Kluyveromyces marxianus

Kluyveromyces marxianus (E.C. Hansen) Van der Walt – gatunek grzybów[1] zaliczany do drożdży[1]. Popularnie nazywane są drożdżami kruchymi lub drożdżami kefirowymi. Razem z niektórymi bakteriami (Lactobacterium caucasicum) tworzą tzw. ziarna kefirowe wykorzystywane w procesie produkcji kefiru[2].

Kluyveromyces marxianus
Ilustracja
Kolonia drożdży kruchych na szalce Petriego
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

Saccharomycetes

Rząd

Saccharomycetales

Rodzina

Saccharomycetaceae

Rodzaj

Kluyveromyces

Gatunek

Kluyveromyces marxianus

Nazwa systematyczna
Kluyveromyces marxianus (E.C. Hansen) Van der Walt
Bothalia 10(3): 418 (1971)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Kluyveromyces, Saccharomycetaceae, Saccharomycetales, Saccharomycetidae, Saccharomycetes, Saccharomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Species Fungorum wymienia około 90 synonimów nazwy łacińskiej tego gatunku. Niektóre z nich[3]:

  • Blastodendrion procerum Zach, in Wolfram & Zach 1934
  • Candida kefyr (Beij.) Uden & H.R. Buckley ex S.A. Mey. & Ahearn, in Lodder 1983
  • Dekkeromyces bulgaricus (Santa María) Kock.-Krat. 1982
  • Dekkeromyces cicerisporus (Van der Walt, E.E. Nel & Kerken) Kock.-Krat. 1982
  • Zygofabospora marxiana (E.C. Hansen) Kudryavtsev 1960
  • Zygorenospora fragilis (A. Jörg.) Krassiln. 1954

Morfologia i rozwój

edytuj

Komórki drożdży hodowane na agarze Yeast-Mold (YM) Wickerhama są kuliste, elipsoidalne lub cylindryczne, o wymiarach 2–6 × 3–11 µm[4]. W bulionie z ekstraktem glukozowo-drożdżowym K. marxianus rośnie, tworząc pierścień złożony z osadu, może też powstać cienka błonka. W hodowli na podłożu Dalmau, zawierającym agar kukurydziany i Polisorbat 80, K. marxianus tworzy formę drożdżową lub rozgałęzioną grzybnię strzępkową z niewielką liczbą blastospor. K. marxianus jest termotolerancyjny i wykazuje dużą szybkość wzrostu w temperaturze 40 °C[5].

Askospory powstają wskutek koniugacji komórek haploidalnych poprzedzającej utworzenie worków. Worki mogą powstawać również bezpośrednio z komórek diploidalnych. Każdy worek zawiera 1–4 askospory[6]. Pierwotnie uważano, że K. marxianus jest haploidem, ale ostatnie badania wykazały, że wiele szczepów wykorzystywanych w badaniach i przemyśle jest diploidalnych. K. marxianus może istnieć w formie wegetatywnej zarówno jako haploid, jak i diploid[7].

Zastosowania

edytuj
  • Drożdże K. marxianus są używane jako drożdże spożywcze i stanowią dodatek do wielu produktów spożywczych[8].
  • Drożdże te metabolizują składniki mleka (laktozę, białka i tłuszcz), dzięki czemu odgrywają ważną rolę w procesie dojrzewania serów i fermentowanych produktów mlecznych, takich jak kefir, ponieważ przyczyniają się do dojrzewania i tworzenia aromatu. W produktach tych pojawiają się w wyniku samoistnego zanieczyszczenia i mogą się w nich rozwijać, gdyż tolerują niskie pH, małą aktywność wody, podwyższone stężenie soli i niskie temperatury przechowywania. Nadają produktom posmak kwaśny, cydrowy, alkoholowy, fermentowany i owocowy. Wzrost tych drożdży na powierzchni sera pleśniowego przyczynia się do otwartej struktury sera. Produkcja dwutlenku węgla w wyniku fermentacji laktozy powoduje powstawanie małych dziur w skrzepie serowym, co pomaga we wzroście tlenowego. Penicillium podczas procesu dojrzewania. Po pierwszych dniach dojrzewania sera drożdże Kluyveromyces znikają z powierzchni, ale w dużych ilościach pojawiają się we wnętrzu sera. Zdolność Kluyveromyces spp. do fermentacji laktozy sprzyja ich wzrostowi we wnętrzu serów, gdzie inne dominujące drożdże, takie jak Debaryomyces hansenii i Yarrowia lipolytica, są rzadkie[8].
  • K. marxianus ze względu na zdolność do przyswajania laktozy w serwatce serowej, jest używany do jej rozkładu. Szczep K. marxianus CBS 6556 nie wykazuje efektu Crabtree, co pozwala uniknąć wytwarzania etanolu[8].
  • Dzięki zdolności rozkładania inuliny i innych cukrów, takich jak glukoza, fruktoza i sacharoza jest używany do rozkładu melasy będącej ubocznym produktem przy produkcji cukru[8].
  • Ponieważ może rosnąć w temperaturach sięgających 45 °C, wykorzystuje się go do produkcji biomasy na obszarach tropikalnych[8].
  • Dzięki zdolności konwersji laktozy do etanolu jest używany jako prekursor do produkcji biopaliwa[9].
  • Jest wykorzystywany do produkcji enzymów przemysłowych: inuliny, β-D-galaktozydazy i pektynazy[7]
  • Ze względu na tolerancję cieplną K. marxianus możliwe są fermentacje w wysokiej temperaturze, co zmniejsza koszty zwykle ponoszone na chłodzenie, a także ryzyko zanieczyszczenia innymi grzybami lub bakteriami. Ponadto fermentacje w wyższych temperaturach zachodzą szybciej, dzięki czemu produkcja jest znacznie wydajniejsza[6]

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  2. Zbigniew Podbielkowski, Słownik roślin użytkowych, Warszawa: PWRiL, 1989, s. 79, ISBN 83-09-00256-4, OCLC 69595653.
  3. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  4. Yarrow; photomicrographs by Linda, [w:] J.A. Barnett, R.W. Barnett D. Payne, Yeasts: characteristics and identification, wyd. 2, Cambridge: Cambridge University Press, 1990, ISBN 978-0521350563.
  5. Chun Yang i inni, Characterizing yeast promoters used in Kluyveromyces marxianus, „World Journal of Microbiology and Biotechnology”, 31 (10), s. 1641–1646, DOI10.1007/s11274-015-1899-x, PMID2616405.
  6. a b Jack Jack W. Fell, Teun (2011). Teun Boekhout, The yeasts: a taxonomic study, wyd. 5, Amsterdam: Elsevier, 2011, ISBN 978-0-444-52149-1.
  7. a b Melanie M. Lane, John P. (February 2010). John P. Morrissey, Kluyveromyces marxianus: A yeast emerging from its sister’s shadow, „Fungal Biology Reviews”, 24 (1–2), s. 17–26, DOI10.1016/j.fbr.2010.01.001.
  8. a b c d e Murray Moo-Young (red.), Copmrehencive biotechnology, Elsevier B.V. All, 2011, ISBN 978-0-08-088504-9.
  9. Rob Karreman i inni, Physiological and metabolic diversity in the yeast Kluyveromyces marxianus, „Antonie van Leeuwenhoek”, 100 (4), s. 507–519, DOI10.1007/s10482-011-9606-x, PMID21674230.