Leopold Krizar

oficer Wojska Polskiego

Leopold Krizar[1], ps. „Czeremosz”, „Buk”, „Leon Halicki” (ur. 30 października 1896 w Miliowie, zm. w nocy z 16/17 października 1944 k. Sokołowa) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, cichociemny.

Leopold Krizar
Leon Halicki
Czeremosz, Buk
Ilustracja
Leopold Krizar (przed 1934)
podpułkownik piechoty podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

30 października 1896
Miliów

Data i miejsce śmierci

16/17 października 1944
koło Sokołowa

Przebieg służby
Lata służby

1918–1944

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

3 Pułk Piechoty Legionów
30 Pułk Strzelców Kaniowskich
29 Pułk Strzelców Kaniowskich
Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich
1 Batalion Strzelców Podhalańskich

Stanowiska

dowódca kompanii asystencyjnej
dowódca kompanii
zastępca dowódcy kadry batalionu zapasowego
adiutant batalionu
kierownik referatu wyszkolenia
dowódca kompanii szkolnej
dowódca batalionu
I oficer sztabu półbrygady
zastępca dowódcy batalionu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa
bitwa o Narwik

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami Medal Wojska (dwukrotnie) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Brązowy za Długoletnią Służbę Oficer Orderu Korony Rumunii
Krzyż Wojenny 1914–1918 ze srebrną gwiazdą (Francja)
Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych cichociemnych, w tym Leopolda Krizara

Życiorys

edytuj

Leopold Krizar urodził się 30 października 1896 roku we wsi Miliów, w ówczesnym powiecie wyżnickim Księstwa Bukowiny, w rodzinie Ferdynanda i Rypsymy z Nikosiewiczów[2]. Uczył się w szkole powszechnej w Kutach. W roku szkolnym 1913/1914 był uczniem klasy V Filii C.K. VII Gimnazjum we Lwowie, VII klasę gimnazjum klasycznego ukończył w Stanisławowie, a świadectwo maturalne uzyskał w II Gimnazjum Państwowym w Wiedniu w 1915 roku[3].

Od marca 1916 do października 1918 roku służył w armii austriackiej[3]. W tym czasie ukończył Szkołę Oficerów rezerwy XI Korpusu w Jägerndorfie (Krnov, na Śląsku). 15 sierpnia 1917 roku został ciężko ranny. Od 3 listopada do 15 grudnia 1918 roku był internowany przez Ukraińców w Galicji Wschodniej[3].

Od lipca 1919 roku organizował Wojsko Polskie w Kołomyi. Od sierpnia 1919 roku do grudnia 1926 roku służył w 3 pułku piechoty Legionów[3]. 5 czerwca 1920 roku był ponownie ranny, w czasie wojny polsko-bolszewickiej 3-krotnie kontuzjowany. Dekretem Wodza Naczelnego L. 2632 z 19 lutego 1921 r. został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu porucznika w piechocie (jako oficer z byłej armii austro-węgierskiej)[4]. W latach 1922–1926 zajmował stanowisko adiutanta II batalionu 3 pułku piechoty Legionów. Z dniem 7 stycznia 1925 r. został odkomenderowany na IX-ty pięciomiesięczny Kurs Doszkolenia Młodszych Oficerów Piechoty w Chełmnie[5]. 16 grudnia 1926 roku został przeniesiony do 30 pułku strzelców kaniowskich w Warszawie[3][6]. 12 kwietnia 1927 roku awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku i 116. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7]. 29 stycznia 1930 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[3][8]. Wiosną 1939 roku był dowódcą I batalionu w 29 pułku strzelców kaniowskich w Kaliszu[9].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził batalionem w Ośrodku Zapasowym 25 Dywizji Piechoty. Przekroczył granicę polsko-rumuńską 18 września 1939 roku. Był internowany w Rumunii. W marcu 1940 roku znalazł się we Francji, gdzie został przydzielony do Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich. Służył tam jako 1. oficer sztabu 1 półbrygady. Wraz z nią uczestniczył w bitwie o Narwik. Od czerwca 1940 roku przebywał w Wielkiej Brytanii, gdzie służył jako kierownik szkolenia piechoty w Centrum Wyszkolenia Piechoty. 21 lipca 1942 roku został I zastępcą dowódcy 1 batalionu Strzelców Podhalańskich[10].

Po przeszkoleniu został zaprzysiężony 27 sierpnia 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Od grudnia 1943 roku był komendantem Bazy nr 10 (była to baza szkoleniowa o kryptonimie „Impudent”) we Włoszech. Brał udział w zrzucie nad Polską w nocy z 16 na 17 października 1944 roku w ramach operacji „Poldek 1” dowodzonej przez por. naw. Stanisława Kleybora na placówkę „Newa” 19 km na południowy wschód od Piotrkowa Trybunalskiego. Podczas skoku zaplątał się w taśmy na zewnątrz samolotu, po czym został odcięty przez niewiedzącego o tym podoficera pokładowego (despatchera). Zginął śmiercią spadochroniarza, spadając w lasku Kluczowotki, 800 m na południowy wschód od Sokołowa. Ciało znaleziono 22 października 1944 roku.

Leopold Krizar był żonaty z Marią Wicherską, z którą miał dwóch synów: Leszka (ur. 1923) i Tadeusza (ur. 1924).

Awanse

edytuj
  • chorąży – 19 września 1917 roku
  • podporucznik (armii austriackiej) – ze starszeństwem z dniem 19 września 1917 roku
  • porucznik – ze starszeństwem z dniem 19 lutego 1920 roku
  • kapitan – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku
  • major – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 roku
  • podpułkownik – październik 1944 roku.

Ordery i odznaczenia

edytuj

Upamiętnienie

edytuj

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Leopold Krizar.

  1. Medal ten został nadany mjr. Leopoldowi Krizarowi na podstawie Rozkazu nr 25 Ministerstwa Spraw Wewnętrznych - Korpusu Ochrony Pogranicza z dnia 28 maja 1938 roku, pkt 4 (informacja ze zbiorów Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie).

Przypisy

edytuj
  1. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 1 czerwca 1935 roku, s. 63, sprostowano nazwisko kapitana Leopolda Kryżar z „Kryżar” na „Krizar”.
  2. a b Kolekcja VM ↓, s. 1.
  3. a b c d e f Kolekcja VM ↓, s. 4.
  4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 26 lutego 1921 roku, s. 321.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 26 z 4 marca 1925 roku, s. 125.
  6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 16 grudnia 1926 roku, s. 437.
  7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927 roku, s. 122.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1930 roku, s. 36.
  9. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 31, 582.
  10. Rozkazy dzienne 1942 ↓, s. 327.
  11. M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi w służbie ochrony pogranicza”.
  12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 19 marca 1937 roku, s. 7.
  13. a b c Ze zdjęcia wykonanego po 1 stycznia 1927 roku
  14. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 361.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj