Kompania graniczna KOP „Lenin”

Kompania graniczna KOP „Lenin”pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.

Kompania graniczna KOP „Lenin”
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1925

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Ostatni

kpt. Stanisław Rawa

Organizacja
Dyslokacja

Lenin[a]

Formacja

Korpus Ochrony Pogranicza

Podległość

batalion KOP „Sienkiewicze”

Oddział rezerwowy Korpusu Ochrony Pogranicza w kompanii „Lenin” - gimnastyka poranna
Rozmieszczenie batalionu KOP „Sienkiewicze” w 1931

Geneza

edytuj

Do czasu zakończenia wojny polsko-bolszewickiej, czyli do jesieni 1920, wschodnią granicę państwa polskiego wyznaczała linia frontu. Dopiero zarządzeniem z 6 listopada 1920 utworzono Kordon Graniczny Ministerstwa Spraw Wojskowych[1]. W połowie stycznia 1921 zmodyfikowano formę ochrony granicy i rozpoczęto organizowanie Kordonu Granicznego Naczelnego Dowództwa WP. Obsadzony on miał być przez żandarmerię polową i oddziały wojskowe[2]. Latem 1921 ochronę granicy wschodniej postanowiło powierzyć Batalionom Celnym[3]. W Mikaszewiczach rozmieszczono dowództwo i pododdziały sztabowe 40 batalionu celnego, a jego 2 kompania stacjonowała w Leninie. W drugiej połowie 1922 przeprowadzono kolejną reorganizację organów strzegących granicy wschodniej[4]. 1 września 1922 bataliony celne przemianowano na bataliony Straży Granicznej[5]. W rejonie odpowiedzialności przyszłej kompanii granicznej KOP „Druskienniki” służbę graniczną pełniły pododdziały 41 batalionu Straży Granicznej. Już w następnym roku zlikwidowano Straż Graniczną, a z dniem 1 lipca 1923 pełnienie służby granicznej na wschodnich rubieżach powierzono Policji Państwowej[6]. W sierpniu 1924 podjęto uchwałę o powołaniu Korpusu Ochrony Pogranicza – formacji zorganizowanej na wzór wojskowy, a będącej w etacie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych[7].

Formowanie i zmiany organizacyjne

edytuj

Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych nr 1600/tjn./O.de B/25, w drugim etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza, w terminie do 1 marca 1925 sformowano 16 batalion graniczny [8], a w jego składzie 3 kompanię graniczną KOP. W listopadzie 1936 kompania liczyła 2 oficerów, 9 podoficerów, 5 nadterminowych i 98 żołnierzy służby zasadniczej[b].

W 1939 3 kompania graniczna KOP „Lenin” podlegała dowódcy batalionu KOP „Sienkiewicze”[9].

Służba graniczna

edytuj

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi[10]. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza[11].

3 kompania graniczna „Lenin” w 1934 ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 36 kilometrów 150 metrów[12]. Po stronie sowieckiej granicę ochraniały zastawy „Zalutycze” i „Lenin Most” z komendantury „Jurkiewicze”[13].

Kompanie sąsiednie:

Struktura organizacyjna

edytuj

Strażnice kompanii w latach 1928 – 1929[14][15]

Strażnice kompanii w latach 1931 – 1934[13][16][17][c]

Strażnice kompanii w 1938[18]

Organizacja kompanii 17 września 1939[19]:

Dowódcy kompanii

edytuj
  1. miasteczko Lenin, gmina Lenin, powiat łuniniecki, województwo poleskie → Baza miejscowości kresowych
  2. Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 367
  3. W 2000 roku Rajmund Szubański napisał, że sformułowania zawarte w artykule „Bataliony, kompanie, strażnice KOP” z 1993 roku odnoszą się do stanu sprzed 1937 roku → Szubański 2000 ↓, s. 87. Wymienił następujące strażnice: „Zalutycze”, „Jowicze”, „Jelno”, „Budy” → Szubański 1993 ↓, s. 277
  4. wieś Zalutycze, gmina Lenin, powiat łuniniecki, województwo poleskie → Baza miejscowości kresowych
  5. wieś Jowicze, gmina Lenin, powiat łuniniecki, województwo poleskie → Baza miejscowości kresowych
  6. wieś Jelno, gmina Lenin, powiat łuniniecki, województwo poleskie → Baza miejscowości kresowych
  7. leśniczówka Budy, gmina Lenin, powiat łuniniecki, województwo poleskie → Baza miejscowości kresowych
  8. Roman Rogziński, kpt. piech., w KOP od 1937 roku. Do mobilizacji dowódca 3 kompanii granicznej „Lenin”. We wrześniu 1939 roku na dotychczasowym stanowisku. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 744

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj