Mandorla

Mandorla (z wł. migdał) – w malarstwie i płaskorzeźbie owalna, bardziej archaiczna niż tarcza słoneczna aureola, otaczająca postać Jezusa, ale czasem także postać Maryi.

Chrystus Pantokrator na fresku w bazylice św. Franciszka w Asyżu

Rzeźba Maryi z Dzieciątkiem w katedrze w Altenbergu otoczona mandorlą

Symbolizuje i podkreśla boską naturę przedstawianej postaci. Najczęściej mandorle występują przy przedstawieniach Transfiguracji i Zbawiciela w siłach. Mandorla jest jednym z najstarszych motywów w sztuce sakralnej, najprawdopodobniej powstała w Egipcie, gdzie dominowali monofizyci. Na początku przyjmowała ona kształt migdału (od którego wzięła nazwę) i miała kolor biały (symbolizujący czystość i boskość) lub biało-niebieski (niebieski symbolizuje boską tajemnicę, ale także niebo). Potem zaczęła przyjmować różne kształty (np. rombu) i kolory (np. czerwony) oraz zaczęto malować kilka mandorli naraz, symbolizujących różne aspekty boskości postaci.

Catherine Blackledge w swojej książce Wagina. Sekretna historia kobiecej siły wiąże mandorlę z pradawnym kultem waginy, uznając ją za symbol kobiecych narządów płciowych.

Choć chrześcijański świat zachodni stanowił dla sromu i powiązanej z nim symboliki środowisko wrogie, niektóre waginalne symbole religijne przetrwały do dziś. Do typowych tego rodzaju motywów europejskich dzieł sztuki i architektury należy mandorla – aureola w kształcie migdała, otaczająca postacie świętych. Skojarzenie migdałów z żeńskimi narządami płciowymi wynika przede wszystkim z podobieństwa kształtu. Według mitologii frygijskiej migdały pochodzą z waginy bogini przyrody i matki wszechrzeczy Kybele, której oddawano cześć w okresie od 6000 p. n. e. do IV wieku n. e. Być może dlatego w czasach rzymskich migdały uznawano za symbol płodności i obsypywano nimi państwa młodych.

Mandorla pojawia się również w przedstawieniach Buddhy.

Zobacz też

• vesica piscis

Galeria

• 

  Symbole vulvy

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•