Sztywniaki

Sztywniaki
	Deomyinae
	O. Thomas, 1888
	Okres istnienia: wczesny pliocen–dziś PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	; Przedstawiciel podrodziny – kolcomysz arabska (Acomys dimidiatus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	sztywniaki
	Typ nomenklatoryczny
	Deomys O. Thomas, 1888
Synonimy
	Deomyes O. Thomas, 1888; Deomyinae: Lydekker, 1889; Acomyinae Dubois, Catzeflis & Beintema, 1999; Acomyinae: Michaux & Catzeflis, 2000;
	Deomyes O. Thomas, 1888; Deomyinae: Lydekker, 1889; Acomyinae Dubois, Catzeflis & Beintema, 1999; Acomyinae: Michaux & Catzeflis, 2000;
Rodzaje
	6 rodzajów (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	6 rodzajów (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sztywniaki^[5] (Deomyinae) – podrodzina ssaków z rodziny myszowatych (Muridae). W przeszłości umieszczano je w obrębie innych podrodzin myszy (Murinae) lub nadrzewników (Dendromurinae). Czasem stosuje się do nich nazwę Acomyinae, zwłaszcza w pismach poprzedzających włączenie do nich gatunku Deomys ferrugineus. Deomyinae jako nazwa starsza została w użyciu.

Przedstawiciele tej rodziny nie posiadają żadnych cech morfologicznych odróżniających je od innych myszowatych, chociaż sugerowano tu szczegóły budowy trzeciego górnego trzonowca. Natomiast łączą je mutacje, odkryte dzięki badaniom ich DNA jądrowego i mitochondrialnego.

Ponieważ wiele gatunków z wymienionych poprzednio dwóch podrodzin myszowatych nigdy nie było przedmiotem analiz filogenetycznych na poziomie molekularnym, nie można wykluczyć, że podrodzina, przynależność do której opiera się o takie badania, w przyszłości znacznie się poszerzy. Dzisiaj zalicza się do niej 4 rodzaje i 36 gatunków^[6].

Zasięg występowania edytuj

Wszystkie rodzaje obecnie zaliczane do Deomyinae występują w Afryce, a rodzaj Acomys także w Azji^[6]^[7]. Sugeruje to afrykańskie pochodzenie podrodziny.

Systematyka edytuj

Do podrodziny należą następujące występujące współcześnie rodzaje^[8]^[6]^[5]:

Acomys I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1838 – kolcomysz
Lophuromys W. Peters, 1874 – szczoteczniczka
Deomys O. Thomas, 1888 – kongijka – jedynym przedstawicielem jest Deomys ferrugineus O. Thomas, 1888 – kongijka rdzawa
Uranomys Dollman, 1909 – szorstek – jedynym przedstawicielem jest Uranomys ruddi Dollman, 1909 – szorstek sawannowy

Opisano również rodzaje wymarłe^[9]:

Preacomys Geraads, 2001^[10]
Tectonomys Winkler, 1997^[11] – jedynym przedstawicielem był Tectonomys africanus Winkler, 1997.

Uwagi edytuj

↑ Typ nomenklatoryczny: Acomys I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1838.
↑ Nomen nudum.

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b O. Thomas. On a new and interesting Annectant Genus of Muridœ, with Remarks on the Relations of the Old- and New-World Members of the Family. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1888, s. 130, 1888. (ang.).
↑ R. Lydekker: Chapter LXII. Class Mammalia—continued. Orders Reodentia and Carnivora. W: H.A. Nicholson & R. Lydekker: A manual of palaeontology for the use of students with a general introduction on the principles of palaeontology. Cz. 2. Edinburgh: Blackwood, 1889, s. 1418. (ang.).
↑ J.F. Dubois, F.M. Catzeflis & J.J. Beintema. The phylogenetic position of "Acomyinae" (Rodentia, Mammalia) as sister group of a Murinae + Gerbillinae clade: Evidence from the nuclear ribonuclease gene. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 13 (1), s. 191, 1999. DOI: 10.1006/mpev.1999.0674. (ang.).
↑ J.R. Michaux & F.M. Catzeflis. The bushlike radiation of muroid rodents is exemplified by the molecular phylogeny of the LCAT nuclear gene. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 17 (2), s. 286, 2000. DOI: 10.1006/mpev.2000.0849. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 257–259. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 440–446. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Subfamily Deomyinae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-03].
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-08]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Deomyinae Thomas, 1888, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-08] (ang.).
↑ D. Geraads. Rongeurs du Miocène supérieur de Chorora, Éthiopie: Murinae, Dendromurinae et conclusions. „Palaeovertebrata”. 30 (1-2), s. 91, 2001. (fr.).
↑ A.J. Winkler: Systematics, paleobiogeography, and paleoenvironmental significance of rodents from the Ibole Member, Manonga Valley, Tanzania. W: T. Harrison (red.): Neogene Paleontology of the Manonga Valley, Tanzania. Cham: Springer, 1997, s. 319. ISBN 978-1-4757-2683-1. (ang.).

Bibliografia edytuj

P. Chevret, C. Denys, J.-J. Jaeger, J. Michaux & F.M. Catzeflis. Molecular evidence that the spiny mouse (Acomys) is more closely related to gerbils (Gerbillinae) than to the true mice (Murinae). „Proceedings of the National Academy of Sciences USA”. 90 (8), s. 3433–3436, 1993. (ang.).
J.A. Michaux, A. Reyes & F. Catzeflis. Evolutionary history of the most speciose mammals: molecular phylogeny of muroid rodents. „Molecular Biology and Evolution”. 17 (11), s. 280–293, 2001. (ang.).
S.A. Jansa & M. Weksler. Phylogeny of muroid rodents: relationships within and among major lineages as determined by IRBP gene sequences. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 31 (1), s. 256–276, 2004. DOI: 10.1016/j.ympev.2003.07.002. (ang.).
S.J. Steppan, R. A. Adkins & J. Anderson. Phylogeny and divergence date estimates of rapid radiations in muroid rodents based on multiple nuclear genes. „Systematic Biology”. 53 (4), s. 533–553, 2004. DOI: 10.1080/10635150490468701. (ang.).

[3] Typ nomenklatoryczny: Acomys I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1838.

[5] Nomen nudum.

[Thomas-1] O. Thomas. On a new and interesting Annectant Genus of Muridœ, with Remarks on the Relations of the Old- and New-World Members of the Family. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1888, s. 130, 1888. (ang.).

[lyd-2] R. Lydekker: Chapter LXII. Class Mammalia—continued. Orders Reodentia and Carnivora. W: H.A. Nicholson & R. Lydekker: A manual of palaeontology for the use of students with a general introduction on the principles of palaeontology. Cz. 2. Edinburgh: Blackwood, 1889, s. 1418. (ang.).

[dub&inni-4] J.F. Dubois, F.M. Catzeflis & J.J. Beintema. The phylogenetic position of "Acomyinae" (Rodentia, Mammalia) as sister group of a Murinae + Gerbillinae clade: Evidence from the nuclear ribonuclease gene. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 13 (1), s. 191, 1999. DOI: 10.1006/mpev.1999.0674. (ang.).

[mich&cat-6] J.R. Michaux & F.M. Catzeflis. The bushlike radiation of muroid rodents is exemplified by the molecular phylogeny of the LCAT nuclear gene. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 17 (2), s. 286, 2000. DOI: 10.1006/mpev.2000.0849. (ang.).

[Cichocki&inni-7] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 257–259. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 440–446. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Subfamily Deomyinae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-03].

[mdd-10] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-08]. (ang.).

[zij-11] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Deomyinae Thomas, 1888, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-08] (ang.).

[ger-12] D. Geraads. Rongeurs du Miocène supérieur de Chorora, Éthiopie: Murinae, Dendromurinae et conclusions. „Palaeovertebrata”. 30 (1-2), s. 91, 2001. (fr.).

[win-13] A.J. Winkler: Systematics, paleobiogeography, and paleoenvironmental significance of rodents from the Ibole Member, Manonga Valley, Tanzania. W: T. Harrison (red.): Neogene Paleontology of the Manonga Valley, Tanzania. Cham: Springer, 1997, s. 319. ISBN 978-1-4757-2683-1. (ang.).

[5]

[1]

[2]

[a]

[3]

[b]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]