Wieś położona jest na wysoczyźnie morenowej w zachodniej części Wysoczyzny Chełmińskiej, na krawędzi zbocza Doliny Dolnej Wisły. W otoczeniu wsi wysoczyzna urozmaicona jest kemami oraz licznymi formami wklęsłymi, wytopiskowymi lodowca, zajętymi przez niewielkie oczka wodne, bądź torfowiska.
Nazwa edytuj
Miejscowość występowała w dokumentach pod nazwami: Jankow (1472 i 1525); Janowo (1570). Nazwa pochodzi prawdopodobnie od imienia Jan, tj. od imienia właściciela osady[4].
Charakterystyka edytuj
Demografia edytuj
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) Janowo liczyło 298 mieszkańców[2]. Jest ósmą co do wielkości miejscowością gminy Dąbrowa Chełmińska.
Przyroda i rekreacja edytuj
Wieś położona jest na obszarze o wysokich walorach przyrodniczych. Jest otoczona dużym kompleksem leśnym. Na północny zachód od wsi w obniżeniu terenu leży użytek ekologiczny – śródleśne jezioro Skrzynka, a w promieniu kilku kilometrów cztery rezerwaty przyrody: Las Mariański, Wielka Kępa Ostromecka, Linje oraz Reptowo, które chronią siedliska związane z doliną Wisły: łęgi, grądy i bory mieszane, torfowiska i stanowisko lęgowe czapli siwej. W 2003 tereny otaczające wieś włączono w obszar Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego.
Szlaki turystyczne edytuj
Przez Janowo przebiegają szlaki turystyczne:
pieszy szlak turystyczny (48,4 km) „Rezerwatów Chełmińskich”, wiodący z Bydgoszczy-Fordonu do Chełmna[5]
szlak rowerowy „Po Dolinie Dolnej Wisły” Cierpice-Bydgoszcz-Świecie-Nowe-Gniew-Tczew-Kwidzyn-Grudziądz-Świecie-Ostromecko-Zamek Bierzgłowski
Kościoły i Związki Wyznaniowe edytuj
- Kościół Rzymskokatolicki
- Świecki Ruch Misyjny „Epifania” – zbór w Janowie
Historia edytuj
Pierwsza wzmianka o Janowie pochodzi z 1472 roku, kiedy król Kazimierz IV Jagiellończyk wystawił akt zgody na wykupienie dóbr królewskich we wsi przez Jana z Sumina[4]. W 1526 roku częściowo opustoszałe Janowo otrzymał w lenno Franciszek Estken z Torunia. W 1592 roku we wsi mieszkał sołtys z 7 zagrodnikami – ubogimi szlachcicami, własnoręcznie uprawiającymi ziemię. W 1599 roku wieś nabyły siostry benedyktynki dla ich klasztoru w Chełmnie[4]. W tym czasie dzięki posagowi ksieni Magdaleny Mortęskiej, benedyktynki nabyły również m.in. Pień, Wałdowo Królewskie, część Czarża i Czemlewo, a w 1602 wzniosły w Janowie nowy folwark[4].
W okresie zaborów (1772-1918) folwark benedyktynek chełmińskich przeszedł pod zarząd pruski (Królewski Urząd Domen w Unisławiu), który sprzedawał lub wydzierżawiał ziemię włościanom[6]. W 1865 roku w skład wsi wchodziło 19 gospodarstw rolnych (łącznie ok. 148 ha). W 1881 obszar łączny dóbr ziemskich w Janowie wynosił 597 mórg pruskich[4]. We wsi znajdowało się 35 budynków, w tym 20 mieszkalnych. Miejscowość zamieszkiwało 187 osób, w tym 137 katolików i 50 ewangelików. Byli to głównie mało- i średniorolni chłopi[4]. Natomiast w 1921 roku Janowo dysponowało 48 budynkami mieszkalnymi, które zajmowało 314 mieszkańców[6]. Wszyscy oni deklarowali, że są Polakami. Była to jedyna wieś w gminie wyłącznie zamieszkiwana przez Polaków[6]. W 1966 w Janowie mieszkało 235 osób[4].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 44152
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 374 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f g Zdzisław Raszeja: Ostromecko i okolice. Bydgoszcz: Wydawnictwo Margrafsen, 2002, s. 25-28. ISBN 83-87070-78-5. (pol.).
- ↑ Włodzimierz Bykowski: Weekend w drodze – interaktywny przewodnik rowerowy okolic Bydgoszczy. Bydgoszcz: Wydawnictwo Aperion, 1999, s. 51-88. ISBN 83-911441-0-0.
- ↑ a b c Jerzy Świetlik: Historia wokół nas. Część 1. Zbiór artykułów o historii wsi wokół Dąbrowy Chełmińskiej. Ostromecko: Nakład własny – Jerzy Świetlik, 2003.