Latham 43
Latham 43 – francuska rozpoznawczo-bombowa łódź latająca z okresu międzywojennego.
 Grupa żołnierzy przy łodzi latającej Latham 43 HB3. | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Latham Cie. Societe Industrie de Caudebec |
| Typ |
rozpoznawczo-bombowa łódź latająca |
| Konstrukcja |
dwupłatowa łódź latająca o konstrukcji mieszanej |
| Załoga |
4 (pilot, obserwator, 2 strzelców pokładowych) |
| Historia | |
| Data oblotu | |
| Lata produkcji |
1924 – ? |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
2 silniki rzędowe Lorraine-Dietrich 14 |
| Moc |
400 KM (294 kW) |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
22,50 m |
| Długość |
15,60 m |
| Wysokość |
5,50 m |
| Powierzchnia nośna |
125,00 m² |
| Masa | |
| Własna |
3600 kg |
| Startowa |
5400 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
160 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
3,5 m/s |
| Pułap |
5000 m |
| Zasięg |
840 km |
| Długotrwałość lotu |
7 h |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 2 – 4 karabiny maszynowe Lewis kal. 7,69 mm (ruchome – w niektórych egzemplarzach sprzężone po 2) 400 kg bomb (w wyrzutnikach pod płatem dolnym) | |
| Użytkownicy | |
| Francja, Polska | |
Historia edytuj
W 1924 roku we francuskiej wytwórni lotniczej Latham Cie. Societe Industrie Caudebec w Caudebec-en-Caux opracowano ciężką łódź latającą przeznaczoną do rozpoznania i bombardowania. Jeszcze w tym samym roku została ona oblatana i wprowadzona do produkcji seryjnej. Samoloty seryjne zostały oznaczone jako Latham 43HB3.
Użycie edytuj
Samolot Latham 43 po wprowadzeniu do produkcji seryjnej był wprowadzany do lotnictwa francuskiej marynarki wojennej, lecz z uwagi na jego niezbyt nowoczesną budowę, dostaw tych zaniechano, a następnie maszyny skierowano do jednostek treningowych.
Użycie w lotnictwie polskim edytuj
W 1926 roku samoloty Latham 43 zostały zakupione we Francji dla lotnictwa polskiego. 8 samolotów Latham 43 otrzymał Morski Dywizjon Lotniczy w Pucku. W dywizjonie przeznaczone one zostały do bombardowania i dalekiego rozpoznania, przydzielone zostały do Eskadry Niszczycielskiej (nazwanej także Eskadrą Dalekiego Wywiadu).
Służyły one do patrolowania morza za linią wód terytorialnych, do sygnalizowania ruchu okrętów i statków oraz przelatujących samolotów obcych. Używano ich także do holowania celów powietrznych, korygowania ognia artylerii, wykonywania zdjęć lotniczych, wyszukiwania torped i min szkolnych.
Poza zadaniami typowo wojskowymi wykonywano na nich loty pokazowe w głąb kraju, wodując m.in. w Gdyni oraz na Wiśle w Warszawie, Krakowie i Tyńcu koło Krakowa. Na samolotach tych wykonano także rajd z Pucka do Lipawy na Łotwie.
Samoloty Latham 43 były wycofywane sukcesywnie z użycia w latach 1929–1934 roku z powodu ich zużycia. Ostatni samolot tego typu eksploatowany był do 1934 roku.
Opis konstrukcji edytuj
Samolot Latham 43 była to czteromiejscowa dwupłatowa rozpoznawczo-bombowa łódź latająca o konstrukcji mieszanej.
Kadłub miał kształt łodziowy z odpowiednio wyprofilowanym dnem, który mógł stykać się z powierzchnią wody przy dużej prędkości. Rozbryzgi fal rozchodziły się wówczas na boki na powierzchni wody i łączyły się daleko za rufą łodzi latającej we wzburzony warkocz, nie przeszkadzając w poruszaniu się jej na wodzie. Kadłub miał konstrukcję drewnianą i kryty był w całości sklejką.
W przedniej części kadłuba znajdowało się stanowisko dla ruchomego karabinu maszynowego (lub dwóch sprzężonych) obsługiwanego przez strzelca. Przed komorą płatów usytuowano w kadłubie odkrytą kabinę z dwoma miejscami obok siebie – pilota z lewej i obserwatora z prawej strony. Za komorą płatów znajdowało się tylne stanowisko z ruchomym karabinem maszynowym (lub dwoma sprzężonymi) obsługiwanym przez drugiego strzelca.
Kadłub przechodził na końcu w statecznik kierunku, do którego przymocowany był ster kierunku. Do usterzenia pionowego zamocowano przy pomocy podpórek zastrzałowych usterzenie poziome. Całe usterzenie miało konstrukcję drewnianą i kryte było płótnem.
Do górnej środkowej części kadłuba zamocowano płat dolny, który wyposażono w dwa pływaki ustateczniające. Do płata dolnego za pomocą kilku par słupków zamocowano płat górny. Płaty między sobą usztywnione były cięgnami stalowymi. Płaty miały konstrukcję dwudźwigarową, konstrukcję drewnianą i kryte były płótnem. Lotki znajdowały się na obu płatach.
Napęd stanowiły dwa silniki rzędowe chłodzone cieczą zamontowane w komorze płatów na kozłach z rur stalowych w niedużej odległości od obu stron kadłuba. Chłodnice umieszczono z boku każdego silnika przy słupkach wewnętrznych. Zbiornik paliwa umieszczono w części środkowej górnego płata.
Bibliografia edytuj
- Andrzej Morgała: Samoloty w polskim lotnictwie morskim. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1985, s. 131–133. ISBN 83-206-4078-8.