Kalamit (Calamites) – wymarły, głównie późnokarboński rodzaj skrzypowych z rodziny kalamitowatych.

Kalamit
Ilustracja
Łodyga kalamita
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

naczyniowe

Gromada

skrzypy

Podgromada

Equisetophytina

Klasa

skrzypowe

Rząd

skrzypowce

Rodzina

kalamitowate

Rodzaj

Kalamit

Nazwa systematyczna
Calamites

Charakterystyka

edytuj

Kalamity były roślinami o pokroju drzewiastym, dorastającymi do 30 m. Pień był wyraźnie segmentowany poprzecznie (tzw. węzły), podobnie do łodyg dzisiejszego skrzypu lub bambusa. Pień był także podłużnie żebrowany, a wewnątrz pusty. Miał grubą korę i grubą warstwę drewna wtórnego. Charakterystyczny dla wszystkich kalamitów jest przebieg wiązek przewodzących, które dochodząc do węzła rozwidlają się, co daje wrażenie, jakby następny odcinek wiązki przewodzącej był przesunięty w węźle względem poprzedniej. Odróżnia to kalamity od archeokalamitów, które mają prostolinijny przebieg wiązki przez całą gałąź.

Liście wąskie i długie, wyłącznie w węzłach, zebrane w okółki.

Posiadały podziemne kłącza, z których wyrastały korzenie.

Występowanie

edytuj

Późny karbon, sporadycznie także we wczesnym permie. Bardzo powszechne w utworach karbonu górnego Europy, w tym Polski (Górny Śląsk, Wałbrzych). Ze względu na to, że pnie i łodygi były puste w środku, często zachowują się one w postaci ośródek wewnętrznych.

Znaczenie

edytuj

Były jednymi z najpowszechniejszych roślin drzewiastych karbonu późnego, a ich szczątki stały się ważnym składnikiem tworzących się wówczas torfowisk, z których później powstały węgle kamienne.

Megaspory i mikrospory kalamita mają duże znaczenie w datowaniu osadów górnokarbońskich.

Sztuczna systematyka

edytuj

Liście, organy rozrodcze (kłosy zarodniowe, strobile) i podziemne kłącza oraz korzenie występujące przeważnie oddzielnie od całej rośliny mają swoje odrębne łacińskie nazwy. Wśród różnych typów liści najczęstszy jest Annularia.

Bibliografia

edytuj
  • Aleksander Jachowicz, Sonia Dybova-Jachowicz, Paleobotanika, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1994, OCLC 804113733.