Kąty (powiat kolneński)
Kąty – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie kolneńskim, w gminie Mały Płock[6]. Wieś jest położona przy drodze wojewódzkiej 648.
| wieś | |
 Kościół w Kątach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
120 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
18-516[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BKL |
| SIMC |
0401265[5] |
Położenie na mapie gminy Mały Płock  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kolneńskiego  | |
 53°18′31″N 21°56′12″E/53,308611 21,936667[1]
| |
.JPG)
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0401271 | Lasek | część wsi |
Historia edytuj
Wieś królewska położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie kolneńskim ziemi łomżyńskiej województwa mazowieckiego[7]. Pierwsza wzmianka o wsi była w roku 1414.
Dawne nazewnictwa Kątów: Kanthy-1414, Kanthi-1425, Kanthy-1474, Kąthy-1526, Kanti-1578, Kąty-1674 do dziś.
W latach 1921–1939 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie kolneńskim (od 1932 w powiecie ostrołęckim), w gminie Mały Płock.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 778 osób, 775 było wyznania rzymskokatolickiego, 3 prawosławnego. Jednocześnie 775 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową a 3 rosyjską. Było tu 142 budynków mieszkalnych[8]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w m. Mały Płock. Podlegała pod Sąd Grodzki w Kolnie i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w m. Mały Płock[9].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 gmina znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR. 4 grudnia 1939 włączona do nowo utworzonego obwodu białostockiego. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. 22 lipca 1941 r. włączona w skład okręgu białostockiego III Rzeszy[10].
We wsi znajduje się grób dwóch żołnierzy kampanii wrześniowej, z czego jeden został zabrany w inne miejsce przez rodzinę. W głównej części wsi znajduje się dużo kapliczek. Większość tych kapliczek pochodzi z XX wieku.
W latach 1954–1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kąty, po jej zniesieniu w gromadzie Mały Płock. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa łomżyńskiego.
W miejscowości znajduje się kościół, który jest siedzibą parafii NMP Ostrobramskiej Matki Miłosierdzia. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Kolno.
We wsi istnieje nieczynna kopalnia żwiru. W części wsi Lasek znajduje się las, potocznie zwany przez mieszkańców Sadzankami. Nazwa ta wzięła się od sztucznego posadzenia lasu. W okresie dwudziestolecia międzywojennego znajdował tam się koński rynek.
Zabytki edytuj
- Cmentarz wojenny z I wojny światowej, przy drodze Kąty – Ruda-Skroda, nr rej.: A-448 z 30 grudnia 1991[11]. Wynika z niego, że pochodzi z 1915 roku. Spoczywa tam 55 Niemców i 22 Rosjan.
- Cmentarz wojenny z I wojny światowej (żołnierzy niemieckich i rosyjskich), nr rej.: A-533 z 20 grudnia 1994[11].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 51910
- ↑ Wieś Kąty w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-05], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-09-05].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 444 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 43.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 689.
- ↑ Amtsbezirk Maly Plock [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-12].
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
Linki zewnętrzne edytuj
- Kąty (26), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 944.