Janusz Stępkowski

polski architekt

Janusz Stępkowski (ur. 11 lipca 1924 w Częstochowie, zm. 13 marca 2018 w Warszawie[1]) – warszawski architekt, urbanista, konserwator zabytków. Doktor inżynier architekt. Żołnierz Armii Krajowej. Działacz kombatancki, pułkownik.

Janusz Stępkowski
Data i miejsce urodzenia

11 lipca 1924
Częstochowa

Data i miejsce śmierci

13 marca 2018
Warszawa

Zawód, zajęcie

architekt, urbanista

Miejsce zamieszkania

Warszawa

Tytuł naukowy

płk, dr inż. arch.

Alma Mater

Politechnika Warszawska

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami Krzyż Partyzancki Krzyż Armii Krajowej

Życiorys

edytuj

W czasie II wojny światowej był instruktorem Szarych Szeregów i żołnierzem Armii Krajowej (pseud. Czarny): w latach 1941–1945 walczył w oddziale dywersyjnym w Częstochowie w randze podporucznika.

Po wojnie ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej w 1949 roku, obronił doktorat w 1982 roku.

W latach 1951–1955 był kierownikiem pracowni architektonicznej „Muranów” w Warszawie. Równocześnie pracował na Politechnice Warszawskiej (gdzie był starszym asystentem w Katedrze Projektowania na Wydziale Architektury w latach 1951-1961) i w Przedsiębiorstwie Państwowym „Pracownie Sztuk Plastycznych” (PP PSP, gdzie był projektantem w latach 1953–1973).

W latach 1960–1968 był zastępcą głównego architekta województwa warszawskiego, a w latach 1973–1978 – zastępcą dyrektora naczelnego Przedsiębiorstwa Państwowego „Pracownie Konserwacji Zabytków” (PP PKZ), następnie – w latach 1978–1990 – był dyrektorem Zespołu Ekspertów Międzyresortowej Komisji ds. Rewaloryzacji Miast i Zespołów Staromiejskich[2].

W 1980 został wykładowcą na studium podyplomowym Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, a w 1984 również na Politechnice Krakowskiej.

Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[1].

Ważniejsze prace i opracowania

edytuj
 
Zamek w Ciechanowie, widziany od strony rzeki Łydyni
 
Osiedle Muranów, lata 60.
  • Analizy:
    • metody rewaloryzacji zespołów staromiejskich w planach przestrzennych (1979–1980, udział)
    • analizy wartości kulturowych miast polskich dla potrzeb planowania regionalnego i krajowego (1985, udział)
    • wyznaczenie strefy ekspozycji sanktuarium na Jasnej Górze w planie zagospodarowania przestrzennego (1996)
    • wytyczne konserwatorskie w skali urbanistycznej i architektonicznej dla zespołu staromiejskiego Kutna w warunkach gospodarki rynkowej (1997)
    • program rewitalizacji i renowacji zespołu zamkowego w Ciechanowie (2005).
  • Projekty i realizacje:

Stępkowski opublikował ponad 20 prac, głównie na temat problematyki rewaloryzacji zespołów staromiejskich w Polsce i za granicą.

Był rzeczoznawcą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w zakresie urbanistyki ze specjalnością: rewaloryzacja zabytkowych założeń urbanistycznych, zespołów architektonicznych i zabytkowej architektury.

Członkostwo w organizacjach

edytuj
  • ZHP – członek Komendy Chorągwi Mazowieckiej w latach 1946–1948 i 1956–1959
  • Stowarzyszenie Architektów Polskich – przewodniczący Koła przy Oddziale Warszawskim (1984–1990), członek Kolegium Sędziów Konkursowych (od 1986 roku), członek Prezydium (od 1991 roku)
  • Towarzystwo Urbanistów Polskich – członek od 1979 roku, przewodniczący Sekcji Ochrony Środowiska Kulturalnego (w latach 1983-1995)
  • członek Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków (od 1983 roku)
  • członek Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych (ICOMOS) – od 1985 roku, a w latach 1989-1995 członek Zarządu Polskiego Komitetu Narodowego.
  • członek Głównej Komisji Konserwatorskiej (1984–1998)
  • członek Głównej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej (1986–1990)
  • członek Komisji Architektoniczno-Artystycznej archidiecezji warszawskiej (od 1984 roku, a przewodniczący od roku 1991, później zastępca przewodniczącego, bpa Mariana Dusia)
  • członek Rady Prymasowskiej ds. budowy kościołów Warszawy (od 1991 roku)
  • przewodniczący Programu Rządowego Ministerstwa Kulty i Sztuki: Ratowanie Miast Historycznych (1995–1998)
  • wiceprezes a później prezes Rady Federacji Stowarzyszeń Weteranów Walk o Niepodległość RP[3][4].

Ważniejsze ordery, odznaczenia i nagrody

edytuj

W uznaniu zasług dla środowiska kombatanckiego Janusz Stępkowski został w 2008 roku awansowany do stopnia podpułkownika[6]. W dniu 9 maja 2013 roku został awansowany na pułkownika[7].

Życie prywatne

edytuj

Janusz Stępkowski ożenił się z Anną Marią z domu Turczynowicz (1926–2007, również harcerką i drużynową w Szarych Szeregach, dowodzącą plutonem łączności w Wojskowej Służbie Kobiet, działającą w wywiadzie AK i w oddziałach minerskich). Miał 3 dzieci: Krystynę (ur. w 1948), Stanisława (ur. w 1950) i Andrzeja (ur. w 1951). Był ojcem chrzestnym Tomasza Chlebowskiego.

Przypisy

edytuj
  1. a b Nekrolog Janusza Stępkowskiego [online], Wyborcza.pl, 17 marca 2018 [dostęp 2018-03-18].
  2. Janusz Stępkowski, Działalność Międzyresortowej Komisji do spraw Rewaloryzacji Miast i Zespołów Staromiejskich [w:] Ochrona Zabytków 36/3-4 (142-143), 298-300, „Ochrona Zabytków”, 29 kwietnia 2022.
  3. Kombatant – Biuletyn Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, t. 3 (219), Warszawa, marzec 2009, s. 31, ISSN 0867-8952 [zarchiwizowane z adresu 2016-03-06].
  4. a b Jubileusz płk. Janusza Stępkowskiego. [dostęp 2015-11-29].
  5. M.P. z 2009 r. nr 7, poz. 69
  6. Wiadomości Konserwatorskie – Pismo Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków, t. 24, Warszawa 2008, s. 109, ISSN 0860-2395.
  7. Uroczyste wręczenie aktów mianowań. Strona Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Warszawie, 2013-05-10. [dostęp 2015-11-29].

Bibliografia

edytuj
  • Kto jest kim w Polsce. Wyd. 4. Warszawa: Wydawnictwo PAI S.A., 2001, s. 896-897. ISBN 83-223-2691-2.