Jerry Lewis
Jerry Lewis, właśc. Jerome Joseph Levitch[1] (ur. 16 marca 1926 w Newark, zm. 20 sierpnia 2017 w Las Vegas) – amerykański komik, aktor, producent filmowy, scenarzysta, reżyser, piosenkarz. Wielokrotnie występował wspólnie z Deanem Martinem, tworząc jeden z najsłynniejszych aktorskich duetów na scenie, w telewizji i filmie[2]. W 1984 został odznaczony Legią Honorową V klasy, a w 2006 Komandorią tego francuskiego orderu.
Jerry Lewis (lata 60.) | |
Imię i nazwisko |
Jerome Joseph Levitch |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
16 marca 1926 |
Data i miejsce śmierci |
20 sierpnia 2017 |
Zawód |
aktor, komik, producent filmowy, scenarzysta, reżyser, piosenkarz |
Współmałżonek |
Patti Palmer |
Lata aktywności |
1931-2016 |
Odznaczenia | |
Strona internetowa |
Życiorys
edytujUrodził się w Newark w New Jersey w rodzinie artystów wodewilu jako syn Rachael „Rae” Levitch (z domu Brodsky; 1903–1983), pianistki, i Daniela „Danny’ego” Levitcha (1902–1980), ceremoniarza[3]. Uczęszczał do Irvington High School w Irvington[4].
W 1931, w wieku 12 lat zadebiutował na scenie w komedii. Porzucił szkołę średnią, aby występować w nowojorskich teatrach, programach burleskowych i nocnych klubach. W 1942 opracował procedury komiksowe, przyciągając Irvinga Kaye’a jako menedżera. W 1944 po raz pierwszy spotkał piosenkarza Deana Martina, a dwa lata później (1946) oficjalnie stali się zespołem występującym jako Martin i Lewis. Ich występ składał się ze śpiewu Martina i klaunady Lewisa. Dobrze przyjęte występy w Atlantic City, New Jersey oraz w nocnym klubie Copacabana w Nowym Jorku zaowocowały w 1948 ofertą Paramount[5].
Ich pierwszy wspólny film, komedia My Friend Irma (1949), ustanowił Martina i Lewisa gwiazdami kasowymi, a kontynuacje My Friend Irma Goes West i At War with the Army (oba z 1950) zakończyły się równie dużym sukcesem. Martin i Lewis stali się najpopularniejszym duetem komediowym dekady i pojawili się w ciągu ośmiu lat w 16 filmach, w tym Scared Stiff (1953), Living It Up (1954), Artists and Models (1955) i Hollywood or Bust (1956). Byli również częstymi gośćmi telewizyjnymi i gospodarzami programu NBC The Colgate Comedy Hour. To właśnie podczas ich pobytu w NBC Lewis rozpoczął długą współpracę z Muscular Dystrofhy Association (MDA)[6].
Przez wiele lat zajmował się działalnością dobroczynną, za którą w 2009 Amerykańska Akademia Filmowa przyznała mu Nagrodę za działalność humanitarną im. Jeana Hersholta.
Zmarł wskutek kardiomiopatii niedokrwiennej w swoim domu w Las Vegas w wieku 91 lat[7].
Nagrody
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Personalidade: Jerry Lewis (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2019-11-20]. (port.).
- ↑ Jerry Lewis. Listal. [dostęp 2019-11-20]. (ang.).
- ↑ Jerry Lewis Biography (1926-). Film Reference. [dostęp 2019-11-20]. (ang.).
- ↑ Jerry Lewis. Film Reference. [dostęp 2019-11-20]. (ang.).
- ↑ Jerry Lewis. ČSFD.cz. [dostęp 2019-11-20]. (cz.).
- ↑ Jerry Lewis, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-11-20] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
- ↑ Richard Natale, Carmel Dagan (2017-08-20): Jerry Lewis, Comedy Legend, Dies at 91. „Variety”. [dostęp 2019-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-20)]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Jerry Lewis w bazie IMDb (ang.)
- Jerry Lewis w bazie Filmweb
- Jerry Lewis w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000000354894217
- VIAF: 98006568
- ULAN: 500463934
- LCCN: n50053444
- GND: 118572474
- LIBRIS: 97mps94t3bxhxxl
- BnF: 119128927
- SUDOC: 026988917
- SBN: SBLV263987
- NLA: 35303535
- BNE: XX1074646
- NTA: 070258155
- BIBSYS: 90794074, 90981029
- PLWABN: 9810690192305606
- NUKAT: n2005145707
- J9U: 987007264416105171
- CANTIC: a10315603
- CONOR: 61922659
- BNC: 000040290
- ΕΒΕ: 268631
- KRNLK: KAC2020P8980