Język ful

język z rodziny nigero-kongijskiej

Język ful (zwany także: fula, fulani, fulfulde) – język regionu Afryki Zachodniej, używany przez ludy Fula od Senegalu po Kamerun i Sudan. Dzieli się na wiele dialektów. Klasyfikowany w obrębie grupy atlantyckiej języków nigero-kongijskich. Zapisywany najczęściej zmodyfikowanym alfabetem łacińskim, w ortografii przyjętej w 1966 roku na konferencji UNESCO w Bamako. W niektórych rejonach Afryki do zapisu języka fula używa się także pisma arabskiego.

Fulfulde, Pulaar
Obszar

Mauretania, Senegal, Mali, Burkina Faso, Niger, Nigeria, Kamerun, Gambia, Czad, Sierra Leone, Benin, Gwinea Bissau, Sudan, Republika Środkowoafrykańska, Wybrzeże Kości Słoniowej, Ghana, Togo

Liczba mówiących

30 mln

Pismo/alfabet

łacińskie, arabskie

Klasyfikacja genetyczna
Kody języka
ISO 639-1 ff
ISO 639-2 ful
ISO 639-3 ful
IETF ff
Glottolog fula1264
GOST 7.75–97 фул 752
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku ful
Słownik języka ful
w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Ważniejsze dialekty

edytuj

Klasy nominalne i mutacja spółgłosek

edytuj

Język ful jest językiem o złożonym systemie sufiksalnych klas nominalnych, przy czym wyznacznikiem każdej klasy jest nie tylko odpowiedni sufiks, ale też odpowiednia alternacja spółgłosek tematycznych. Spółgłoski tematyczne ulegają permutacji w trzech stopniach według następującego schematu:

stopień szczelinowy stopień zwartowybuchowy stopień prenazalizacji
f p p
s ʃ ʃ
h k k
w b mb
r d nd
j , g ɲ, ŋg
ɣ g ŋg

Spółgłoski /l/, /t/, nosowe i glotalizowane nie ulegają permutacji.

Przykład
stopień szczelinowy: rawan-du = „pies” (sufiks i stopień mutacji dla liczby pojedynczej)
stopień zwartowybuchowy: dawaa-di = „psy” (sufiks i stopień mutacji dla liczby mnogiej)
stopień prenazalizacji: ndawa-koy = „pieski” (sufiks i stopień mutacji dla zdrobnienia liczby mnogiej)

Permutacjom ulegają też formy czasowników, liczebników i przymiotników.

Bibliografia

edytuj