Justyn II

cesarz bizantyjski

Justyn II, Flavius Iustinus Iunior Augustus (ur. ok. 520, zm. 5 października 578) – cesarz bizantyński od 565 do 578 roku z dynastii justyniańskiej, siostrzeniec i następca cesarza Justyniana I Wielkiego.

Justyn II
Flavius Iustinus Iunior
Ilustracja
Cesarz bizantyński
Okres

od 565
do 5 października 578

Poprzednik

Justynian I Wielki

Następca

Tyberiusz II Konstantyn

Dane biograficzne
Dynastia

justyniańska

Data urodzenia

ok. 520

Data śmierci

5 października 578

Moneta
moneta
Solid Justyna II

Życiorys

edytuj

Pochodzenie i młodość

edytuj

Był synem Wigilancji i siostrzeńcem cesarza Justyniana I[1]. Jego żoną była Zofia, siostrzenica małżonki Justyniana I – cesarzowej Teodory[1]. Sprawował na dworze funkcję opiekuna (marszałka) dworu (łac. cura palatii)[2]. W latach 551-552 wchodził w skład cesarskiej komisji prowadzącej rozmowy z papieżem Wigiliuszem.

Przez wiele lat Justynian I nie wyznaczał następcy tronu, ale jako możliwi kandydaci wymieniani byli Justyn – syn cesarskiego kuzyna Germanusa – oraz Justyn, syn Wigilancji. Justyn II zawdzięczał tron przychylności przełożonego cesarskiej sypialni Kallinika i dowódcy pałacowej straży Tyberiusza. Koronacja nowego władcy odbyła się jeszcze w noc śmierci poprzednika[2].

Polityka

edytuj

Rządy Justyn II zaczął od ściągnięcia znad Dunaju swojego niedawnego konkurenta do tronu i polecił mu wyjazd do Egiptu na honorowe wygnanie, jednak już po roku prawdopodobnie zlecił jego morderstwo. Cesarz odmówił płacenia danin północnym plemionom, które były w ten sposób zniechęcane do najazdów na cesarstwo – decyzja wynikła ze złej sytuacji finansowej państwa. Z tego samego powodu zwiększał ucisk fiskalny poddanych, co wywoływało zamieszki. Justyn chciał kontynuować politykę umacniania państwa – dążył z tego powodu do ugody z monofizytami (571), później jednak wznowił prześladowania[2].

Cesarz utracił również ogromne obszary w Italii na rzecz ariańskich Longobardów. Przyczyną utraty Italii był sojusz Longobardów z Awarami. Te dwa plemiona wspólnie pobiły Gepidów, co wykorzystał m.in. Justyn II włączając część ich terytorium do cesarstwa (567). Wkrótce potem jednak Longobardowie w obliczu rosnącej siły Awarów najechali Italię (568), szukając dla siebie bezpieczniejszych terytoriów. Osłabione cesarstwo nie było natomiast w stanie przeciwstawić się longobardzkiemu najazdowi i utraciło przyłączoną kilkadziesiąt lat wcześniej krainę[2]. Na załamaniu się bizantyjskiego władztwa w Italii skorzystali biskupi rzymscy, odtąd znów faktyczni panowie miasta.

Jego rządy upłynęły także pod znakiem wojen z Persją, której odmówił płacenia trybutu. Wojna rozpoczęła się w 572 roku, uniemożliwiając m.in. przeciwdziałanie utracie Italii. Armia perska opanowała Mezopotamię i Syrię, zdobyła także strategicznie ważną twierdzę w Dara (573). Justyn przez kilka miesięcy nie przyjmował jednak do wiadomości faktu oblężenia tego miasta, a gdy zgodził się na wysłanie odsieczy twierdza była już w rękach przeciwnika. Wiadomość o utracie twierdzy była impulsem do pierwszego pojawienia się u cesarza „obłędu”. Podczas wojen z Persją zniszczono Syrię – wówczas jedną z bogatszych prowincji. W 575 r. doszło do bitwy pod Melitene, prawdopodobnie największej w dziejach Bizancjum wieku VI i będącej wielkim sukcesem militarnym państwa[2].

Na północy imperium armie Justyna musiały walczyć z Awarami, z Hiszpanii stopniowo wypierali Bizantyńczyków Wizygoci, w Afryce doszło do rebelii Maurów[2].

Choroba

edytuj

Po klęskach na froncie syryjskim u Justyna rozwinęły się objawy choroby – cesarz narzekał na osłabienie mięśni, bóle kończyn i układu moczowego. Rozwinęły się także objawy psychiczne – słyszenie głosów, widzenie „demonów”, ataki agresji. Objawy te mogą wskazywać na schizofrenię[2].

Z powodu pogłębiającej się choroby psychicznej, Justyn zmuszony został przez żonę wyznaczyć swojego następcę, który pomógłby mu w sprawowaniu rządów. W okresie remisji objawów wyznaczył więc następcę (574), pomijając wszystkich swoich krewnych wybrał generała Tyberiusza, stronnika z ostatnich lat życia swego poprzednika Justyniana I i dodatkowo adoptował go. Zofia i Tyberiusz rządzili razem jako regenci przez 4 lata, podczas kiedy choroba Justyna ciągle się pogłębiała. 26 września 578 roku Justyn mianował Tyberiusza augustem (cesarzem), zaś zmarł już 5 października w wyniku zakażenia po operacji pęcherza[2].

Przypisy

edytuj
  1. a b Roman Emperors - DIR Justin II [online], www.roman-emperors.org [dostęp 2020-02-26].
  2. a b c d e f g h Sebastian Duda. Psychoza Justyna II. „Ale historia”. 11/2013 (61), s. 3-4, 2013-03-18. Agora SA. (pol.). 

Bibliografia

edytuj
  • A. Krawczuk, Poczet cesarzy bizantyjskich. Wczesne Bizancjum, Warszawa 1992, s. 183 -189.

Linki zewnętrzne

edytuj