Kryształ górski
Kryształ górski (gr. κρύσταλλος – krystallos = lód) – bezbarwna, przezroczysta odmiana kwarcu. Znane są kryształy górskie o masie wielu ton, lecz kamienie warte oszlifowania zdarzają się dość rzadko.
| |||
| |||
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
| Inne nazwy | kryształ skalny | ||
| Skład chemiczny | ditlenek krzemu (SiO2) | ||
| Twardość w skali Mohsa | 7 | ||
| Przełam | muszlowy, bardzo kruchy | ||
| Łupliwość | brak | ||
| Układ krystalograficzny | trygonalny, sześcioboczne słupki | ||
| Gęstość minerału | 2,65 g/cm³ | ||
| Właściwości optyczne | |||
| Barwa | bezbarwny | ||
| Rysa | biała | ||
WłaściwościEdytuj
Nieskazitelna czystość, silny połysk sprawiły, że był on często utożsamiany z diamentem; stąd wiele nazw nieprawidłowych jak: diament alaskański, bohemiński, islandzki, herkimer, meksykański lub marmora. Jest minerałem nadzwyczaj odpornym na działanie kwasów i zasad. Roztwarza się jedynie w kwasie fluorowodorowym.
Niekiedy występują w kryształach inkluzje obcych minerałów: goethytu (kwarc gwiaździsty), złota, pirytu, rutylu, turmalinu.
Sławne są małe, przezroczyste jak woda kryształy z marmurów Carrary (Włochy) i tzw. diamenty z Herkimer (okręg Herkimer w stanie Nowy Jork – USA). Ich średnica nie przekracza 1 cm.
WystępowanieEdytuj
Jedna z najpospolitszych odmian kwarcu tworząca się m.in. w warunkach hydrotermalnych. Ważny minerał skałotwórczy magmowych, metamorficznych, i osadowych, w pegmatytach.
Miejsca występowania: Przełęcz Furka w Alpach, Brazylia, Francja, Birma, USA.
Polska – Dolny Śląsk, okolice Strzelina (zwłaszcza w Jegłowej), w Karkonoszach, w Górach Izerskich mniej w Tatrach i w Górach Świętokrzyskich.
Zdarzają się także podróbki wykonane ze specjalnego szkła hybrydowego. Na pozór są nie do odróżnienia. Specjalista od minerałów może rozpoznać strukturę kryształu za pomocą magnetycznej przystawki do mikroskopu elektronowego.
ZastosowanieEdytuj
Dzięki specjalnej obróbce uzyskiwano w kamieniach doskonałe efekty optyczne i świetlne. Wykonywano rzeźby, wazy, ozdoby, przedmioty kultu religijnego. Obecnie wykorzystuje się do wyrobu taniej biżuterii. Stanowi poszukiwany kamień kolekcjonerski, bywa stosowany do wyrobu ozdób i artystycznej biżuterii.
W Starożytnym Egipcie prawdopodobnie obrabiano kryształ górski w celu uzyskania soczewki i rozniecania nim ognia za pomocą promieni słonecznych.