Jurowlany
Jurowlany – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Krynki[5][6].
| wieś | |
 Cerkiew św. Jerzego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
85 |
| Kod pocztowy |
16-113[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BSK |
| SIMC |
0032632[5] |
Położenie na mapie gminy Krynki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sokólskiego  | |
 53°19′02″N 23°46′12″E/53,317222 23,770000[1]
| |
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Anny w Krynkach[7].
Opis
edytujWieś została założona w XVI wieku; nosiła początkowo nazwę Popławskie[8] i była zamieszkana częściowo przez ludność litewską. Przed 1578 r. w miejscowości zaczęła funkcjonować parafialna cerkiew prawosławna św. Jerzego, od którego to wezwania pochodzi nazwa wsi[8].
W 1921 roku wieś liczyła 41 domów i 189 mieszkańców, w tym 184 prawosławnych i 5 katolików[9].
Do czasów II wojny światowej miejscowość leżała na skrzyżowaniu ważniejszych dróg; między innymi obecna droga z Krynek (ok. 6 km) – jeszcze do dziś niekiedy nazywana „Gościńcem” – była kiedyś trasą Krynki–Odelsk–Grodno (ok. 33 km). Jednak powojenne położenie granic Polski usytuowało tę wieś na wschodnim krańcu kraju (około 300 m od granicy z Białorusią). Po II wojnie światowej zamieszkującą wieś ludność prawosławną przymusowo wysiedlono do ZSRR, na jej miejsce sprowadzono ludność rzymskokatolicką z okolic Usnarza Dolnego[10].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
Niedaleko wsi ma swoje źródła rzeka Połowianka, która jest jednym z dopływów Świsłoczy, a tym samym dorzeczem Niemna.
W związku z kryzysem migracyjnym na granicy z Białorusią, jaki nastąpił w połowie 2021 r., miejscowość i okolice objęte zostały stanem wyjątkowym[11].
Zabytki
edytuj- cerkiew prawosławna pod wezwaniem św. Jerzego (parafialna), 1870, nr rej.:A-20 z 7.03.2001
- cmentarz cerkiewny założony ok. 1848[12], nr rej.:A-20 z 7.03.2001
- kaplica cmentarna pod wezwaniem Świętych Męczenników Borysa i Gleba, drewniana o konstrukcji zrębowej, 1865, nr rej.:A-17 z 10.07.2001[13]
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 47737
- ↑ Wieś Jurowlany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-10-10], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., kwiecień 2014, s. 411 [zarchiwizowane 2014-05-27].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ a b Grzegorz Ryżewski, Z dziejów cerkwi w Jurowlanach w powiecie sokolskim, „Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego”, digi.ub.uni-heidelberg.de, czerwiec 2020, s. 115-118 [dostęp 2024-09-21] (pol.).
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 5: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 85 (76).
- ↑ Magdalena Zych: Ruiny lodowni w Usnarzu Górnym. etnomuzeum.eu. [dostęp 2021-11-20].
- ↑ Gdzie obowiązuje stan wyjątkowy? Oto lista miejscowości. Forsal.pl, 2021-09-02. [dostęp 2021-10-28].
- ↑ Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 34.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
Linki zewnętrzne
edytuj- Jurowlany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 637.