Madonie

pasmo górskie na Sycylii

Madonie (wł. Le Madonie lub Madonìa, scn. Li Marunìi) – krótkie pasmo górskie położone w północnej części Sycylii, 5 km na południe od wybrzeża Morza Tyrreńskiego, między rzekami Pollina na wschodzie i Imera Settentrionale na zachodzie. Razem z Monti Nebrodi i Górami Pelorytańskimi tworzy tzw. Apeniny Sycylijskie, uważane za część łańcucha górskiego Apeninów.

Le Madonie
Li Marunìi
Ilustracja
Kontynent

Europa

Państwo

 Włochy

Najwyższy szczyt

Pizzo Carbonara (1979 m n.p.m.)

Powierzchnia

50 000 ha[1]

Jednostka dominująca

Apeniny Sycylijskie

Mapa pasma górskiego
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, na dole nieco na prawo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Le Madonie”
Ziemia37°53′00″N 14°01′00″E/37,883333 14,016667

Najwyższym szczytem jest Pizzo Carbonara (1979 m n.p.m.), drugi pod względem wysokości na Sycylii po Etnie. Szczytami powyżej 1900 m n.p.m. są też: Pizzo Antenna Grande (1975 m n.p.m.), Pizzo Palermo (1955 m n.p.m.), Monte San Salvatore (1912 m n.p.m.) i Monte Ferro (1908 m n.p.m.)[1].

W górach Madonie znajdują się źródła głównych rzek Sycylii: Pollina, Imera Settentrionale i Salso[1].

Suma opadów w górach Madonie wynosi 800-1000 mm rocznie, częściowo w formie stałej. Część wody przelewa się przez liczne źródła szczelinowe lub przelewowe, które na ogół znajdują się na styku wapienia z warstwami ilastymi lub marglistymi na wysokościach od 500 do 1500 m n.p.m.[1]

Formacje geologiczne obecne w górach Madonie pochodzą z okresu od górnego triasu do dolnego miocenu. Budowę pasma górskiego można podzielić na dwa podstawowe typy: formacje wapienno-dolomitowe i formacje krzemionkowe[1]. W skałach obecne są liczne skamieliny gąbek, alg i małż[2].

Głównymi miejscowościami w górach są: Castelbuono, Geraci Siculo, Petralia Soprana, Petralia Sottana, Polizzi Generosa, Collesano i Isnello.

Krajobraz gór Madonie jest bardzo urozmaicony i obejmuje m.in. łagodne zalesione pagórki, nagie klify, płaskowyże, zielone doliny i kaniony. Góry charakteryzuje również bardzo wysoka różnorodność biologiczna, można w nich znaleźć ponad połowę występujących na wyspie gatunków roślin, włączając endemity[2].

W 1989 r. góry zostały objęte ochroną przez utworzenie parku krajobrazowego Parco delle Madonie, włączonego do Europejskiej Sieci Geoparków[2].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e F. M. Raimondo. On the natural history of the Madonie mountains. „Webbia”. 38 (1), s. 29–52, 1984-01. DOI: 10.1080/00837792.1984.10670294. 
  2. a b c Madonie: w lesie gigantycznych ostrokrzewów. Sycyliada.pl, 2019-04-20. [dostęp 2021-08-03]. (pol.).