Kaci także umierają
Kaci także umierają (ang. Hangmen Also Die!) – amerykański film noir z 1943 roku w reżyserii Fritza Langa. Jego fabuła luźno nawiązuje do historii zamachu na Reinharda Heydricha – nazistowskiego dygnitarza i wysokiego rangą członka SS, pełniącego funkcję protektora Czech i Moraw, który z powodu swoich zbrodni nazywany był „Katem Pragi”.
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji |
1943 |
| Data premiery |
23 marca 1943 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
134 min |
| Reżyseria | |
| Scenariusz | |
| Główne role |
Hans Heinrich von Twardowski |
| Muzyka | |
| Zdjęcia | |
| Scenografia | |
| Kostiumy | |
| Montaż | |
| Produkcja |
Fritz Lang |
| Wytwórnia |
Arnold Productions |
| Dystrybucja |
Heydrich zmarł kilka dni po zamachu przeprowadzonym przez czeskich i słowackich agentów zrzuconych na spadochronach z brytyjskiego samolotu, jednak w filmie jako jego zabójcę przedstawiono członka czeskiego ruchu oporu powiązanego z partią komunistyczną. Wynikało to z tego, że obraz zrealizowano kilka miesięcy po zamachu, kiedy to wszystkie jego szczegóły nie były jeszcze znane.
W 1944 roku Hanns Eisler został nominowany do Oscara za muzykę do tego filmu[1], a Jack Whitney za najlepszy dźwięk[2].
Obsada edytuj
- Hans Heinrich von Twardowski jako Reinhard Heydrich
- Brian Donlevy jako dr Franticek Svoboda
- Walter Brennan jako prof. Stephen Novotny
- Anna Lee jako Mascha Novotny
- Gene Lockhart jako Emil Czaka
- Dennis O’Keefe jako Jan Horak
- Nana Bryant jako pani Hellie Novotny
- Margaret Wycherly jako Ludmilla Novotny
- Tonio Selwart jako szef gestapo Kurt Haas
- Alexander Granach jako insp. gestapo Alois Gruber
- Reinhold Schünzel jako insp. gestapo Ritter
Fabuła edytuj
W okupowanej przez nazistów Czechosłowacji zostaje zastrzelony brutalny „Kat Pragi”, Reinhard Heydrich. Sprawcą jest czeski patriota i chirurg dr Franticek Svoboda. Ponieważ aresztowany zostaje kierowca samochodu, którym miał odjechać z miejsca zdarzenia, a władze wprowadzają godzinę policyjną, Franticek zmuszony zostaje do szukania bezpiecznego miejsca. Poszukiwanemu przez Niemców Svobodzie przychodzi z pomocą nieznajoma kobieta o imieniu Mascha, która celowo myli pościg. Franticek odnajduje jej dom i tymczasowo się w nim zatrzymuje. Okazuje się, że jest ona córką profesora historii Stephena Novotnego, któremu okupanci zakazali nauczania. Tymczasem w mieście trwa obława na zamachowca. Ponieważ jednak nie przynosi ona rezultatu, naziści postanawiają zmienić sposób działania i zmusić go, by sam się poddał lub został wydany przez miejscową ludność. W tym celu z pomocą bogatego piwowara, Emila Czaka układają listę 400 osób (wśród których jest Novotny) i grożą, że stracą 40 z nich jeśli zamachowiec nie zostanie wydany. W wyniku serii zawiłych zdarzeń ruch oporu kieruje podejrzenia na Czaka, ale jest już za późno, gdyż Niemcy spełniają swoje groźby i zabijają zakładników.
Produkcja edytuj
Film początkowo miał kilka roboczych tytułów: Never Surrender, No Surrender, Unconquered, We Killed Hitler's Hangman, Trust the People i Lest We Forget[3]. Kiedy jednak podczas produkcji okazało się, że istnieje książka o podobnej nazwie co Never Surrender i No Surrender producenci ogłosili konkurs na nowy tytuł dla aktorów i członków ekipy filmowej. Ostatecznie wygrała go jedna z sekretarek, która w nagrodę otrzymała 100 dolarów.
Swój epizodyczny udział w filmie, którego produkcja trwała od końca października do połowy grudnia 1942 roku, rozważali Teresa Wright, John Beal i Ray Middlelton Wright[3].
Reżyser Fritz Lang rozważał umieszczenie na początku filmu wiersza Edny St. Vincent Millay, The Murder of Lidice, ale ostatecznie zrezygnował z tego pomysłu. Wiersz ten znalazł się w innej produkcji o Heydrichu, Hitler's Madman (1943)[3].
Premiera filmu odbyła się 23 marca 1943 roku w Nowym Jorku. 27 marca jego pokaz odbył się w Prague w stanie Oklahoma, a 15 kwietnia wszedł on na ekrany kin w całych Stanach Zjednoczonych[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Hanns Eisler. imdb.com. [dostęp 2014-08-19]. (ang.).
- ↑ The 16th Academy Awards (1944) Nominees and Winners. oscars.org. [dostęp 2014-08-19]. (ang.).
- ↑ a b c d Hangmen Also Die! Notes. tcm.com. [dostęp 2014-08-19]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Kaci także umierają w bazie IMDb (ang.)
- Kaci także umierają w bazie Filmweb