Jeziorzany (województwo lubelskie)
Jeziorzany (do 1965 Łysobyki, do ok. 1564 Przetoczno[6]) – wieś sołecka[7] (dawniej miasto) w województwie lubelskim, w powiecie lubartowskim, w gminie Jeziorzany[5][8]. Leży w Pradolinie Wieprza, na wyspie utworzonej przez Wieprz
wieś | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2021) | |
Strefa numeracyjna |
81 |
Kod pocztowy |
21-146[4] |
Tablice rejestracyjne |
LLB |
SIMC |
0381812[5] |
Położenie na mapie gminy Jeziorzany | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego | |
Położenie na mapie powiatu lubartowskiego | |
51°36′07″N 22°16′37″E/51,601944 22,276944[1] |
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0381829 | Drewnik | część wsi |
Wieś jest siedzibą gminy Jeziorzany i parafii Trójcy Świętej. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 761 mieszkańców[9].
Jeziorzany uzyskały lokację miejską w 1498, zdegradowane w 1869[10].
Historia edytuj
3 lutego 1498, na prośbę wojewody lubelskiego Mikołaja z Ostrowa, Jan I Olbracht wydał przywilej lokacyjny miasta Przetoczno. Późniejsze kłopoty finansowe założyciela sprawiły, że przedsięwzięcie nie zostało zrealizowane. Powrócono do niego dopiero w latach 30. XVI wieku, kiedy te tereny przeszły w posiadanie rodziny Zbąskich herbu Nałęcz. Łukasz Zbąski w 1530 zwrócił się do Zygmunta I Starego o potwierdzenie poprzedniego przywileju. Nowy dokument ogłoszony został w 1533. Około 1564, miasto zmieniło nazwę na Łysobyki i funkcjonowało do 1869, kiedy to zostało ukazem carskim pozbawione praw miejskich. Podczas powstania listopadowego w 1831, wojska polskie pod dowództwem gen. Antoniego Jankowskiego stoczyły tutaj bitwę z Rosjanami, która przeszła do historii jako wyprawa łysobycka. W czasie I wojny światowej Łysobyki były miejscowością przygraniczną, ponieważ Wieprz wyznaczał granicę niemieckiej i austriackiej strefy okupacyjnej. Podczas bitwy pod Kockiem stacjonowała tutaj 13 Dywizja Piechoty Zmotoryzowana III Rzeszy.
W miejscowości urodził się ks. Stanisław Płodzień (1913–1962), prorektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i dziekan Wydziału Prawa Kanonicznego KUL[11].
27 listopada 1965 nazwa miejscowości została oficjalnie zmieniona na Jeziorzany[12].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa lubelskiego.
Zabytki edytuj
Zachowany XVI-wieczny układ ulic, z zabudową składającą się z drewnianych domów ze zdobionymi okiennicami i gankami usytuowanymi szczytami do drogi. W miejscowości znajduje się również murowany Kościół Trójcy Świętej z 1782.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 46816
- ↑ Wieś Jeziorzany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-28] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-02-26] .
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 400 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-02-29].
- ↑ M.P. 1965 nr 67 poz. 382
- ↑ BIP gminy Jeziorzany, sołectwa [dostęp 2023-02-28]
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2016-02-29].
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 36-37.
- ↑ U nas w Jeziorzanach. echokatolickie.pl, 30 czerwca 2011. [dostęp 2018-12-28].
- ↑ Zarządzenie nr 63 Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 listopada 1965 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw niektórych miejscowości (M.P. z 1965 r. nr 67, poz. 382, s. 750).
Linki zewnętrzne edytuj
- Łysobyki (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 863 .
- Historia Żydów w Jeziorzanach. sztetl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-23)]. na portalu Wirtualny Sztetl