Jaskinia na Miłaszówce

Jaskinia na Miłaszówce – jaskinia znajdująca się w prawych zboczach Doliny Mnikowskiej na terenie wsi Mników, w powiecie krakowskim, w województwie małopolskim w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Liszki[1]. Pod względem geograficznym jest to obszar Garbu Tenczyńskiego w obrębie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[2].

Jaskinia na Miłaszówce
Plan jaskini
Plan jaskini
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie

Mników, Dolina Mnikowska

Długość

22 m

Wysokość otworów

243 m n.p.m.

Wysokość otworów
nad dnem doliny

9 m

Ekspozycja otworów

ku północnemu zachodowi

Data odkrycia

znana od dawna

Kod

J.GT-03.10

Położenie na mapie gminy Liszki
Mapa konturowa gminy Liszki, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Jaskinia na Miłaszówce”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Jaskinia na Miłaszówce”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Jaskinia na Miłaszówce”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Jaskinia na Miłaszówce”
Ziemia50°03′54″N 19°42′40″E/50,065000 19,711111
Strona internetowa

Opis jaskini

edytuj

Miłaszówką nazywano część lasu, w której znajduje się jaskinia. Zlokalizowana ona jest w skalnym grzebieniu wznoszącym się zaraz za potokiem Sanka. Grzebień ten opada wzdłuż stoku do koryta potoku[3]. Jaskinia ma powstały na pionowej szczelinie jeden otwór u zachodniego podnóża skalnego grzebienia. Okrągły otwór o średnicy 2,5 m jest myty. Za nim ciągnie się na długości około 20 m korytarz mający postać rury. Jego końcowy odcinek podnosi się w górę i zablokowany jest dużymi głazami. Przestrzenie między nimi wypełnione są gliną. Doświadczalnie stwierdzono jednak, że ma on połączenie ze znajdującą się po drugiej stronie skały Jaskinią nad Miłaszówką[4].

Jaskinia powstała w wapieniach z okresu jury późnej. Występujące w niej kotły wirowe i kominy świadczą o tym, że powstała w strefie saturacji. Na ścianach i stropie występują nacieki jaskiniowe: zwietrzałe grzybki, draperia naciekowa, polewy, żebra i mleko wapienne[3]. Namulisko jest skąpe, gdyż zostało w 1881 roku wybrane podczas badań archeologicznych[4].

Przy otworze występują mchy Eurhynchium pulchellum, skrzydlik grzebieniasty Fissidens dubius, Neckera complanata, Orthothecium intricatum i wątrobowiec Pedinophyllum interruptum. W głębi jaskinia jest wilgotna, rozproszone światło słoneczne dociera tylko na kilka metrów w głąb jaskini[4]. Ze zwierząt obserwowano wiele gatunków pajęczaków: Amaurobius fenestralis, Collobius claustrarius, Tegenaria silvestris, Cybaeus angustiarum, Pardosa monticola, sieciarz jaskiniowy Meta menardi, Diplocephalus cristatus, Nesticus cellulanus, Phrurolithus festivus, Leiobunum rupestre, zaleszczotek książkowy Chelifer cancroides[5], a także ślimaki i motyla szczerbówka ksieni Scoliopteryx libatrix[4].

Historia badania i eksploracji

edytuj

Jaskinia znana jest od dawna. Po raz pierwszy wzmiankował ją Gotfryd Ossowski w 1882 r. Przeprowadził w niej badania archeologiczne, a ich wyniki opublikował w 1883 r. Stwierdził, że w jaskini obozowali ludzie w okresie neoliti i w epoce brązu. W najgłębszej warstwie paleolitycznej znalazł liczne kości zwierząt, m.in. takich, jak mamut, nosorożec włochaty, niedźwiedź jaskiniowy, koń, jeleń, lis, nie znalazł natomiast żadnych wytworów ludzi. W grubej warstwie między paleolitem występowały tylko ślady zamieszkiwania ludzi. W górnej warstwie namuliska znalazł rzeźbione figurki ludzi i zwierząt, wraz z kamieniem gładzonym, wyrobami z kości, przęślicami, ułamkami naczyń glinianych i kości zwierząt domowych. Zarzucono mu nieautentyczność opisanych kości. W 1885 r. przeprowadził dyskusję nad autentycznością tych kości. W 1903 r. M. Hoernes ocenił jednak opisane przez G. Ossowskiego kości jako falsyfikaty[4]. W 1913 r. E. Kiernik wzmiankuje o znalezieniu w jaskini szczątków wilka, E. Niezabitowski w 1914 r. szczątków renifera[4]. W 1981 r. E. Sanocka-Wołoszynowa zbadała florę pajęczaków w jaskini. Znalazła 11 gatunków[5].

Jaskinię zinwentaryzował J. Żurowski w 1922 r. Plan jaskini i opis sporządził M. Czepiel w 1976 r., zaktualizowali A. Górny i M. Szelerewicz w 2009 r.[4]

Jaskinia jest często odwiedzana. Świadczą o tym pozostawione w niej śmieci i napisy na ścianach[4].

Przypisy

edytuj
  1. Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2019-06-25].
  2. Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa, Wyd. Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2
  3. a b Gotfryd Ossowski, Czwarte sprawozdanie z badań antropologiczno-archeologicznych w jaskiniach okolic Krakowa w 1882, Kraków: Zbiór Wiad. do Antropologii kraj. 7, s.66-88
  4. a b c d e f g h Andrzej Górny, Mariusz Szelerewicz, Janusz Baryła, Jaskinia na Miłaszówce, [w:] Jaskinie Polski. [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-06-25].
  5. a b E. Sanocka-Wołoszynowa, Badania pajęczaków jaskiń Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Wrocław: Acta Univ. Prace Zoologiczne, 1981, s. 11