Juliusz Falkowski

powstaniec; emigrant; literat

Juliusz Falkowski (ur. 20 października 1815[1] lub 1813[2] w Dubowczyku powiat bracławski, zm. 1 października 1892 w Krakowie) – powstaniec 1831, emigrant, literat.

Juliusz Falkowski
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

20 października 1815
Dubowczyk

Data i miejsce śmierci

1 października 1892
Kraków

Narodowość

polska

Język

polski

Alma Mater

Uniwersytet Wrocławski

Dziedzina sztuki

pamiętniki publicystyka

Ważne dzieła
  • "Obrazów z życia kilku ostatnich pokoleń w Polsce"
  • "Wspomnienia z roku 1848–1849"
Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari

Życiorys

edytuj

Był synem generała brygady Hipolita Falkowskiego. Kształcił się w korpusie kadetów w Kaliszu i w wojskowej szkole aplikacyjnej w Warszawie. Wziął udział w powstaniu listopadowym jako jeden z najmłodszych podporuczników. W 13. pułku piechoty bił się pod Iganiami, Liwem i w szturmie Warszawy. Ciężko ranny pod Królikarnią, pozostał w ewakuowanym mieście krzyż oficerski przyznano mu 17 września 1831 w Modlinie[3]. Latem 1832 po wyzdrowieniu wyjechał do Drezna dzięki protekcji rosyjskiego generała Witta. W latach 1832–1834 skończył Uniwersytet Wrocławski, po czym wrócił do kraju i gospodarzył w mająteczku odziedziczonym po matce w guberni płockiej. W początku 1848 przybył do Lwowa w prywatnych interesach spadkowych i tu zaskoczyła go rewolucja. Poddał myśl stworzenia z emigrantów legionu w służbie węgierskiej. W październiku 1848 udał się na Węgry jako pełnomocnik komitetów emigracyjnych we Lwowie i Krakowie. Przeprowadził rozmowy z Kossuthem w czasie jego wyprawy pod oblężony Wiedeń i przyczynił się do zawiązania legionu Wysockiego. Kossuth wyprawił go następnie do Paryża z misją sprowadzenia na Węgry wyższych oficerów polskich, zwłaszcza Henryka Dembińskiego Falkowski przekradł się przez góry do Krakowa, a w grudniu 1848 już był w Paryżu. Jego misja doprowadziła do wyjazdu na Węgry gen. Dembińskiego. Po upadku powstania pozostał w Paryżu, ożenił się z Francuzką, miał z nią córkę, szybko jednak owdowiał. Pracował w różnych przedsiębiorstwach budowy kolei, między innymi na linii łączącej Francję z Włochami pod Mont-Cenis. Poniósł duże straty na skutek bankructwa kompanii, która prowadziła te roboty. W 1861 są ślady jego kontaktów z Ludwikiem Mierosławskim w związku z polską szkołą wojskową w Cuneo. Po 1870 Falkowski powrócił do Polski, osiadł w Krakowie i zaczął pracować piórem. Został korespondentem katolickiego dziennika paryskiego "Univers". Jego listy z Polski, umieszczane w tym piśmie co tydzień przez lat 20, były w tym czasie niemal jedynym stałym głosem o Polsce w prasie francuskiej. Napisał dwa dramaty "Na chwilę carem"[4] w 1876 i "Koniec Stuartów" z 1880. W latach 1877–1887 ogłosił 5 tomów swoich "Obrazów z życia kilku ostatnich pokoleń w Polsce"[5][6][7][8], rodzaj kroniki anegdotyczno-obyczajowej i towarzyskiej z lat 1795–1815. Korzystał w pracy z licznych pamiętników i korespondencji. W 1879 ogłosił ponadto swoje własne "Wspomnienia z roku 1848–1849"[9] cenne również jako zbiór sylwetek i anegdot emigracyjnych, a w 1881 dziełko pt. "Upadek powstania polskiego w 1831"[10]. W 1891 wydał jeszcze tomik "Pamiątek po gen. Benedykcie Kołyszce". W Krakowie mieszkał przy ulicy Wenecja. Zmarł po długiej chorobie został pochowany na cmentarzu Rakowickim w grobowcu weteranów powstań 1831 i 1863 w kwaterze Ra.

 
Grób Juliusza Falkowskiego na cmentarzu Rakowickim

Przypisy

edytuj
  1. dane biograficzne na stronie Sejmu Wielkiego
  2. rok urodzenia wg nekrologu
  3. wg spisu Kawalerów Virtuti Militari tutaj jako Julian Falkowski. [dostęp 2008-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-06)].
  4. Juliusz Falkowski, Na chwilę carem : dramat w pięciu aktach i ośmiu obrazach : wzięty z historyi Polski i Rosyi (1605-1606) [online], polona.pl [dostęp 2019-04-27].
  5. Juliusz Falkowski, Obrazy z życia kilku ostatnich pokoleń w Polsce. T. 1 [online], polona.pl [dostęp 2019-04-27].
  6. Juliusz Falkowski, Obrazy z życia kilku ostatnich pokoleń w Polsce. T. 3 [online], polona.pl [dostęp 2019-04-27].
  7. Juliusz Falkowski, Obrazy z życia kilku ostatnich pokoleń w Polsce. T. 4 [online], polona.pl [dostęp 2019-04-27].
  8. Juliusz Falkowski, Obrazy z życia kilku ostatnich pokoleń w Polsce. T. 5 [online], polona.pl [dostęp 2019-04-27].
  9. Juliusz Falkowski, Wspomnienia z roku 1848 i 1849 [online], polona.pl [dostęp 2019-04-27].
  10. Juliusz Falkowski, Upadek powstania polskiego w 1831 roku : rys historyczno- pamiętnikowy [online], polona.pl [dostęp 2019-04-27].

Bibliografia

edytuj