Karniów
Karniów (również Krnów[a][b][c]; cz. Krnov; niem. Jägerndorf[d]; łac. Carnovia) – miasto w powiecie Bruntal, w kraju morawsko-śląskim w Czechach, na Śląsku Opawskim, przy granicy z Polską, około 20 km od Głubczyc, nad rzeką Opawą, 24 175 mieszkańców[1].
| |||||
 Ratusz miejski | |||||
| |||||
| Państwo |  Czechy
| ||||
| Kraj |  morawsko-śląski
| ||||
| Burmistrz | Jana Koukolová Petrová | ||||
| Powierzchnia | 44,40 km² | ||||
| Wysokość | 316 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2015) • liczba ludności • gęstość |
24 175[1] 544 os./km² | ||||
| Kod pocztowy | 120 61, 794 01 | ||||
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego   Karniów | |||||
Położenie na mapie Czech  Karniów | |||||
 50°05′26″N 17°41′55″E/50,090556 17,698611
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Czechy
| |||||
PodziałEdytuj
części gminyEdytuj
|
gminy katastralneEdytuj
|
GeografiaEdytuj
Miasto jest położone nad zbiegiem rzek Opawy i Opawicy w Górach Opawskich, południowa (Šelemburk, Cvilín, Mariánské Pole, Lotnisko Krnov, Guntramovice) i zachodnia (Kostelec, Ježník, Kabátův kopec) część miasta w Niskim Jesioniku i południowo-wschodnia (Petrův rybník, Červený Dvůr) część miasta na Płaskowyżu Głubczyckim. Historycznie na Górnym Śląsku.
HistoriaEdytuj
Pierwsza wzmianka pisemna pochodzi z 1240 roku. Około roku 1260 Karniów uzyskał prawa miejskie nadane przez książąt opawskich z rodu Przemyślidów, potwierdzone w roku 1279. Już w XIII wieku zbudowano tu murowany zamek. Karniów szybko stał się znaczącym grodem na pograniczu śląsko-morawskim.
W XV wieku o Ziemię Karniowską toczyła się wojna pomiędzy królem czeskim Władysławem II Jagiellończykiem i roszczącym sobie prawa do czeskiego tronu królem węgierskim Maciejem Korwinem, zakończona zwycięstwem tego drugiego. Do 1490 roku Karniów był jednym z głównych miast części Królestwa Czeskiego rządzonego przez Korwina. Wybijano tu nawet monety królewskie. Wraz z okolicą stanowił Księstwo Karniowskie. Po śmierci Macieja Korwina władzę nad księstwem przejął ponownie Jagiellończyk.
W 1523 roku miasto wraz z całym księstwem kupił Jerzy Hohenzollern, który wprowadził jako obowiązujące wyznanie luteranizm. Hohenzollernowie panowali tu do początku XVII wieku, kiedy za sprzeciw wobec panujących w Czechach Habsburgów księstwo zostało skonfiskowane, a książę karniowski uwięziony. Cesarz darował w 1622 roku Księstwo Karniowskie Karolowi Liechtensteinowi, który połączył je z Księstwem Opawskim w Księstwo Karniowsko-Opawskie. W wyniku wojny trzydziestoletniej Karniów został poważnie zniszczony, a księstwo spustoszone. W dalszych latach pretensje do Karniowa wnosił król pruski Fryderyk II Wielki, który uważał, że księstwo zostało bezprawnie odebrane jego przodkom z rodu Hohenzollernów. Spór rozszerzył się na cały Śląsk, co doprowadziło do wybuchu wojen śląskich. W ich wyniku dawne Księstwo Karniowskie zostało podzielone pomiędzy Prusy (część północna z Głubczycami) i Austrię (część południowa z Karniowem).
W 1763 roku w wyniku pokoju hubertsburskiego Karniów wszedł w skład Śląska Austriackiego, stanowiącego autonomiczną prowincję złożoną z pozostałych przy Austrii ziem śląskich. Spowodowało to szybki upadek znaczenia politycznego i administracyjnego Karniowa, ponieważ wszystkie urzędy Księstwa Karniowskiego przeniesiono do Opawy. W 1849 roku ostatecznie przestano używać nazwy Księstwo Karniowskie, natomiast coraz częściej zaczęto określać tereny byłego Księstwa Karniowsko-Opawskiego Śląskiem Opawskim. Jednocześnie Karniów stał się dużym ośrodkiem przemysłu włókienniczego.
Po upadku Austro-Węgier w 1918 roku Karniów wraz z całym Śląskiem Opawskim trafił w granice Czechosłowacji. Zajęty został w październiku 1938 przez wojska niemieckie w ramach Kraju Sudetów. W 1945 roku miasto powróciło do Czechosłowacji, która wysiedliła jego niemieckich mieszkańców. Dziś pozostaje ważnym ośrodkiem kulturalnym czeskiego Śląska. Do 21 grudnia 2007 roku funkcjonowało z Polską drogowe przejście graniczne Krnov-Pietrowice, również do jesieni 1946 roku kolejowe przejście graniczne Krnov-Pietrowice Głubczyckie.
Miasta partnerskieEdytuj
- Bobrowniki, Polska
- Głubczyce, Polska
- Karben, Hesja, Niemcy
- Mińsk Mazowiecki, Polska
- Nadwirna, Ukraina
- Pefki, Grecja
- Povegliano Veronese, Włochy
- Prudnik, Polska
- Rajec, Słowacja
- Saint-Égrève, Francja
- Telsze, Litwa
- Yukon, Oklahoma, USA
Zobacz teżEdytuj
UwagiEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Počet obyvatel v obcích České republiky k 1.1.2015 (PDF) (cz.). Czso.cz. [dostęp 2015-06-26].
BibliografiaEdytuj
- Mapa Karniowa (Radniční věž Krnov) (Turistická mapa) 1:6000 (cz.). Mapy.cz.
- BALLA, Jaromír. Krnov: v podhůří Jeseníků. Krnov: Advertis, 2008.
- BALLA, Jaromír. Brantická vrchovina: Krnov a okolí. Krnov: Advertis, 2011.
- BLUCHA, Vladimír. Město mezi dvěma řekami: čtení o pozoruhodné historii města zvaného Kyrnow, Jegerdorf, Carnovia, Jägerndorf, Karniów, Krnov. Krnov: Město Krnov, 2007.
- GALGÁNEK, Jan. Zelené město Krnov po deseti letech: zpráva o životním prostředí města Krnova. Krnov: Iniciační skupina MA 21 Krnov, 2005.
- ZAPLETAL, Ladislav; BLUCHA, Vladimír. Krnov: Historie a geografie města. Krnov: Měst. NV, 1969.