Julius Deutsch
Julius Deutsch (ur. 2 lutego 1884 w Lackenbach, zm. 17 stycznia 1968 w Wiedniu) – austriacki socjolog, myśliciel polityczny, ideolog austromarksizmu, minister obrony Republiki Austriackiej, członek Rady Narodowej w latach 1920-1933 z ramienia Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Austrii (SDAPÖ), prezes Socjalistycznej Międzynarodówki Sportu Robotniczego w latach 1926-1934, a także współzałożyciel i przywódca socjaldemokratycznej milicji Republikański Związek Obronny.
Data i miejsce urodzenia |
2 lutego 1884 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
17 stycznia 1968 |
Minister ds. wojska | |
Okres |
od 15 marca 1919 |
Przynależność polityczna |
Życiorys edytuj
W Austrii edytuj
Dorastał w biednych warunkach z trojgiem rodzeństwa[1]. Jego rodzice prowadzili tawernę na austriackiej wsi, przez co miał już w młodym wieku styczność z alkoholem i jego negatywnym wpływem na ubogą część mieszkańców prowincji. Miało to w przyszłości wpłynąć na postawę Deutscha względem alkoholu i aktywne uczestniczenie w ramach Robotniczej Ligi Wstrzemięźliwości[2].
Pod koniec lat osiemdziesiątych XIX wieku rodzina Deutsch przeniosła się do Wiednia, gdzie najpierw osiedliła się w dzielnicy Penzing, a w końcu w Meidling. Matka wcześnie zmarła na gruźlicę, ojciec został inwalidą po wypadku przy pracy jako woźnica w firmie transportowej Dötzl. Po ukończeniu szkoły publicznej Julius od 1898 pracował jako praktykant w drukarni, ale wkrótce przeniósł się do fabryki sprężyn ozdobnych w Mariahilf, gdzie pracował jako robotnik. Już w tym czasie zaczął angażować się w działalność socjaldemokratyczną, uczęszczał na wykłady o edukacji robotniczej i wstąpił do stowarzyszenia młodych robotników. Zdał egzamin maturalny eksternistycznie i dzięki pomocy finansowej Victora Adlera podjął studia politologiczne w Wiedniu, Paryżu i Berlinie, a ukończył w Zurychu w 1908 z tytułem doktora. Następnie pracował jako socjolog i autor pism politycznych. Opublikował m.in. prace Die Kinderarbeit und ihre Bekämpfung (niem. Praca dzieci i jej zwalczanie; 1907) czy Geschichte der Österreichischen Gewerkschaftsbewegung (niem. Historia austriackiego ruchu związkowego; 1908)[1].
Podczas I wojny światowej walczył na froncie włoskim. Po jeje zakończeniu, 5 listopada 1918 został powołany na wiceministra ds. wojska, a w 15 marca na ministra ds. wojska. Zorganizował wtedy oddziały Niemiecko-Austriackiej Gwardii Ludowej, składającą się głównie z ochotników należących do obozu socjaldemokratycznego. Funkcję ministra sprawował do 22 października 1920[3].
W 1923 założył Republikański Związek Obronny jako odpowiedź na paramilitarną organizację Gwardii Krajowej, która była ideowo związana z Austriacką Partią Chrześcijańsko-Społeczną. Pozostał jej przywódcą aż do jej rozpadu w 1934. Członkowie Związku Obronnego rekrutowali się głównie z założonej przez Deutscha jako ministra Niemiecko-Austriackiej Gwardii Ludowej[1].
Od 1926 do 1934 sprawował również funkcję prezesa Socjalistycznej Międzynarodówki Sportu Robotniczego[4].
Po klęsce Gwardii Republikańskiej podczas austriackiej wojny domowej w 1934 i następującym po tym zakazie działalności socjaldemokracji, uciekł do Brna w Czechosłowacji[2].
Na emigracji edytuj
Od 1936 do 1939 Julius Deutsch walczył jako generał wojsk republikańskich w hiszpańskiej wojnie domowej[5].
1939 przeniósł się do Paryża i pracował w zagranicznej reprezentacji Austriackich Socjalistów (AVOES). Po zajęciu Francji przez III Rzeszę Deutsch, który był pochodzenia żydowskiego, musiał ponownie wyemigrować, tym razem do Stanów Zjednoczonych. Wrócił do Austrii w 1946 i działał m.in. jako szef wydawnictw SPÖ. Jednak w 1951, ze względu na konflikty z kierownictwem, zrezygnował z członkostwa w partii[1].
Publikacje edytuj
- Die Kinderarbeit und ihre Bekämpfung (1907)
- Geschichte der österreichischen Gewerkschaftsbewegung (1908)
- Marx und die Internationale (1913)
- Aus Österreichs Revolution – militärpolitische Erinnerungen (1921)
- Antifaschismus! Proletarische Wehrhaftigkeit im Kampfe gegen den Faschismus (1926)
- Wehrmacht und Sozialdemokratie (1927)
- Sport und Politik: im Auftr. d. Sozialist. Arbeitersport-Internationale (1928)
- Unter roten Fahnen! Vom Rekord- zum Massensport. In: Wiener sozialdemokratische Bücherei (1931)
- Geschichte der österreichischen Arbeiterbewegung (1947)
- Was wollen die Sozialisten? Mit einem Vorwort von Adolf Schärf (1949)
- Ein weiter Weg. Lebenserinnerungen (1960)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Julius Deutsch [online], www.geschichtewiki.wien.gv.at [dostęp 2023-04-19] (niem.).
- ↑ a b Julius Deutsch, an Anti-Fascist Who Organized Workers on the Sports Field [online], jacobin.com [dostęp 2023-04-19] (ang.).
- ↑ Deutsch Julius, Dr. [online], www.parlament.gv.at [dostęp 2023-04-20] (niem.).
- ↑ Sema Colpan , Bernhard Hachleitner , Matthias Marschik , Jewish Difference in the Context of Class, Profession and Urban Topography. Studies of Jewish Sports Officials in Interwar Vienna, „Austrian Studies”, 24, 2016, s. 140–155, DOI: 10.5699/austrianstudies.24.2016.0140, ISSN 1350-7532, JSTOR: 10.5699/austrianstudies.24.2016.0140 [dostęp 2023-04-20] .
- ↑ JULIUS DEUTSCH, SOCIALIST, DEAD; Exiled Austrian, 84, Served in Spanish Civil War, „The New York Times”, 19 stycznia 1968, ISSN 0362-4331 [dostęp 2023-04-20] (ang.).
- ISNI: 0000000081136276
- VIAF: 34584698
- LCCN: nr89017568
- GND: 118678027
- BnF: 12771963q
- SUDOC: 085885649
- NKC: skuk0000312
- NTA: 067876293
- BIBSYS: 90698522
- CiNii: DA07380089
- Open Library: OL136265A
- PLWABN: 9810613044705606
- NUKAT: n2012107806
- J9U: 987007296055205171
- NSK: 000285324
- CONOR: 71218275
- LIH: LNB:B0Ly;=Bd
- WorldCat: lccn-nr89017568