Cesarze bizantyńscy

lista w projekcie Wikimedia

Cesarze bizantyńscy – chronologiczna lista władców Cesarstwa Wschodniorzymskiego.

Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Arkadiusz
Flavius Arcadius
  395–408 377–408 Najstarszy syn Teodozjusza I, brat cesarza zachodniorzymskiego Honoriusza i Gallii Placydii. 16 stycznia 383 przyjął tytuł Augusta.
Teodozjusz II
Flavius Theodosius
  408–450 401–450 Koregent Arkadiusza 402–408
Marcjan
Flavius Marcianus
  450–457 392–457 Syn trackiego żołnierza. 25 sierpnia 450 w obecności senatu, przez wojsko i lud obwołany Augustem.
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Leon I
Flavius Valerius Leo
  457–474 401–474 Urodzony w Tracji. Jako pierwszy panujący został koronowany przez patriarchę Konstantynopola.
Leon II
Flavius Leo
  473–474 467–474 Nieletni wnuk Leona I, syn Zenona.
Zenon
Flavius Zeno
  474–475 421–491 Wcześniej regent za panowania syna – Leona II 473–474
Marcian 474 469–484 Uzurpator
Bazyliskus
Flavius Basiliscus
  475–476 430–476 Przez niektórych uznawany za uzurpatora.
Marcus   475–476 ?–476 Koregent i syn Bazyliskusa, początkowo jako Cezar, później August
Zenon
Flavius Zeno
  476–491 421–491 ponownie
Leoncjusz I   484–488 ?–488 Uzurpator
Anastazjusz I
Flavius Anastasius
  491–518 430–518 Wskazany na następcę cesarza przez wdowę po Zenonie, którą pojął za żonę.
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Justyn I
Flavius Iustinus
  518–527 450–527 Urodzony w pobliżu Skopje jako syn chłopa. Krótko przed śmiercią ogłoszony Augustem (1 sierpnia 527).
Justynian I Wielki
Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus
  527–565 483–565 Pochodzenie chłopskie. Zanim objął władzę, był oficerem konnej straży przybocznej cesarza, tzw. Scholae Palatinae. 525 poślubił Teodorę. Koronowany razem z Teodorą w Hagia Sophia. Przyjął tytuł Basileus (autokrata). Przyczynił się do rozwoju kulturalnego i klasyfikacji praw. Wydał „Kodeks Justyniana” (Corpus iuris civilis, 528–534). Budował świątynie w prowincjach, np. Kościół San Vitale w Rawennie.
Justyn II
Flavius Iustinus Iunior
  565–578 520–578 Syn Wigilancji, siostrzeniec cesarza Justyniana I. Jego żoną była Zofia, siostrzenica małżonki cesarza – Teodory.
Tyberiusz II Konstantyn
Flavius Tiberius Constantinus
  578–582 520–582
Maurycjusz
Flavius Mauricius Tiberius
  582–602 539–602

Bez dynastii

edytuj
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Fokas
Flavius Phocas
  602–610 570–610
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Herakliusz
Flavius Heraclius
Ἡράκλειος
  610–641 574–641 Zastąpił cesarski tytuł caesar imperator augustus greckim terminem basileus
Konstantyn III
Κωνσταντῖνος
Oficjalnie: Heraclius Novus Constantinus
(Herakliusz nowy Konstantyn)
  641 612–641 Koregent i syn Herakliusza 613–641. Od 641 współrządził z bratem Heraklenasem.
Herakleonas
Ἡρακλεωνάς Oficjalnie: Konstantyn Herakliusz
  641 626–641 Koregent i syn Herakliusza 638–641. Od 641 współrządził z bratem Konstantynem III.
Konstans II
Κώνστας Β΄
  641–668 630–668
Konstantyn IV
Κωνσταντίνος Δ΄ ο νέος
  668–685 649–685 Koregent Konstansa II 654–668
Herakliusz 659–681 Koregent Konstansa II
Tyberiusz 659–681 Koregent Konstansa II
Justynian II Rhinotmetos
Ιουστινιανός Β΄
  685–695 669–711 Koregent i syn Konstantyna IV od wiosny 685. Samodzielny cesarz od września 685. Usunięty w 695.

Bez dynastii

edytuj
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Leoncjusz II
Λεόντιος
  695–698 660–706 Usunięty w 698
Tyberiusz III
Τιβέριος Γ
  698–705 ?–705
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Justynian II Rhinotmetos
Ιουστινιανός Β
  705–711 669–711 Ponownie
Tyberiusz (IV) 706–711 Koregent Justyniana II 706–711

Bez dynastii

edytuj
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Filipikos Bardanes
Φιλιππικὸς Βαρδάνης
  711–713 ?–713
Anastazjusz II
Ἀρτέμιος Ἀναστάσιος Β΄
  713–716 ?–719 Usunięty
Teodozjusz III   716–717 ?–754 Usunięty
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Leon III Izauryjczyk
Λέων Γ' ο Ίσαυρος
  717–741 680–741
Konstantyn V Kopronim
Κωνσταντίνος Ε΄
  741–775 718–775 Koregent i syn Leona III 720–741
Artabasdes
Ἀρταύασδος
741/742–743 ?–743 Przez niektórych uznawany za uzurpatora.
Nicefor 741–743 Koregent i syn Artabasdesa
Leon IV Chazar
Λέων Δ΄ ὁ Χάζαρος
  775–780 750–780 Koregent i syn Konstantyna V 751–775
Konstantyn VI
Κωνσταντῖνος Ϛ΄
  780–797 771–797 lub 802 Koregent i syn Leona IV 776–780. Usunięty przez matkę.
Irena
Ειρήνη Σαρανταπήχαινα
  797–802 752–803 Regentka i matka Konstantyna VI 780–797. Usunięta
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Nicefor I Genik
Νικηφορος
  802–811 ok. 760–811
Staurakios
Σταυράκιος
  811 ?–812 Koregent i syn Nicefora I 803–811. Zmuszony do abdykacji w 811
Michał I Rangabe
Μιχαήλ Α΄ Ραγγαβέ
  811–813 ?–844 Znany także jako Michał I Rangabeusz. Abdykował w 813 na wieść o buncie wojska.
Teofilakt 812–814 Koregent i syn Michała I

Bez dynastii

edytuj
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Leon V Armeńczyk
Λέων Ε' ο Αρμένιος
  813–820 775–820 Obalony i zamordowany przez następcę
Symbatios (Konstantyn) 814–820 Koregent i syn Leona V
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Michał II Amoryjczyk
Μιχαήλ Β΄ ὁ ἐξ Ἀμορίου
  820–829 770–829
Teofil
Θεόφιλος
  829–842 813–842 Koregent i syn Michała II 821–829
Konstantyn 833–835 ?–835 Koregent i syn Teofila
Michał III Metystes
Μιχαήλ Γ΄
  842–867 833–867
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Bazyli I Macedończyk
Βασίλειος ὁ Μακεδών
  867–886 811–886 Symbatios, współcesarza w latach 869–879 jako Konstanty
Symbatios (Konstantyn) 869–879 864/866–879 Koregent i syn Bazylego I
Leon VI Filozof
Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός
    886–912 866–912
Aleksander
Αλέξανδρος
  912–913 870–913 Koregent ojca, później brata 879–912, samodzielny cesarz od 912.
Konstantyn VII Porfirogeneta
Κωνσταντίνος Ζ΄ ο Πορφυρογέννητος
  913–959 902–959 Koregent 908–913. Odsunięty od władzy w latach 919–945 przez Romana I i jego synów
Roman I Lekapen
Ρωμανός Α΄ Λεκαπηνός
  919–944 870–948 Formalnie koregent Konstantyna VII. Usunięty przez synów.
Krzysztof Lekapen 920–931 ?–931 koregent Romana I i Konstantyna VII.
Stefan Lekapen 924–945 ?–963 koregent Romana I i Konstantyna VII.
Konstantyn Lekapen 925–945 ?–946 koregent Romana I i Konstantyna VII.
Roman II Porfirogeneta
Ρωμανός Β΄ ο Πορφυρογέννητος
  959–963 939–963 Koregent i syn Konstantyna VII 945–959
Nicefor II Fokas
Νικηφόρος Β΄ Φωκάς
  963–969 912–969
Jan I Tzimiskes
Ιωάννης Τσιμισκής
  969–976 925–976
Bazyli II Bułgarobójca
Βασίλειος Β΄ Βουλγαροκτόνος
  976–1025 958–1025 Koregent kolejnych cesarzy 960–976
Konstantyn VIII
Κωνσταντίνος Η΄ ο Πορφυρογέννητος
  1025–1028 960–1028 Koregent kolejnych cesarzy 961–1025
Zoe
Ζωή Πορφυρογέννητη
  1028–1050 978–1050 W 1042 rządy samodzielne (patrz niżej)
Roman III Argyros
Ρωμανός Γ΄ Αργυρός
  1028–1034 968–1034 Pierwszy mąż Zoe, z którą współrządził.
Michał IV Paflagończyk
Μιχαήλ Δ΄ ο Παφλαγών
  1034–1041 1010–1041 Drugi mąż Zoe, z którą współrządził.
Michał V Kalafates
Μιχαήλ Ε΄ ο Καλαφάτης
  1041–1042 1015–1042 Adoptowany syn Zoe, z którą współrządził
Zoe i Teodora     1042 Samodzielne wspólne rządy
Konstantyn IX Monomach
Κωνσταντίνος Θ΄ Μονομάχος
  1042–1055 1000–1050 Trzeci mąż Zoe, z którą współrządził do 1050.
Teodora
Θεοδώρα
  1055–1056 981–1056 Ponownie, rządy samodzielne
Michał VI Stratiotikos
Μιχαήλ ΣΤ΄ ο Στρατιωτικός
  1056–1057 ?–1059
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Izaak I Komnen
Ισαάκιος Α΄ Κομνηνός
  1057–1059 1005–1061 Dobrowolnie abdykował
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Konstantyn X Dukas
Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας
  1059–1067 1006–1067
Konstantyn Dukas
Κωνστάντιος Δούκας
  1060–1078 1060–1082 Koregent
Eudoksja Makrembolitissa
Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα
  1067–1068 1021–1096 Rządy samodzielne, koregentka od 1068
Andronik Dukas
Ἀνδρόνικος Δούκας
  1068–1070 1057–po 1081 Koregent
Roman IV Diogenes
Ρωμανός Δ΄ Διογένης
  1068–1071 1020–1072 Usunięty
Eudoksja Makrembolitissa
Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα
  1071 1021–1096 Rządy samodzielne
Michał VII Dukas
Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας
  1071–1078 ok. 1050–1090 Koregent 1059–1071. Abdykował po wybuchu buntu.
Filaret Brachamios
Φιλάρετος Βραχάμιος
1071–1078 ?–1087 Uzurpator
Konstantyn Dukas
Κωνστάντιος Δούκας
1074–1078 1074–1095 Koregent i syn Michała VII
Nicefor III Botaniates
Νικηφόρος Γ΄ Βοτανειάτης
  1078–1081 1001/1002–1081/1082 Usunięty
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Aleksy I Komnen
Αλέξιος Α' Κομνηνός
  1081–1118 1048–1118
Konstantyn Dukas
Κωνστάντιος Δούκας
1081–1087 1074–1095 Ponownie, koregent Aleksego I
Jan II Komnen
Ιωάννης Β' Κομνηνός
  1118–1143 1087–1143 Koregent 1092–1118
Aleksy Komnen 1122–1142 1107–1142 Koregent i syn Jana II
Manuel I Komnen
Μανουήλ Α' Κομνηνός
  1143–1180 1118–1180
Aleksy II Komnen
Αλέξιος B' Κομνηνός
  1180–1183 1167–1183
Andronik I Komnen
Ανδρόνικος Α' Κομνηνός
  1183–1185 1123–1185
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Izaak II Angelos
Ισαάκιος Β’ Άγγελος
  1185–1195 ok. 1156–1204
Konstantyn Angelos Dukas
Κωνσταντίνος Άγγελος Δούκας
1193 1173–? Uzurpator
Aleksy III Angelos
Αλέξιος Γ' Άγγελος
  1195–1203 ok. 1153–1211 Usunięty przez wojska IV krucjaty.
Izaak II Angelos
Ισαάκιος Β' Άγγελος
  1203–1204 1056–1204 Ponownie. Rządził wspólnie z Aleksym IV
Aleksy IV Angelos
Αλέξιος Δ' Άγγελος
  1203–1204 1182–1204 Rządził wspólnie z Izaakiem II
Aleksy V Dukas, Murzuflos
Αλέξιος Ε' Δούκας ο Μούρτζουφλος
  1204 ?–1205 Usunięty przez wojska IV krucjaty.
Konstantyn Laskarys
Θεόδωρος Α΄ Λάσκαρις
1204 1170–? Wybrany cesarzem podczas oblężenia Konstantynopola.

Dynastia Laskarysów panowała tylko w Cesarstwie Nicejskim

Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Teodor I Laskarys
Θεόδωρος Α΄ Λάσκαρις
  1204–1222 1174–1222
Jan III Dukas Watatzes
Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης
  1222–1254 1192–1254
Teodor II Laskarys
Θεόδωρος Β' Λάσκαρις
  1254–1258 1221–1258
Jan IV Laskarys
Ιωάννης Δ' Λάσκαρις
  1258–1261 1250–1305 Usunięty przez Michała VIII
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Michał VIII Paleolog
Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος
  1259–1282 1224/1225–1282 Początkowo współrządził formalnie z Janem IV. 25 lipca 1261 odzyskał Konstantynopol.
Andronik II Paleolog
Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγος
  1282–1328 1259–1328 Koregent i syn Michała VIII 1272–1282
Michał (IX) Paleolog   1294–1320 1277–1320 Koregent i syn Andronika II
Andronik III Paleolog
Ανδρόνικος Γ' Παλαιολόγος
  1328–1341 1296–1341 Koregent 1325–1328
Jan V Paleolog
Ίωάννης Ε' Παλαιολόγος
  1341–1347 1332–1391 Usunięty
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Jan VI Kantakuzen
Ἰωάννης ΣΤʹ Καντακουζηνός
  1347–1354 1294/1295–1383 Usunięty
Mateusz Kantakuzen
Ματθαίος Ασάνης Καντακουζηνός
1353–1357 1325–1383 lub 1391 Początkowo koregent Jana VI. Zrzekł się władzy i podporządkował Janowi V.
Władca Wizerunek Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Jan V Paleolog
Ίωάννης Ε' Παλαιολόγος
  1355–1376 1332–1391 Ponownie, usunięty.
Andronik IV Paleolog
Ανδρόνικος Δ' Παλαιολόγος
  1376–1379 1348–1395 Koregent 1350–1376. Usunięty.
Jan V Paleolog
Ίωάννης Ε' Παλαιολόγος
  1379–1390 1332–1391 Ponownie
Jan VII Paleolog
Ιωάννης Ζ' Παλαιολόγος,
  1390 1370–1408
Jan V Paleolog
Ίωάννης Ε' Παλαιολόγος
  1390–1391 1332–1391 Ponownie
Manuel II Paleolog
Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος
  1391–1425 1350–1425 Koregent 1373–1391
Jan VII Paleolog
Ιωάννης Ζ' Παλαιολόγος,
  1399–1402 1370–1408 Ponownie. Koregent Manuela II.
Andronik V Paleolog
Ανδρόνικος Ε' Παλαιολόγος)
1403–1407 1400–1407 Koregent Manuela II.
Jan VIII Paleolog
Ίωάννης Η' Παλαιολόγος
  1425–1448 1392–1448 Koregent i syn Manuela II 1411–1425
Konstantyn XI Dragazes, Paleolog
Κωνσταντῖνος ΙΑ' Δραγάσης Παλαιολόγος
  1449–1453 1405–1453

Lista pretendentów do tronu cesarskiego po 1453

edytuj
Władca Czas panowania Data urodzin i śmierci Komentarze
Dynastia Paleologów
Demetriusz 1453–1460 1407–1470
Tomasz Paleolog   1453–1465 1408–1465
Andrzej Paleolog 1465–1502 1453–1502 16 września 1494 zawarł układ z królem Francji Karolem VIII przekazując mu prawa do tronów Konstantynopola, Trapezuntu i Serbii (zatrzymał sobie prawa do despotatu Morei) w zamian za 1200 złotych dukatów rocznej pensji. W 1502 przekazał swoje prawa Ferdynandowi Katolickiemu i Izabeli Kastylijskiej, ale nie otrzymał od nich pieniędzy.

Genealogia

edytuj

Uproszczona genealogia ostatnich dynastii bizantyńskich i związków między nimi:

Ostatni władcy Bizancjum

Zobacz też

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj