Lack (Białoruś)
Lack, Ladsk (biał. Лядск, Ladsk; biał. (tar.) Лядзк, Ladzk; ros. Лядск, Ladsk) – wieś na Białorusi w rejonie szczuczyńskim obwodu grodzieńskiego, centrum administracyjne miejscowego sielsowietu.
 Kościół św. Stanisława w Lacku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 1514 |
| Kod pocztowy |
231531[2] |
| Tablice rejestracyjne |
4 |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 53°38′12″N 24°36′47″E/53,636667 24,613056
| |
Położenie geograficzne edytuj
W XIX w. opisywano 3 miejscowości o nazwie „Lack” położone nad rzeką Spuszą[3].
Wieś Lack znajduje się obecnie pomiędzy drogą krajową R51 (рэспубліканска дарога Р145) a drogą magistralną M6. Leży ok. 10 km na północny zachód od Szczuczyna i ok. 3 km na wschód od miejscowości Jewłasze.
Historia edytuj
Obszar dzisiejszego Lacka w późnym średniowieczu znajdował się w województwie wileńskim Wielkiego Księstwa Litewskiego[4]. Po reformie administracyjnej na Litwie leżał w powiecie lidzkim (od 1566). Po 1795 r. w wyniku III rozbioru Rzeczypospolitej Lack znajdował się na obszarze tzw. ziem zabranych zaboru rosyjskiego. Gmina (włość) Lack leżała w powiecie (ujeździe) lidzkim kolejnych guberni: słonimskiej (1795–1797), litewskiej (do 1801), grodzieńskiej (do 1843) i wileńskiej. Zarząd gminy mieścił się w miasteczku Dąbrowo[3].
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego pod nazwą „Lack” wymienia trzy leżące obok siebie, jednostki osadnicze: wieś i dwa folwarki[3].
W 1866 r. zaludnienie trzech wspomnianych jednostek osadniczych prezentowało się następująco:
- wieś Lack: 5 domów, 46 mieszkańców;
- folwark Lack: 49 mieszkańców;
- folwark Lack: 37 mieszkańców[3].
W dwudziestoleciu międzywojennym istniała początkowo gmina Lack, przemianowana następnie na gminę Dziembrów[5] (1920), początkowo w powiecie lidzkim, następnie (od 1929) w powiecie szczuczyńskim województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej Polskiej.
Spis powszechny z 1921 r. uwzględnił trzy jednostki osadnicze o nazwie „Lack” w powiecie lidzkim:
- Lack – wieś w gminie Szczuczyn licząca 11 domów z przeznaczeniem na zamieszkanie i 2 inne zamieszkałe, 80 mieszkańców: 43 mężczyzn, 37 kobiet; pod względem wyznania wszyscy deklarowali się jako rzymscy katolicy, a pod względem deklarowanej narodowości jako Polacy[6];
- Lack Nizki – folwark w gminie Dziembrów: 3 domy mieszkalne, 14 mieszkańców: 6 mężczyzn, 8 kobiet; wszyscy rzymscy katolicy i Polacy;
- Lack Wysoki – folwark w gminie Dziembrów: 3 domy, 20 mieszkańców: 10 mężczyzn, 10 kobiet; pod względem wyznania: 7 rzymskich katolików, 13 prawosławnych; pod względem deklarowanej narodowości: 20 Polaków[7].
Wyszukiwarka miejscowości kresowych pod nazwą „Lack” wskazuje na dawnych mapach wieś Lack, zaścianek Lack (koło folwarku Lack) i folwarki: Lack (na południowy zachód od miejscowości Jewłasze i Kuchary), Lack Niski (na południe od miejscowości Jewłasze), Lack Wysoki (na południowy wschód od miejscowości Jewłasze) oraz plebanię Lack Kościelny we wsi Lack[8].
Po agresji ZSRR na Polskę w 1939 r. miejscowość, a raczej wszystkie wspomniane jednostki osadnicze, znalazły się w składzie Białoruskiej SRR (rejon szczuczyński od 15 stycznia 1940). W latach 1941–1944 były pod okupacją niemiecką (Komisariat Rzeszy Wschód). Od września 1944 r. w obwodzie grodzieńskim BSRR. Od 1991 r. w niepodległej Republice Białorusi.
Zabytki edytuj
- Kościół św. Stanisława w Lacku – świątynia parafialna miejscowej parafii, neogotycka budowla wykonana z nieotynkowanej cegły w 1896[9][10] lub w 1905 r.[11]
- Dom mieszkalny na terenie dawnego folwarku Lack Wysoki[12]
- Pozostałości parku dworskiego z XIX w. na terenie folwarku Lack (Jewłasze)[13]
- Kopiec – zbiorowa mogiła nieznanych żołnierzy WP 1919–1920, jednak na kamieniu pamiątkowym umieszczono napis: Ś † P / ŻOŁNIERZE / WOJNY / 1914 – 1918 R.[14]
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Почтовые отделения по населенному пункту Лядск. Belpost.by. [dostęp 2013-05-26]. (ros.).
- ↑ a b c d Lack, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 58.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego informuje o założeniu kościoła parafialnego w 1424 r. Natomiast Radzima.org podaje, iż pierwsza wzmianka pisemna o wsi Ladzk pochodzi z 1804 r. Bardziej precyzyjne dane o funkcjonowaniu parafii w Lacku od 1424 r. na portalu Radzima.org zamieścił br. Jan Fibek OFMCap
- ↑ Gmina wiejska Dziembrów. Radzima.net. [dostęp 2013-05-26].
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 7: Województwo nowogródzkie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 30. [dostęp 2013-05-26].
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 7: Województwo nowogródzkie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1924, s. 14. [dostęp 2013-05-26].
- ↑ Kami.net.pl - wyszukiwarka miejscowości kresowych
- ↑ Zabytki - Ladsk. Bialorus.pl. [dostęp 2013-05-26].
- ↑ Ladsk. Kościół Św. Stanisława. Radzima.org. [dostęp 2013-05-26].
- ↑ Лядск - св. Станіслава, біскупа. Grodnensis.by.. [dostęp 2013-05-26]. (biał.).
- ↑ Folwark Lack Wysoki. Radzima.org. [dostęp 2013-05-26].
- ↑ Folwark Lack (Jewłasze). Radzima.org. [dostęp 2013-05-26].
- ↑ Lack. Kopiec. Zbiorowa mogiła nieznanych żołnierzy WP 1919 - 1920 r. Stan z 2010 r.. Flickr.com. [dostęp 2013-05-26].
Linki zewnętrzne edytuj
- Lack 1, 2, 3, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 58.
- Wieś Ladsk. Radzima.org. [dostęp 2013-05-26].
- Wyszukiwarka miejscowości kresowych
- Pogoda w Lacku
- Fotografie kościoła św. Stanisława
- Informacje o parafii