Wikipedia

Kolcomysz drobna

gatunek gryzonia

Kolcomysz drobna[9] (Acomys wilsoni) – gatunek ssaka z podrodziny sztywniaków (Deomyinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący w Afryce Wschodniej[8][10].

Kolcomysz drobna
Acomys wilsoni[1]
O. Thomas, 1892[2]
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

myszowate

Podrodzina

sztywniaki

Rodzaj

kolcomysz

Gatunek

kolcomysz drobna

Synonimy
Podgatunki
  • A. w. wilsoni O. Thomas, 1892
  • A. w. ablutus Dollman, 1911
  • A. w. argillaceus Hinton & Kershaw, 1920[6]
  • A. w. enid St. Leger, 1932[7]
  • A. w. nubilus Dollman, 1914
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[8]

Systematyka w Wikispecies

Zasięg występowania edytuj

Kolcomysz drobna występuje we wschodniej Afryce zamieszkując w zależności od podgatunku[11]:

  • A. wilsoni wilsoni – znany tylko z miejsca typowego w przybrzeżnej południowej Kenii.
  • A. wilsoni ablutus – Nyama Nyango, północna część rzeki Ewaso Ng’iro, Kenia.
  • A. wilsoni argillaceus – południowy Sudan Południowy.
  • A. wilsoni enid – północna Uganda.
  • A. wilsoni nubilus – znany tylko z miejsca typowego w południowo-zachodniej Kenii.

Występuje również w południowej Etiopii, południowej Somalii i północnej Tanzanii, ale przynależność podgatunkowa nie jest znana[11].

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1892 roku brytyjski zoolog Oldfield Thomas nadając mu nazwę Acomys wilsoni[2]. Holotyp pochodził z Mombasy, w Kenii[10].

A. wilsoni był wcześniej zaliczany do grupy gatunkowej A. subspinosus, a następnie na podstawie analiz genetycznych i molekularnych uznano go za odrębny gatunek, blisko spokrewniony z A. percivali[11] z którą występuje sympatrycznie; także uzębienie tych dwóch gatunków jest bardzo podobne, ale A. wilsoni ma krótszy ogon w stosunku do reszty ciała[10]. Gatunki te są filogenetycznie odrębne od pozostałych kolcomyszy[10]. Filogeneza molekularna przeprowadzona w, 2011 roku wykazała dużą różnorodność w Tanzanii, a A. wilsoni jest prawdopodobnie kompleksem gatunkowym na podstawie sekwencji mtDNA (cytochrom b)[12]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają pięć podgatunków[11].

Etymologia edytuj

  • Acomys: gr. ακη akē „ostry punkt”; μυς mus, μυός muos „mysz”[13].
  • wilsoni: D.J. Wilson, pracownik Brytyjskiej Kompanii Wschodnioafrykańskiej, kolekcjoner z Mombasy[14].
  • ablutus: łac. ablutus „umyty, oczyszczony”, od abluere „myć, prać”[15].
  • argillaceus: nowołac. argillaceous „gliniany, z gliny”, od argilla „glina”, od gr. αργιλλος argillos „biała glinka, ziemia garncarza”[16][17].
  • enid: Winifred Enid Blunt z domu Dent (1910–2011), córka kpt. Richarda Edwarda Denta, brytyjskiego osadnika z Kenii, plantatora, kolekcjonera, myśliwego[16][7][18].
  • nubilus: łac. nubila „pochmurny, ponury, ciemny”, od nubes, nubis „chmura”[19].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 89–114 mm, długość ogona 65–100 mm, długość ucha 14–16 mm, długość tylnej stopy 14–16 mm; masa ciała 22–47 g[20]. Jak wskazuje nazwa, jest to najmniejszy gatunek kolcomyszy[8].

Ekologia edytuj

Kolcomysz drobna jest pospolicie spotykana w centralnej części Wielkich Rowów Afrykańskich, do wysokości 1000 m n.p.m. Preferuje tereny skaliste, pokryte żwirem; kryje się w gęstych kępach sansewierii i w kopcach termitów. Jest owadożerna. Nie wiadomo, czy potrafi przetrwać w zaburzonym środowisku[8].

Populacja edytuj

Kolcomysz drobna zamieszkuje duży obszar i jest pospolita; populacja jest stabilna. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje ją za gatunek najmniejszej troski. Obecnie nie są znane zagrożenia dla gatunku. Zamieszkuje obszary chronione takie jak Park Narodowy Tsavo i Park Narodowy Amboseli[8].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Acomys wilsoni, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b O. Thomas. Description of a new species of Acomys. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth series. 10, s. 22, 1892. (ang.). 
  3. ↑ G. Dollman. New and interesting mammals from East Africa. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 8, s. 127, 1911. (ang.). 
  4. ↑ G. Dollman. On the spiny mice of British East Africa, with a description of a new species from Magadi. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 14, s. 486, 1914. (ang.). 
  5. ↑ O. de Beaux. Mammiferi raccolti dal Prof. G. Scortecci nella Somalia italiana centrale e settentrionale nel 1931. „Atti della Società Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Naturale in Milano”. 73 (3), s. 280, 1934. (wł.). 
  6. ↑ M.A.C. Hinton & P.S. Kershaw. On a collection of mammals of the Dinka country, Bahr-el-Djebel. „The Annals and Magazine of Natural History”. Ninth series. 6, s. 101, 1920. (ang.). 
  7. ↑ a b J. St. Leger. On two new mammals from Uganda. „The Annals and Magazine of Natural History”. Tenth series. 9, s. 241, 1932. (ang.). 
  8. ↑ a b c d e F. Cassola, Acomys wilsoni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-10-10] (ang.).
  9. ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 258. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  10. ↑ a b c d D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Species: Acomys (Acomys) wilsoni. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-10].
  11. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 440. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  12. ↑ W. Verheyen, J. Hulselmans, W. Wendelen, Herwig Leirs, M. Corti, T. Backeljau & E. Verheyen. Contribution to the systematics and zoogeography of the East-African Acomys spinosissimus Peters 1852 species complex and the description of two new species (Rodentia: Muridae). „Zootaxa”. 3059 (1), s. 1–35, 2011. DOI: 10.11646/zootaxa.3059.1.1. (ang.). 
  13. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 75, 1904. (ang.). 
  14. ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 446. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
  15. ↑ ablutum, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-29] (ang.).
  16. ↑ a b J. Nijhof: Nederlandse namen voor een deel van de Knaagdieren. paulvoorhaar.nl. [dostęp 2021-12-29]. (niderl.).
  17. ↑ Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 22, OCLC 637083062 (ang.).
  18. ↑ Blunt, Winifred Enid, Mrs. Europeans In East Africa. [dostęp 2021-12-29]. (ang.).
  19. ↑ nubila, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-29] (ang.).
  20. ↑ Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 602–603. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kolcomysz_drobna&oldid=70998105”