Lambda Sagittarii
Lambda Sagittarii (λ Sgr, Kaus Borealis) – gwiazda w gwiazdozbiorze Strzelca, odległa o 84 lata świetlne od Słońca.
| λ Sgr | |||||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
18h 27m 58,242s[1] | ||||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
−25° 25′ 18,12″[1] | ||||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||||
| Rozmiar kątowy |
0,0044″[2] | ||||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−185,0 ± 1,1 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−43,20 ± 0,80 km/s[1] | ||||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
K1 IIIb[1] | ||||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
−0,07[3] | ||||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||||
| Temperatura |
4700 K[2] | ||||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
6709[3] pc | ||||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,1650[3] | ||||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Nazwa edytuj
Gwiazda ta nosi tradycyjną nazwę Kaus Borealis, która wywodzi się od arabskiego قوس qaws, co oznacza „łuk” z łacińskim określeniem Borealis, czyli „północna” (część). Wraz z gwiazdami Epsilon Sagittarii i Delta Sagittarii tworzy „łuk” Strzelca[2][5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Kaus Borealis dla określenia tej gwiazdy[6].
Charakterystyka obserwacyjna edytuj
Jest to piąta co do jasności gwiazda gwiazdozbioru. Tworzy część asteryzmu zwanego „Dzbankiem do Herbaty” lub „Imbrykiem” (jego szczyt). Jest to także najjaśniejsza gwiazda w pobliżu punktu przesilenia grudniowego, najdalszego na południe w corocznej wędrówce Słońca po ekliptyce[2].
Będąc położona blisko ekliptyki, Lambda Sagittarii bywa zakrywana przez Księżyc i planety. 18 listopada 1984 roku zakryła ją Wenus[7].
Charakterystyka fizyczna edytuj
Kaus Borealis to pomarańczowy olbrzym należący do typu widmowego K. Ma temperaturę 4700 K i wypromieniowuje 52 razy więcej promieniowania od Słońca. Masa gwiazdy to 2,3 masy Słońca, zaś promień jest równy 11 R☉. Obecnie w jądrze tej gwiazdy trwa synteza helu w węgiel i tlen. Gwiazda jest słabym źródłem rentgenowskim, co świadczy o aktywności magnetycznej, dość nieoczekiwanej u gwiazd tego rodzaju[2].
Lambda Sagittarii ma optyczną towarzyszkę o wielkości 9,8m, oddaloną o 84,2 sekundy kątowej (w 2010 roku)[8]. Znajduje się ona jednak znacznie dalej od Słońca, ma inny ruch własny i nie jest związana grawitacyjnie z jaśniejszą gwiazdą[9].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Lambda Sagittarii w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g h Jim Kaler: KAUS BOREALIS (Lambda Sagittarii). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2014-05-07]. (ang.).
- ↑ a b c Anderson E., Francis C.: HIP 90496. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-09-27]. (ang.).
- ↑ Obliczona na podstawie wielkości obserwowanej i paralaksy.
- ↑ Sagittarius, the Archer. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 358. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-09-07. [dostęp 2018-09-27].
- ↑ Mars Meets Kaus Borealis Tonight. 2014-11-03. [dostęp 2018-09-27]. (ang.).
- ↑ Mason et al.: WDS J18242-3423AC. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ CD-25 13148 w bazie SIMBAD (ang.)