Lipienek
Lipienek – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim, w gminie Lisewo.
| Artykuł | 53°15′59″N 18°39′27″E |
| - błąd | 38 m |
| WD | 53°15'59"N, 18°39'27"E |
| - błąd | 38 m |
| Odległość | 0 m |
| ||||
| ||||
 Klasycystyczny dwór w Lipienku | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  kujawsko-pomorskie
| |||
| Powiat | chełmiński | |||
| Gmina | Lisewo | |||
| Liczba ludności (III 2011) | 338[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 56 | |||
| Kod pocztowy | 86-230 | |||
| Tablice rejestracyjne | CCH | |||
| SIMC | 0846145 | |||
Położenie na mapie gminy Lisewo  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu chełmińskiego  | ||||
 53°15′59″N 18°39′27″E/53,266389 18,657500
| ||||
Podział administracyjnyEdytuj
Do Lipienka w latach 1466–1772 należały miejscowości: Bocień, Drzonowo, Firluz, Gronowo, Kornatowo, Kotnowo, Krusin,Lipienek, Lisewo, Malankowo, Pniewite, Strucfoń i Szerokopas.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa toruńskiego.
Wedle urzędowego podziału terytorialnego kraju, w obrębie Lipienka wyróżnione są 2 części miejscowości: Pod Drzonowo i Pod Dubielno[2]. Do końca 2010 r. wyróżnione były także 2 dalsze części miejscowości – Nad Jeziorem i Pod Strucfoń, jednak zostały one zniesione z dniem 1 stycznia 2011 r[3].
DemografiaEdytuj
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 338 mieszkańców[1]. Jest piątą co do wielkości miejscowością gminy Lisewo.
HistoriaEdytuj
We wsi znajdują się ruiny zamku krzyżackiego wpisane do rejestru zabytków NID[4] (nr rej.: A/147/64 z 18.10.1934). Zamek był siedzibą komturów ziemi chełmińskiej a następnie wójtów lipieńskich, podległych bezpośrednio wielkiemu mistrzowi z Malborka. W 1291 na zamku w Lipienku wydano przywilej lokacyjny dla miasta Grudziądza. W 1330 król Władysław Łokietek próbował bezskutecznie zdobyć zamek przy wsparciu wojsk węgierskich i litewskich, w związku z czym 18 października 1330 zawarł tu rozejm z Krzyżakami. Po II pokoju toruńskim z 1466 Lipienek znalazł się w Koronie i był siedzibą starosty, jako zarządcy dóbr królewskich. Zamek został zniszczony w wyniku ciężkich walk podczas potopu szwedzkiego w 1659 i już nie odbudowany. Po I rozbiorze Polski w 1772 majątek znalazł się w rękach pruskiego skarbu państwa a po 1918 przeszedł na własność odrodzonego państwa polskiego. W II poł. XIX w. wybudowano tu późnoklasycystyczny dwór a wokół niego powstał duży folwark.
W dwudziestoleciu międzywojennym Majątek Państwowy Lipienek był dzierżawiony przez inż. Stanisława Jana Haertlé'a. Haertlé prowadził w Lipienku pionierskie hodowle świń, owiec, drobiu i koni zimnokrwistych. Haertlé wraz ze współpracownikami pracował nad stworzeniem nowej rasy świń, która została nazwana wielka biała pomorska (obecnie wielka biała polska, zwana także ostrouchą). Osiągnięcie to zostało oficjalnie potwierdzone w 1936 przez Polskie Towarzystwo Zootechniczne i Ministerstwo Rolnictwa i Reform Rolnych. W Lipienku prowadzono księgi rodowodowe tej rasy. Haertlé prowadził także owczarnię zarodową merynosów z najdłuższymi udokumentowanymi rodowodami tych zwierząt w Polsce oraz stadninę koni półkrwi i typu pogrubionego, używanego do pracy na roli. W Lipienku hodowano również kury ras Rhode Island i Sussex.[5]
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ SIMC: Pod Drzonowo – 1028354, Pod Dubielno – 1028360.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz ustalenia nazw obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1741)
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie. 2020-09-30. s. 29. [dostęp 2016-05-22].
- ↑ Lipienki-inż.St.Haertle, „Dzień Pomorza”, 22 lipca 1937, s. 15.