Kaus Australis

gwiazda w gwiazdozbiorze Strzelca

Kaus Australis (Epsilon Sagittarii, ε Sgr) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Strzelca (wielkość gwiazdowa: 1,85m). Odległa od Słońca o około 143 lata świetlne.

Kaus Australis
ε Sagittarii
Ilustracja
Gwiazdozbiór z zaznaczoną gwiazdą
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Strzelec

Rektascensja

18h 24m 10,318s

Deklinacja

-34° 23′ 04,62″

Paralaksa (π)

0,02276 ± 0,00024[1]

Odległość

143,3 ± 1,5 ly
43,94 ± 0,47 pc

Wielkość obserwowana

1,85m[1]

Rozmiar kątowy

0,00137–0,00144″[2]

Ruch własny (RA)

−39,42 ± 0,22 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−124,20 ± 0,14 mas/rok[1]

Prędkość radialna

−15,0 ± 3,7 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

olbrzym

Typ widmowy

B9,5 III[1]

Masa

5 M[3]

Promień

~7 R[3]

Wielkość absolutna

-1,42m[4]

Jasność

375 L[3]

Prędkość obrotu

140 km/s[2]

Temperatura

9200 K[3]

Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół

Centrum Galaktyki

Półoś wielka

6596[4] pc

Mimośród

0,1158[4]

Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 20 Sgr
2MASS: J18241032-3423046
Cordoba Durchmusterung: CD−34°12784
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 689
Boss General Catalogue: GC 25100
Katalog Henry’ego Drapera: HD 169022
Katalog Hipparcosa: HIP 90185
Katalog jasnych gwiazd: HR 6879
SAO Star Catalog: SAO 210091
CCDM 18242-3423

Nazwa edytuj

Gwiazda ta nosi tradycyjną nazwę Kaus Australis, która wywodzi się od arabskiego ‏قوس‎ qaws, co oznacza „łuk” z łacińskim określeniem Australis, czyli „południowa” (część). Wraz z gwiazdami Delta Sagittarii i Lambda Sagittarii tworzy „łuk” Strzelca[3][5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna zatwierdziła użycie nazwy Kaus Australis dla określenia tej gwiazdy[6].

Charakterystyka edytuj

Jest to gwiazda wielokrotna. Najjaśniejszy składnik Epsilon Sagittarii A (właściwy Kaus Australis[6]) ma obserwowanę wielkość gwiazdową 1,85m. W odległości kątowej 38,6 sekundy widoczny jest jego towarzysz Epsilon Sagittarii B, o wielkości 14,30m[7][8].

Składnik A należy do typu widmowego B9,5 III. Temperatura powierzchni tego niebieskobiałego olbrzyma wynosi ok. 9200K. Jego promień przekracza siedmiokrotnie promień Słońca, a jasność jest 375 razy większa. W widmie gwiazdy stwierdzono pewne anomalie. Długo sądzono, że jest to gwiazda typu Lambda Boötis, szczególnie uboga w metale (pierwiastki cięższe niż hel), później wykreślono ją z tej kategorii. Wskutek szybkiego obrotu gwiazdę może otaczać gazowy dysk lub powłoka, której obecność zakłóca pomiary spektroskopowe[3].

Anomalie w widmie tej gwiazdy może tłumaczyć obecność bliższego towarzysza, zidentyfikowanego w 1993 r.[9] Składnik Epsilon Sagittarii C ma wielkość 8,4m i znajduje się w odległości 2,4″ od olbrzyma (pomiar z 1999 r.)[7]. Jeśli należy on do późnego typu widmowego (K lub M), to jego obecność może tłumaczyć obserwowaną nadwyżkę promieniowania podczerwonego[9].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f eps Sgr w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b Kaus Australis. Alcyone ephemeris. [dostęp 2016-11-12]. (ang.).
  3. a b c d e f Jim Kaler: Kaus Australis. STARS. [dostęp 2016-11-12]. (ang.).
  4. a b c Anderson E., Francis C: HIP 90185. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-01-08]. (ang.).
  5. Sagittarius, the Archer. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Dover: 1963, s. 358.
  6. a b Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-01-22].
  7. a b Mason et al.: WDS J18242-3423AC. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
  8. UCAC3 112-415471 w bazie SIMBAD (ang.)
  9. a b David A. Golimowski, Samuel T. Durrance, Mark Clampin. Detection of an apparent star 2.1 arcsec from the circumstellar disk candidate Epsilon Sagittarii. „Astronomical Journal”. 105 (3), s. 1108–1113, marzec 1993. DOI: 10.1086/116498. Bibcode1993AJ....105.1108G. (ang.).