Jarnik (Samolus L.) – rodzaj roślin z rodziny pierwiosnkowatych. Obejmuje 12[5]–14[4] gatunków. Rośliny te występują głównie na słonych mokradłach[6] w rejonie wybrzeży na półkuli południowej[7]; w Ameryce Południowej i w południowej Afryce, poza tym w Ameryce Środkowej i Północnej (3 gatunki)[5] oraz w Eurazji, w której rozprzestrzeniony jest jeden gatunek – jarnik solankowy[7], będący także jedynym przedstawicielem rodzaju we florze polskiej[8].

Jarnik
Ilustracja
Samolus valerandi
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

wrzosowce

Rodzina

pierwiosnkowate

Rodzaj

jarnik

Nazwa systematyczna
Samolus L.
Sp. Pl. 171. 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

Samolus valerandi L.[3]

Synonimy
  • Samodia Baudo
  • Sheffieldia J.R.Forst. & G.Forst.[4]

Morfologia

edytuj
Pokrój
Rośliny zielne lub drewniejące u nasady, jednoroczne i byliny. Pędy prosto wzniesione lub podnoszące się, pojedyncze lub rozgałęzione[7][5].
Liście
Skrętoległe, u nasady pędu często skupione w rozetę przyziemną. Blaszka łopatkowata, eliptyczna do zaokrąglonej, zwykle tępo zakończona, rzadko ostra. Całobrzega, rzadko słabo karbowana. Blaszka gładka, rzadziej niewyraźnie punktowana[5].
Kwiaty
Zebrane od 3 do 70 w groniaste kwiatostany szczytowe lub wyrastające w katach liści, rzadko kwiaty pojedyncze. Kwiaty szypułkowe, z przysadkami lub bez nich u nasady. Kielich z 5 działek u nasady zrosłych, w górze z trójkątnymi lub jajowatymi ząbkami dłuższymi lub krótszymi od rurki. Korona biała lub różowawa, z 5 zrośniętych płatków, o rurce zwykle krótszej od ich wolnych końców. Pręciki w liczbie 5, osadzone na bardzo krótkich nitkach przy końcu rurki korony. 5 prątniczków. Zalążnia wpół dolna, z licznymi zalążkami. Szyjka słupka krótka, z główkowatym lub rozwidlonym znamieniem[7][5].
Owoce
Kulistawe torebki o barwie jasnobrązowej do ciemnobrązowej, zawierające ponad 20 drobnych nasion[7][5].

Systematyka

edytuj

Rodzaj z plemienia Samoleae z podrodziny Theophrastoideae z rodziny pierwiosnkowatych Primulaceae[9].

Wykaz gatunków[4]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-05] (ang.).
  3. a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-25].
  4. a b c Samolus L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-01-14].
  5. a b c d e f Anita F. Cholewa: Samolus Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-05].
  6. David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 822, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  7. a b c d e Samolus Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-05].
  8. Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 160, ISBN 978-83-62975-45-7.
  9. Genus: Samolus L.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2017-02-05].