Piłka nożna kobiet w Polsce

Piłka nożna kobiet – zespołowa dyscyplina sportu. W Polsce piłkarskie, kobiece drużyny klubowe rywalizują w Ekstralidze, I lidze (2 grupy), II lidze (4 grupy), III lidze (17 grup), IV lidze (wyłącznie województwa Mazowieckie i Małopolskie) oraz w Pucharze Polski. Uczestniczy w nich 235 drużyn zrzeszonych w 211 klubach[1].

Historia

edytuj

Na ziemiach polskich kobiety zaczęły uprawiać piłkę nożną już na początku XX wieku. Gra miała wówczas charakter wyłącznie towarzyski i nieoficjalny. Najczęściej były to mecze, rzadziej turnieje, jednak nie miały one charakteru zorganizowanych rozgrywek. We wrześniu 1921 roku utworzono w Poznaniu pierwszy w historii kobiecy zespół piłkarski stanowiący jedną z sekcji Towarzystwa Sportowego Unja Poznań. Z uwagi na braku konkurencji zespół w 1922 r. rozwiązano[2].

Reaktywacja kobiecej piłki nożnej nastąpiła w latach 50. Latem 1957 r. powstała pierwsza w powojennej Polsce kobieca drużyna piłki nożnej. Utworzono ją przy katowickim klubie Kolejarz[3]. W dniu 1 września 1957 r. w Katowicach odbył się pierwszy mecz pomiędzy drużynami Kolejarza Katowice i Kolejarza Szczecin. Katowiczanki wygrały 1:0[4]. Pojedynek anonsowany był jako pierwszy w historii Polski. W 1957 r. drużyny kobiece zorganizowały także kluby Polonia Warszawa[5], Widzew Łódź, Korona Kraków, Ślęza Wrocław i Kolejarz Opole[6].

W kolejnych latach organizowano mecze towarzyskie lub pokazowe. Duża trudnością była mała liczba drużyn. W roku 1971 zorganizowano w Szczecinie mecz o Puchar Polskiej Żeglugi Morskiej, w którym reprezentacja Szczecina pokonała reprezentację Gdańska 5:0. W tym samym roku z okazji Dnia Kobiet tygodnik „Prometej” zorganizował w Rzeszowie turniej, na który zaproszono zespoły reprezentujące Kraków, Lublin, Rzeszów oraz „Express Wieczorny”. Do wzięcia udziału w kolejnej edycji turnieju w 1972 roku zaproszono mistrza Słowacji Duklę Prešov. Turnieje okazały się być przez kilka najbliższych lat najważniejszą imprezą piłkarstwa kobiecego w Polsce.

W roku 1971 w Gdyni z inicjatywy Romana Bieszke powstał TKKF Checz. W tym samym roku w Szczecinie powstał klub TKKF Mors. Trzy lata później w Sosnowcu z inicjatywy redaktora Jana Zielińskiego i działacza OZPN-u Maurycego Wieczorka powstała sekcja piłki nożnej kobiet przy drużynie Czarnych. Opiekunami sekcji piłkarskiej kobiet zostali: Irena Półtorak i Tadeusz Maślak. Pionierami tej kobiecej piłki nożnej były również: Korona Kraków, Garbarnia Kraków, Karolinki Jaworzyna Śląska, Walter Radom, Irena Wrocław, Telpod Kraków oraz Polam Warszawa.

W 1975 roku odbyły się pierwsze nieoficjalne Mistrzostwa Polski kobiet. Zwyciężyła wówczas drużyna Checz Gdynia. Gdynianki zwyciężały także w kolejnych edycjach mistrzostw w latach: 1976, 1978 i 1979. Rok 1979 okazał się przełomowy dla rozwoju piłkarstwa kobiecego w Polsce. Podczas konferencji Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Sportu postanowiono utworzyć Komisję do Spraw Piłki Nożnej Kobiet, a także, począwszy od jesieni, organizować Mistrzostwa Polski. Triumfatorkami pierwszej edycji (tj. sezonu 1979/1980) zostały Czarne Sosnowiec, które pięć lat później wywalczyły również premierowy Puchar Polski.

27 czerwca 1981 roku swoje pierwsze oficjalne spotkanie międzypaństwowe rozegrała żeńska reprezentacja narodowa. Polki uległy w Katanii Włoszkom 0:3. W dniu 12 lipca 1984 Biało-czerwone zadebiutowały przed własną publicznością. W meczu z Czechosłowacją, rozegranym w Piotrkowie Trybunalskim, Polki przegrały 1:4 (1:3). Jedyna bramka była jednocześnie historyczną, pierwszą zdobytą w oficjalnym spotkaniu. Podczas meczu turnieju w Bernie, który rozgrywany był 1 października 2001 r., ówczesne mistrzynie Polski AZS Wrocław pokonały Hapoel Tel Awiw 7:0 (4:0). Był to debiut w nowo utworzonym Pucharze Europy. Trzy lata później akademiczki awansowały do II rundy rozgrywek.

Rozgrywki krajowe

edytuj

Najbardziej utytułowanym klubem są Czarni Sosnowiec. Zespół z Sosnowca trzynastokrotnie wywalczył Mistrzostwo Polski, trzynastokrotnie Puchar Polski, a ośmiokrotnie zdobył tzw. podwójną koronę.

Zdobywczynie trofeów w Polsce
Sezon Mistrz Wicemistrz Puchar Polski
1979/80 Czarni Sosnowiec Checz Gdynia
1980/81 Czarni Sosnowiec Pafawag Wrocław
1981/82 Pafawag Wrocław Iskra Szczecin
1982/83 Pafawag Wrocław Czarni Sosnowiec
1983/84 Czarni Sosnowiec Pafawag Wrocław
1984/85 Czarni Sosnowiec Pafawag Wrocław Czarni Sosnowiec
1985/86 Czarni Sosnowiec Pafawag Wrocław Pafawag Wrocław
1986/87 Czarni Sosnowiec Pafawag Wrocław Czarni Sosnowiec
1987/88 Zagłębianka Dąbrowa Górn. Pafawag Wrocław Pafawag Wrocław
1988/89 Czarni Sosnowiec Zagłębianka Dąbrowa Górn. Czarni Sosnowiec
1989/90 Zagłębianka Dąbrowa Górn. Pafawag Wrocław Zagłębianka Dąbrowa Górn.
1990/91 Czarni Sosnowiec Zagłębianka Dąbrowa Górn. Stilon Gorzów Wlkp.
1991/92 Stilon Gorzów Wlkp. Czarni Sosnowiec Stilon Gorzów Wlkp.
1992/93 Piastunki Gliwice Stilon Gorzów Wlkp. Stilon Gorzów Wlkp.
1993/94 Piastunki Gliwice Stilon Gorzów Wlkp. Sparta Złotów
1994/95 Stilon Gorzów Wlkp. Czarni Sosnowiec Czarni Sosnowiec
1995/96 Stilon Gorzów Wlkp. Czarni Sosnowiec Czarni Sosnowiec
1996/97 Czarni Sosnowiec Stilon Gorzów Wlkp. Czarni Sosnowiec
1997/98 Czarni Sosnowiec Podgórze Kraków Czarni Sosnowiec
1998/99 Czarni Sosnowiec Podgórze Kraków Czarni Sosnowiec
1999/00 Czarni Sosnowiec AZS Wrocław Czarni Sosnowiec
2000/01 AZS Wrocław Czarni Sosnowiec Czarni Sosnowiec
2001/02 AZS Wrocław Czarni Sosnowiec Czarni Sosnowiec
2002/03 AZS Wrocław Medyk Konin AZS Wrocław
2003/04 AZS Wrocław Medyk Konin AZS Wrocław
2004/05 AZS Wrocław Czarni Sosnowiec Medyk Konin
2005/06 AZS Wrocław Medyk Konin Medyk Konin
2006/07 AZS Wrocław Gol Częstochowa AZS Wrocław
2007/08 AZS Wrocław Medyk Konin Medyk Konin
2008/09 Unia Racibórz AZS Wrocław AZS Wrocław
2009/10 Unia Racibórz Medyk Konin Unia Racibórz
2010/11 Unia Racibórz Medyk Konin Unia Racibórz
2011/12 Unia Racibórz Medyk Konin Unia Racibórz
2012/13 Unia Racibórz Medyk Konin Medyk Konin
2013/14 Medyk Konin Górnik Łęczna Medyk Konin
2014/15 Medyk Konin Zagłębie Lubin Medyk Konin
2015/16 Medyk Konin Górnik Łęczna Medyk Konin
2016/17 Medyk Konin Górnik Łęczna Medyk Konin
2017/18 Górnik Łęczna Czarni Sosnowiec Górnik Łęczna
2018/19 Górnik Łęczna Medyk Konin Medyk Konin
2019/20 Górnik Łęczna Medyk Konin Górnik Łęczna
2020/21 Czarni Sosnowiec UKS SMS Łódź Czarni Sosnowiec
2021/22 UKS SMS Łódź Górnik Łęczna Czarni Sosnowiec
2022/23 GKS Katowice Górnik Łęczna UKS SMS Łódź
2023/24 Pogoń Szczecin GKS Katowice GKS Katowice

Puchar Europy

edytuj

W Pucharze Europy, AZS-owi Wrocław dwukrotnie udało się zakwalifikować do drugiej rundy rozgrywek. W tej fazie rywalizuje 16 najlepszych drużyn Europy.

I Edycja (2001)

II Edycja (2002)

III Edycja (2003)

IV Edycja (2004)

II runda

V Edycja (2005)

II runda

VI Edycja (2006)

VII Edycja (2007)

VIII Edycja (2008)

Liga Mistrzyń

edytuj

W 2009 r. Puchar Europy został przemianowany na Ligę Mistrzów Kobiet (UEFA Women´s Champions League). Modyfikacjom uległ regulamin rozgrywek. Zgodnie z nim, Mistrzynie Polski biorą udział w rozgrywkach od 1/16 finału.

IX Edycja (2009)

Reprezentacja

edytuj
 
Reprezentacja Polski w piłce nożnej kobiet w 2004 r. przed meczem z Ukrainą.

W rankingu Międzynarodowej Federacji Piłki Nożnej najlepszych reprezentacji świata z dnia 18 grudnia 2020 r. reprezentacja Polski zajmuje 29 miejsce, klasyfikując się pomiędzy 30. Portugalią i 28. Meksykiem.

Przypisy

edytuj
  1. Mniej w ligach - KobiecaPilka.pl - piłka nożna kobiet [online], www.kobiecapilka.pl [dostęp 2019-09-28].
  2. Kobiety grają w piłkę nożną, „Sportowiec”, 21 listopada 1946 [dostęp 2021-11-11], W numerze zdjęcie zespołu. W artykule pojawia się wzmianka o jeszcze jednej drużynie w Polsce, ale bez wskazania miejscowości.
  3. Pierwsza w Polsce kobieca drużyna piłkarska, „Gazeta Zielonogórska”, 13 czerwca 1957 [dostęp 2021-02-26].
  4. Kobiety grają w piłkę nożną, „Gazeta Zielonogórska”, 4 września 1957 [dostęp 2021-03-02], W artykule zdjęcie z meczu.
  5. Piłkarki Polonii – pierwsze w Warszawie [online], Futbolowe zapiski, 30 grudnia 2020 [dostęp 2024-03-28] (pol.).
  6. Adam Drygalski, Piłkarki. Urodzone, by grać, wyd. 2, Polski Związek Piłki Nożnej, 2022, s. 85-86.

Bibliografia

edytuj
  • Jarosław Owsiański, Tomasz Siwiński: Historia futbolu wielkopolskiego. WZPN Poznań, 2013. ISBN 978-83-64237-00-3.

Linki zewnętrzne

edytuj