Penicillium

rodzaj grzybów

Penicillium Link (pędzlak) – rodzaj grzybów z rodziny kropidlakowatych (Aspergillaceae)[1].

Pędzlak
Ilustracja
Pędzlak na mandarynce
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

Eurotiomycetes

Rząd

kropidlakowce

Rodzina

kropidlakowate

Rodzaj

pędzlak

Nazwa systematyczna
Penicillium Link
Mag. Gesell. naturf. Freunde, Berlin 3(1-2): 16 (1809)
Typ nomenklatoryczny

Penicillium crustaceum Link 1809

Penicillium crustaceum
Budowa anamorfy Penicilliumm
Konidiofory z konidiami

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Aspergillaceae, Eurotiales, Eurotiomycetidae, Eurotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Synonimy nazwy naukowej: Aspergilloides Dierckx, Carpenteles Langeron, Chromocleista Yaguchi & Udagawa, Citromyces Wehmer, Coremium Link, Eladia G. Sm., Eupenicillium F. Ludw., Floccaria Grev., Hemicarpenteles A.K. Sarbhoy & Elphick, Pritzeliella Henn., Thysanophora W.B. Kendr., Torulomyces Delitsch, in Lembke & Delitsch, Walzia Sorokīn[2].

Charakterystyka

edytuj

Są to grzyby mikroskopijne tworzące na powierzchni nalot potocznie zwany pleśnią. Z tworzących go strzępek wyrastają prostopadle do nich konidiofory, które na szczycie rozwidlają się wielokrotnie. Czasami mogą tworzyć koremium. Na końcach konidioforów powstają zarodniki konidialne tworzące łańcuszki bazypetalne. Nadaje to strzępkom kształt pędzelków – stąd nazwa grzyba. Rozgałęzienia są dość regularne i mogą tworzyć podwójne lub potrójne okółki symetrycznie ułożone wokół konidioforu. Na szczycie znajdują się smukłe, butelkowate komórki konidiotwórcze. Konidia są jednokomórkowe, kuliste, elipsoidalne lub owalne, gładkie lub chropowate, o barwie od jasnoszarej do zielonkawej, w masie są zielone, pylące i suche[3].

Opisane powyżej formy Penicillium to formy bezpłciowe (anamorfy). Formy płciowe (teleomorfy) dawniej uznawane były za odrębne gatunki z rodzajów Eupenicillium i Talaromyces[3]. Obecnie są to synonimy. U niektórych gatunków znane są wyłącznie anamorfy[1].

Znanych jest ponad 300 gatunków. Rozróżniane są poprzez mikroskopową analizę ich morfologii, analizę metodami biologii molekularnej i analizę budowy DNA. W laboratorium kolonie Penicillium hodowane są na podłożach hodowlanych na szalkach Petriego. Najlepiej nadają się do tego celu podłoża: CzA (Czapka), CYA, MCZ i M 20. Penicillium zaszczepia się na podłożu w trzech miejscach i trzyma na szalkach odwróconych do góry dnem (zapobiega to rozsiewaniu się zarodników). Dobrze zarodnikujące kultury tworzą się po 7–10 dniach[3].

Niektóre gatunki

edytuj

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[4].

Znaczenie

edytuj

Gatunki z rodzaju Penicillium powszechnie występują we wszystkich strefach klimatycznych. Są głównie saprotrofami, ale niektóre gatunki są okolicznościowymi pasożytami roślin[3].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-10-15] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2016-02-10] (ang.).
  3. a b c d e f Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7.
  4. Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
  5. Pacific Pests and Pathogens – Fact Sheets [online] [dostęp 2020-10-17] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-06].
  6. Agnieszka Piwoni, Występowanie grzybów na bulwach sparaksisu uprawianego w okolicach Lublina, „Acta Agrobotanica”, 58 (2), 2005, s. 243–254.