Wikipedia

John Howard Griffin

Amrykański dziennikarz

John Howard Griffin (ur. 16 czerwca 1920 w Dallas w Teksasie, zm. 9 września 1980 w Fort Worth) – amerykański pisarz, fotograf, reporter i działacz na rzecz zniesienia segregacji rasowej.

John Howard Griffin
Data i miejsce urodzenia

16 czerwca 1920
Dallas, Teksas, Stany Zjednoczone

Data i miejsce śmierci

9 września 1980
Fort Worth, Teksas, Stany Zjednoczone

Zawód, zajęcie

pisarz, fotograf, reporter

Życiorys edytuj

Urodzony w rodzinie muzyków, w szkole odnosił sukcesy w naukach ścisłych. Uważał jednak, że amerykańskie szkolnictwo nie zapewnia odpowiedniego poziomu nauczania i w wieku 15 lat udał się do szkoły we Francji. Po ukończeniu Lycée Descartes w Tours podjął studia na tamtejszej Akademii Medycznej. Dodatkowo uczęszczał na wykłady z literatury na uniwersytecie w Tours[1].

Po ataku Niemiec na Francję, Griffin, pracujący w szpitalu dla umysłowo chorych (prowadził eksperymenty w stosowaniu muzykoterapii w leczeniu kryminalistów)[2], zaczął współpracować z francuskim ruchem oporu. W szpitalu leczeni byli ranni partyzanci, a Griffin brał udział w przerzucaniu rodzin żydowskich z Niemiec, Belgii i Francji do Wielkiej Brytanii[1]. Gdy znalazł się na liście wrogów Rzeszy, został ewakuowany przez Anglię i Irlandię do Stanów Zjednoczonych[3].

W 1941 wstąpił do amerykańskiego lotnictwa. W 1942, jako wykazującego duże zdolności językowe, skierowano go na Wyspy Salomona, gdzie przez kolejny rok mieszkał w jednej z wiosek, ucząc się miejscowego języka, zbierając informacje dla wojska oraz studiując tamtejszą kulturę[3].

W 1945 został telegrafistą w bazie lotniczej na wyspie Morotai, gdzie wskutek bliskiego wybuchu japońskiej bomby uległ kontuzji i zaczął tracić wzrok[4].

W lecie 1946 znów pojechał do Francji, gdzie studiował kompozycję, ale porzucił studia. Przebywając w opactwie w Solesmes (gdzie studiował chorał gregoriański), został gorliwym katolikiem. Wiosną 1947 zupełnie utracił wzrok[5].

Wróciwszy do USA zamieszkał na farmie rodziców i zajął się hodowlą zwierząt, aby wykazać, że niewidomi mogą pracować i utrzymywać się samodzielnie. Doświadczenia z tego okresu zawarł w książce Handbook for Darkness, przeznaczonej dla osób widzących i omawiającej relacje z niewidomymi. Książkę wydano w 1949[5]. Również w 1949 Griffin napisał (w ciągu 7 tygodni) sześćsetstronicową powieść[5]. W 1957 niespodziewanie zaczął odzyskiwać wzrok[6].

Jesienią 1959, chcąc poznać problemy czarnoskórych Amerykanów na Południu Stanów Zjednoczonych zmienił kolor skóry na czarny (przyjmując leki zwiększające pigmentację, naświetlając się ultrafioletem i używając farby). Przez kilka tygodni żył w czarnej społeczności, poznając życie Murzynów i ich kłopoty w kontaktach z Białymi[3][7]. Przeżycia te opisał początkowo w miesięczniku „Sepia”[6].

Publikacja spotkała się z dużym oddźwiękiem, ale spowodowała też, że Griffinowi zaczęto grozić. W obawie przed Ku Klux Klanem i zwolennikami rasizmu cała rodzina wyprowadziła się do Meksyku. Podczas pobytu w Meksyku napisał książkę Czarny jak ja, w której ponownie opisał swoje przeżycia jako czarnoskórego[8][2].

Już artykuły w „Sepii” zapewniły mu rozgłos, czego dopełniła książka. Griffin występował w programach telewizyjnych, mocno krytykując system segregacji rasowej i rasizm. Książka była dobrze, a nawet entuzjastycznie przyjęta na Wschodzie i Zachodzie Stanów Zjednoczonych, ale zignorowana na Południu (z wyjątkiem Atlanty)[8]. Dla zwolenników segregacji stał się jednym z głównych „wrogów rasy”. Dla zwolenników integracji zaś został znawcą tematu. Wygłosił ponad tysiąc dwieście wykładów, głównie dla białych studentów. Wykazywał w nich, jak niewiele biali mieszkańcy USA wiedzą o życiu czarnych, ich problemach i odczuciach związanych z rasizmem. Twierdził, że jedną z przeszkód w zlikwidowaniu segregacji jest brak owej wiedzy, bowiem wielu białych, nawet postępowych i uważających się za antyrasistów, zwolenników równości, nie wiedziało zupełnie w czym tkwią największe trudności i jak je przezwyciężać[9].

W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych Griffin był mocno zaangażowany w ruchu na rzecz powszechnych praw obywatelskich i równouprawnienie. W czasach zamieszek na tle rasowym bywał wzywany jako doradca władz lub negocjator[10]. Otrzymał wiele nagród i wyróżnień, w tym Nagrodę Pacem in Terris (wspólnie z Johnem F. Kennedym) i dwa honorowe doktoraty[2].

Twórczość edytuj

Griffin był autorem następujących książek[2]:

  • Handbook for Darkness (1949)
  • The Devil Rides Outside (1952)
  • Nuni (1956)
  • Land of the High Sky (1959)
  • Czarny jak ja (Black like me) (1961)
  • The Church and the Black Man (1969)
  • A Time to Be Human (1977)
  • Książki poświęcone Thomasowi Mertonowi: A Hidden Wholeness (1970), The Hermitage Journals (1981), Follow the Ecstasy: Thomas Merton, the Hermitage Years, 1965–1968 (1983).
  • Od roku 1950 do śmierci Griffin prowadził dziennik obejmujący 20 woluminów.

Rodzina edytuj

Podczas II wojny światowej Griffin ożenił się z mieszkanką Wysp Salomona. W 1953 uzyskał od Stolicy Apostolskiej pozwolenie na zawarcie małżeństwa z Elizabeth Ann Holland, z którą żył do śmierci[2]. Mieli czworo dzieci: Susan, Johna, Gregory’ego i Amandę. Wnuk Johna – Barry, pracował przy nakręceniu filmu o dziadku[11].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Bonazzi ↓, s. 189/204.
  2. ↑ a b c d e Griffin-Bonazzi ↓.
  3. ↑ a b c Bonazzi ↓, s. 190/204.
  4. ↑ Bonazzi ↓, s. 191-192/204.
  5. ↑ a b c Bonazzi ↓, s. 192/204.
  6. ↑ a b Bonazzi ↓, s. 193/204.
  7. ↑ I.K., Byłem Murzynem, „Gazeta Zielonogórska”, 30 kwietnia 1960 [dostęp 2021-04-30].
  8. ↑ a b Bonazzi ↓, s. 194/204.
  9. ↑ Griffin ↓.
  10. ↑ Griffin ↓, s. 168-170/204.
  11. ↑ Bonazzi ↓, s. 201/204.

Bibliografia edytuj

  • Robert Bonazzi: Posłowie z okazji pięćdziesiątej rocznicy ukazania się „Czarny jak ja”. W: John Howard Griffin: Czarny jak ja. Warszawa: W.A.B, 2016, seria: Terra incognita. ISBN 978-83-280-3300-9.
  • John Howard Griffin: Czarny jak ja. Warszawa: W.A.B, 2016, seria: Terra incognita. ISBN 978-83-280-3300-9.
  • Elizabeth Griffin-Bonazzi: Griffin, John Howard. Texas State Historical Association, 2010-06-15. [dostęp 2016-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-15)]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Howard_Griffin&oldid=71783226”